لب شکری یا شکاف کام چیست چه علائمی دارد و چطور درمان می شود؟
علائم، انواع و درمان لب شکری یا شکاف کام
ممکن است دیده باشید کودکانی را که روی لب هایشان دارای آثار بخیه می باشند و این آثاراز داشتن جراحی خبر می دهند. این اتفاق ممکن است اصطلاحاتی نظیر لب شکری یا شکاف کام را به شما یادآوری کنند. برای همین در این مقاله تصمیم گرفته ایم درباره افرادی که لب شکری بوده برای شما صحبت کنیم. می خواهیم بررسی کنیم که آیا این سندروم نگران کننده بوده و درمان آن غیر ممکن می باشد یا خیر؟
درباره عوامل موثر در افزایش ریسک این بیماری برای شما خواهیم گفت. به علاوه اینکه به سندروم های وارثتی اشاره می کنیم که در بروز این بیماری نقش دارند. به علاوه اینکه خواهیم گفت که آیا این مشکل با جراحی قابل حل است یا خیر؟ اگر شما هم خواهان کسب اطلاعات درباره لب شکری یا شکاف کام هستید ادامه مطلب را مطالعه کنید.
مکانیسم و ساختار بخش کام
بد نیست پیش از شرح صفر تا صد موضوع لب شکری به بررسی مکانیسم و ساختار کام بپردازیم. حتما از نام این ساختار حدس زده اید که یکی از مناطق درگیر در شکاف کام خود کام می باشد. کام در اصل بخشی است که مرز حفره دهانی را از بینی جدا می کند. این بخش جدا کننده خود دارای دو بخش می باشد که سخت کامه و نیز نرم کام نام دارند. همانطور که از نام آن حدس زده اید سخت کام استحکام بیشتری دارد و ساختاری استخوانی را دارا می باشد.
سخت کام از نظر موقعیت نسبت به نرم کام هم جلوتر می باشد. نرم کام درست همان بخش گوشتی می باشد که زبان کوچک از آن آویزان به نظر می رسد. اهمیت عملکرد سخت کام موقع جویدن غذا مشخص می شود. به طوری که به این عمل کمک می کند. به علاوه اینکه به کمک سخت کام بستر عبور بدون مشکل هوا از بینی هم فراهم می شود. نرم کام ساکن نبوده و توانایی حرکت را داراست. در انتها این را هم بگوییم که داشتن نقش در تولید صدا مشخصه مشترک تمامی بخش های حفره دهانی می باشد.
بررسی مفاهیم لب شکری یا شکاف کام
اگر درباره اصطلاحی به نام شکاف لب شنیدید بدانید منظور باز شدگی لب در بخش های بالایی می باشد. اما شکاف کام از بازشدگی ناحیه کام خبر می دهد. این اتفاقات یعنی شکاف های کام و لب به علت بسته نشدن کامل ساختار های صورت یک جنین در حال تکامل رخ می دهند. بازه ای که در آن می توان انتظار شکل گیری لب را داشت مربوط به هفته های چهارم تا هفتم بارداری می باشد.
در طول فرایند رشد, با حرکت سلول های بدن از طرفین به وسط شاهد تشکیل بافت های بدن هستیم. همین امر سبب شکل گیری اجزای صورت مانند دهان و غیره می شود. درصورتی که اتصال این سلول ها در دوران بارداری به خوبی صورت نگیرد شاهد این خواهیم بود که مشکلاتی نظیر شکاف لب ایجاد شود. همین شکاف می تواند از نظر دربرگرفتن لب به دو دسته تقسیم شود. می تواند شکاف لب یک طرفه همانطور که از نامش برمی آید در یک طرف لب تشکیل شود. همچنین می تواند این شکاف شکل دو طرفه به خود گیرد. نکته مهم دیگر این است که یک کودک هم می تواند شکاف در کام و هم شکاف در لب داشته باشد.
شکاف لب و کام چه میزان شایع می باشند؟
آماری که مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها منتشر می کند خبر از تولد 2650 نوزاد دارای شکاف کام و نیز 4440 نوزاد با شکاف لب در ایالات متحده می دهد. برای همین است که درمانگران برای درمان این مشکلات باید اهمیت زیادی قائل شوند. نکته مهم دیگری که باید در این باره مورد توجه قرار گیرد این است که این خطرات بیشتر متوجه نوزادان پسر می باشد. البته به معنی عدم شیوع این بیماری در میان نوزادان دختر نیست.
علائم لب شکری یا شکاف کام
در بسیاری از موادر علائم شکاف لب و نیز شکاف کام در همان ابتدای تولد قابل تشخیص می باشند. حتی می توانید به کمک برخی از آزمایش های پیش از تولد مانند سونوگرافی به وجود این مشکل در فرزند خود پی ببرید. مهم ترین علام شکاف لب به شرح زیر می باشند:
- وجود شکاف در نواحی کام و نیز لب که ممکن است در بیش از یک طرف صورت قابل تشخیص باشد.
- ممکن است این شکاف به صورت یک حفره بسیار کوچک در لب قابل رویت باشد.
- نوعی شکاف هم وجود دارد که از لب شروع می شود و به لثه ها و کام وبینی کشیده می شود.
اما بد نیست با نوع دیگری از شکاف شما را آشنا کنیم. نوعی از شکاف وجود دارد که به آن شکاف زیر موکوزی یا تحت موکوزی گفته می شود. بدی این نوع شکاف این است که در ابتدای تولد قابل تشخیص نیست. اما با علائم ناراحت کننده ای خود را نشان می دهد. برای نمونه می توان به علائم زیر اشاره کرد:
- مشکلات خوردن غذا
- بروز مشکل به هنگام بلع خذا و بازپس دادن آب و غذا از بینی
- برخورداری از صدایی که اصطلاحا به صدای تو دماغی شناخته می شود.
- تجمع ترشحات عفونی در گوش
عوارض داشتن لب شکری یا شکاف کام
تا به اینجا درباره علائم لب شکری یا همان شکاف کام برای شما گفتیم. اما افراد دارای این مشکلات عوارض مختلفی را ممکن است متحمل شوند که برای نمونه می توان به مواردی که در ادامه نام می بریم اشاره کرد:
وجود مشکل هنگام خوردن غذا
این از آن مشکلاتی است که از همان ابتدای تولد نوزاد را آزار می دهد. شاید خوردن شیر از سینه مادر برای افرادی که شکاف لبدارند مشکلی ایجاد نکند. اما افرادی که دارای شکاف کام هستند هنگام مکیدن شیر دچار مشکل می شوند.
تجمع ترشحات عفونی در گوش
شاید در اولین نگاه این مشکل برای شما غیر ممکن به نظر رسد. چرا که فکر می کنید که فاصله کام تا گوش اجازه بروز چنین مشکلی را نمی دهد. اما وجود ساختاری به نام شیپور استاش سبب می شود تا این مشکل بوجود بیاید. شیپور استاش ساختاری است که سبب ایجاد تعادل در فشار هوای دو طرف پرده گوش می شود. این کودکان باید در فواصل زمانی منظم به سراغ پزشکان متخصص گوش و حلق بینی بروند و نیز شنوایی آن ها توسط متخصصان مربوطه چک شود.
تحت تاثیر قرارگرفتن رشد دندان
گاه مشکلات شکاف لب و یا کام ممکن است به لثه ها نیز سرایت پیدا کند. برای همین می توان انتظار این را داشت که به دلیل بروز چنین مشکلاتی رشد دندان ها نیز تحت تاثیر قرار بگیرد.
عدم امکان صحبت کردن درست
از جمله عوامل موثر در تولید صداهای گفتاری را می توان کام و لب دانست. هنگامی مشکلاتی نظیر شکاف کام ایجاد شود جریان هوا به منظور تولید اصوات گفتاری با مشکل رو به رو می شود. به همین دلیل می توان انتظار تولید صدای تو دماغی را از فرد داشت. به علاوه اینکه ممکن است مشکلات شنوایی هم به صورت دوره ای در این دوران خود را نشان دهند و همین امر تکامل توانایی گفتار در کودکان را تحت الشعاع قرار می دهد.
سختی های شرایط درمان
شاید فردی که با شکاف لب و یا شکاف کام زندگی می کنند به دلیل اینکه نیاز به مراقبت های دوره ای دارد تحت تاثیر بحران های عاطفی و … قرار گیرد. به طوری که افراد ممکن است با فقدان اعتماد به نفس در جامعه حاضر شوند. البته که استفاده از افراد روانپزشک و یا روانشناس می تواند کمک شایانی به این افراد کند.
مشکلات مادران دارای کودکان دارای این مشکل
وجود شکاف کام و نیز شکاف لب در نوزاد ممکن است سبب بروز مشکلات در تغذیه نوزادان شود. البته اگر فردی تنها شکاف لب داشته باشد این مشکل چندان بزرگ نیست. به طوری که مادر با قراردادن نوک پستان در موقعیتی مناسب می تواند به خوبی تغذیه کردن فرزند خود را پیش ببرد. اما اگر شکاف لب و نیز شکاف کام در فردی دیده شود احتمال اینکه شیر از بینی کودک خارج شود وجود دارد. نحوه شیردهی درست موردی است که مادران عزیز در بیمارستان فرا خواهند گرفت. کودکان دارای این مشکل را باید با محبت و عواطف مادرانه شیر داد. برای همین باید ارتباط نزدیکی با کودک خود داشته باشید.
چرا مشکلات لب شکری یا شکاف کام بروز می کنند؟
در هر بیماری دو عامل بیشتر از دیگران نقش دارند. شاید هم تنها همین دو عامل تاثیرگذار باشند. یکی از این عوامل به جرئت وارثت می باشد و عامل دیگر محیط می باشد. اما در ادامه برای شما درباره عواملی که ریسک بروز چنین مشکلاتی در کودکان را افزایش می دهند صحبت خواهیم کرد.
عواملی که ریسک بروز لب شکری یا شکاف کام را زیاد می کنند
مهم ترین عواملی که در بروز این بیماری نقش دارند به شرح زیر می باشند:
- سوابق خانوادگی فرد یکی از عواملی است که در بروز این بیماری نقش دارد. اگر در اعضای خانواده ای فردی با این سندروم وجود داشته باشد احتمال اینکه فرزندانش هم این مشکل را متحمل شوند وجود دارد.
- مواد آسیب رسانی چون الکل و نیز سیگار در دوران بارداری می توانند عواقب بسیاری را روی جنین داشته باشند. یکی از این عواقب درست همین شکاف لب و یا شکاف کام می باشد.
- دیابت داشتن مادر هم در این باره ممکن است نقش داشته باشد. چرا که چند مورد مشاهده شده است که مادر دارای دیابت دارای فرزندی رنجور از شکاف لب یا کام شده است.
- برخورداری مادر از وزن زیاد هم طبق برخی مشاهدات علمی در تولد کودکان این چنینی نقش داشته است. بنابراین لازم است مادران گرامی درصورت برخورداری از این مشکلات وزنی فکری به حال خود و فرزندشان کنند.
- مادران در دوران بارداری ممکن است داروهایی را برای مقابله با برخی عوارض مانند صرع و … مصرف کنند. این عوامل سبب می شوند تا تولد کودکان دارای شکاف لب یا کام افزایش یابند.
چگونه از بروز مشکلاتی چون شکاف لب یا کام جلوگیری کنیم؟
شاید نتوان عواملی که سبب بروز مشکل شکاف لب یا شکاف کام می شوند را قابل پیش گیری تلقی کرد. اما توجه به عوامل زیر می تواند نتایج مثبتی داشته باشد:
- اگر در خانواده ای افرادی با سابقه داشتن مشخصه های لب شکری یا شکاف کام وجود دارند مراجعه به مشاور ژنتیک الزامی می باشد. مشاور سابقه خانوادگی افراد را بررسی می کند و احتمال تولد کودکی با این مشکلات را بررسی می کند.
- مادر پس از مثبت شدن نتیجه بارداری اش باید مصرف الکل و سیگار را به طور کامل متوقف کند. به طوری که مصرف سیگار و الکل احتمال تولد کودکی با شکاف کام و نیز شکاف لب را افزایش داده و عدم مصرف ان ها می تواند سبب جلوگیری از بروز مشکلات مشابه شود.
- استفاده از دارو های تقویتی می تواند در عدم بروز مشکل در جنین هایی که در آستانه تولد هستند نقش داشته باشد. برای نمونه می توان به فولیک اسید اشاره کرد. پزشک متخصص با دیدن مادر به خوبی تجویز می کند که چه داروهایی را نیاز دارد.
بررسی سندروم های ژنتیکی و ارتباط آن ها با لب شکری
به منظور بررسی احتمال تولد کودکی لب شکری برخی آزمایش ها از سوی افراد متخصص انجام می شوند. این آزمایشات معمولا به وسیله مایعی که جنین را دربر گرفته صورت می گیرند. به طوری اختلالات کروموزومی در این مایع بررسی شده و احتمال سندروم هایی که در آن ها لب شکری یا شکاف کام بروز می کنند بررسی می شوند. برای نمونه می توان به سندروم های ژنتیکی زیر اشاره کرد:
- سندروم پیررابین
- سندروم استیکلر
- سندروم واندر وود
- سندروم ادوارد
- سندروم دی جرج
فرزندمان دارای شکاف کام و یا شکاف لب می باشد حال چه کنیم؟
لب شکری یا شکاف کام موردی می باشد که والدین قبل از تولد فرزندشان به آن از طریق آزمایش پی می برند. هریک دیگری را مقصر این مشکل می دانند. به علاوه اینکه بازتاب هایی را هم در فامیل نسبت به این اتفاق می توان انتظار داشت. هرچند پذیرفتن این مشکل برای پدر و مادر راحت نیست و ضربه روحی بزرگی به این افراد می باشد. اما باید در این شرایط پدر و مادر به هم برای کنترل اوضاع کمک کنند. جای نگرانی درباره اینکه این کودکان تا آخر عمر این مشکلات را دارند نیست. بلکه به کمک برخی درمان ها می توان انتظار این را داشت که زندگی سالمی در اختیار کودک باشد.
درمان لب شکری یا شکاف کام
اینکه این درمان در چه مقطعی از زندگی کودک و به چه شکل صورت گیرد به چند عامل بستگی دارد. برای نمونه می توان به شدت شکاف و نیز سن کودک اشاره کرد.
ممکن است در سنین 2 تا 3 ماهگی نوزاد جراحی اولیه فرد صورت گیرد. در حدود 9 ماهگی نیز جراحی کام ممکن است صورت گیرد. اما باز هم نمی توان به طور دقیق زمان جراحی های فرد را تعیین کرد. چرا که این زمان بستگی به دیگر بیماری های فرد و میزان رشد او و نیز وزن او دارد. ممکن است هرچه سن کودک بالا می رود نیاز به جراحی های بیشتری باشد. به طوری که به طور کامل جای شکاف و آثارش از بین برود. این امور غذا خوردن و نیز تنفس کودک را به طور کامل فاقد مشکل می کنند.
اما جراحی تنها برای این مورد کافی نیست. بلکه باید خدمات درمانی متناسب با دندان ها نیز دریافت شوند. اما مورد مهم دیگری که باید در این باره توجه داشته باشید این است که کودک شما نیاز به گفتار درمانی نیز دارد. او نیاز دارد بدون مشکل حرف بزند. برای همین گفتار درمانی را بی اهمیت تلقی نکنید.
سخن آخر
در این مطلب درباره لب شکری یا شکاف کام برای شما صحبت کردیم. هر فردی وقتی متوجه می شود که بچه اش دارای مشکلات پزشکی می باشد متاثر و ناراحت می شود. اما این بدان معنا نیست که طیف وسیعی از مشکلات پزشکی غیرقابل حل می باشند. برای همین به جای ناراحتی باید به سراغ یافتن راه حل رفت. درباره لب شکری یا همان شکاف کام هم این صحبت ها درست است. به عنوان پدر و مادری که فرزندتان این مشکل را دارد به جای ناراحتی و جدال و مقصر دانستن دیگری به پزشک مراجعه کنید.
اگر هم هنوز فرزند شما متولد نشده است با برخی مراقبت های پزشکی یا برخی ویزیت شدن ها از سوی پزشک مربوطه معاینه شوید. برای نمونه باید از مصرف الکل و نیز سیگار دور باشید. همچنین سابقه ژنتیکی خانواده شما باید از سوی مشاوره ژنتیک مورد بررسی قرار گیرد. اینکه جراحی شکاف لب و یا شکاف کام چطور صورت می گیرد به این بستگی دارد که کودک شما چه میزانی از رشد را تجربه کرده و نیز چه سنی است و بیماری های دیگری دارد یا خیر؟به طور کلی نمی توان ادعا کرد که مشکل لب شکری یا شکاف کام مشکلی غیر قابل حل می باشد. مراجعه به یک جراح خوب می تواند به خوبی به حل این مشکل کمک کند.
به سندروم های ژنتیکی که این مشکلات را می توانستند پدید آورند اشاره کردیم. به علاوه اینکه دانستیم که برخی دارو های تقویتی که مادر در دوران بارداری مصرف می کند می تواند از بروز این مشکل جلوگیری کند. درباره عوارض این بیماری هم خواندیم و عواملی که ریسک این بیماری را زیاد می کردند را مورد به مورد نام برده و شرح دادیم.