انجام ندادن تکالیف در کودکان؛ فرزندم مشق نمی نویسد
انجام ندادن تکالیف فرزندانمان مخصوصاً آنهایی که به کلاس اول رفته اند برای والدین به یک معضل تبدیل شده است. برخی والدین هوشمندانه عمل کرده و با آرامش و تدبیر فرزندشان را به مشق نوشتن تشویق می کنند ولی برخی دیگر به تنبیه متوسل شده و حوصله شان از مشق ننوشتن فرزندشان سر می رود. اما باید صبور بوده و فرزندتان را تشویق کنید. در این مطلب از سایت روزانه، راهکارهایی را ارائه خواهیم داد که کمک شایانی به شما والدین خواهد نمود.
فرزندم تکالیفش را انجام نمی دهد و درس نمی خواند
معلم بی جهت به فرزندانتان مشق نمی گویند، هدف از انجام تکالیف منزل، این است که آنچه در طول روز در مدرسه یاد گرفته اند، در ذهن دانش آموز تقویت شده و به خاطرش سپرده شود. همچنین، کودک یاد بگیرد که چگونه به تنهایی و بدون کم مستقیم معلم، مسأله ای را حل کند یا سؤالی را پاسخ دهد و مهمتر اینکه کودک بتواند فرصت هایش را زمان بندی کرده و همچنین، زمانی را به انجام تکالیف شب اختصاص دهد و احساس مسئولیت را بیاموزد. این کار به انگیزه، نظم و توانایی استفاده از منابع درسی نیازمند است. تکلیف شب یکی از روش هایی است که به کودک می آموزد چگونه به تنهایی بیاموزد.
هر چه کودک از انجام تکالیف یا درس خواندن بدش بیاید مهم نیست، آنچه اهمیت دارد این است که او باید به عنوان وظیفه هر روزه آن ها را انجام دهد. پس از مدتی، بهانه های پایان ناپذیری که اغلب معلم ها عادت به شنیدن آنها دارند از قبیل: “دفترم افتاد تو جوی آب”، “خواهرم دفتر مشقم رو پاره کرد”، “دیشب مریض بودم” باید فراموش شوند و تکالیف و درس خواندن و انجام تکالیف را برای کودک به شکل یک عمل مثبت و مفید و حتی دوست داشتنی درآورید و در عین حال، از فشار و تنشی هک این مسایل بر خانواده اعمال می کنند، بکاهید.
بدین منظور ما راه حل هایی را به شما پیشنهاد می کنیم که به کار بستن آنها نتایج مثبتی را در روند حل مشکلتان در بر خواهد داشت:
1- مطلع شوید که هدف معلم از دادن تکلیف چیست؟
این موضوع که هدف معلم از دادن تکلیف شب چیست بسیار مهم است.
کسب اطلاع از کودک داشته باشید
از کودکتان سؤال کنید، با شروع سال تحصیلی، شما هم باید مدام از طریق کودک از تکالیف مدرسه و برنامه امتحانات آگاه شوید. تلاش کنید به کودک کمک کنید که برای درس خواندن و انجام تکالیفش براساس این برنامه ها، برنامه ریزی و زمان بندی کند. مثلاً: “هر یکشنبه دیکته داری پس باید یکشنبه شنبه ها دیکته کار کنی.” یا مثلاً “دوشنبه و چهارشنبه ها ریاضی داری پس تکلیف مربوط به آن باید کار بشه …”
وقتی فرزندتان از مدرسه برمی گردد از او بپرسید در مدرسه چه کارهایی کرده است، چه درس هایی داشته و باید چه تکالیفی را انجام دهد.
اگر همیشه پاسخش این است که “هیچ تکلیفی نباید انجام بدهم” یا “قبلاً کارهام رو کردم” از او بخواهید تکالیفش را به شما نشان دهد. ین کار به شما کمک می کند تا در جریان کار او قرار بگیرید و متوجه شوید پیشرفتش چگونه است. با نشان دادن توجه تان، به کودک می فهمانید که برای شما اهمیت دارد که او چه آموخته و چه قدر پیشرفت می کند و آیا تکالیفش را به موقع و درست انجام می دهد یا نه و او متوجه خواهد شد که شما به این مسایل علاقه دارید.در مورد بعضی از کودکان، باید مدتی احساس یک پلیس یا بازپرس را داشته باشید، ولی شبیه به آن ها عمل نکنید یا حداقل ظاهراً اینجور نشان ندهید و اجازه ندهید کودک احساس کند که بازجوئی می شود. تلاشتان بر این باشد که نقش یک همراه و همیاری را بازی کنید: “چطوری پسرم؟ مدرسه چه طور بود؟ انگار خیلی خسته شدی. بیا بریم یه چیزی بخوریم بعد ببینیم قبل از شروع برنامه کودک چه کارهایی باید بکنی؟”
از مسئولان در مورد فرزندتان اطلاعات کسب کنید
در ابتدای سال تحصیلی، معلم کودکتان را ملاقات کنید، از نحوه تدریس و انتظارات او آگاه شوید و پرس و جو کنید.
درباره تکالیف شب و زمان انجام آن ها سؤال کنید. بپرسید آیا امتحان یا پرسش هفتگی یا روزانه در برنامه او هست یا نه؟ آیا مطالعه خارج از کتاب لازم است؟ برنامه یا کار تحقیقاتی خاصی به کودک محول خواهد شد؟ نمره گرفتن دانش آموز بر چه مبنایی خواهد بود؟ کار کلاسی چقدر اهمیت دارد؟ چه انتظاراتی از شما دارد؟ این کار نه تنها باعث می شود که شما و معلم یکدیگر را بهتر بشناسید بلکه بدین ترتیب، می توانید از برنامه ها و سیاست های معلم و مدرسه نیز آگاه شوید.
2- برای انجام تکالیفش برنامه بریزید.
همراه با کودک، برنامه ای مناسب برای انجام تکالیف شب و مطالعه تهیه کنید. به طوری که با برنامه های مدرسه و همچنین برنامه های دیگر کودک هماهنگی کامل داشته باشد. به یاد داشته باشید برنامه ای که برای یک کودک مناسب است، امکان دارد برای یک کودک دیگر مناسب نباشد. بعضی کودکان نیاز دارند که بعد از مدرسه مدتی به بازی بپردازند و انرژی مازادشان را مصرف کنند، ولی بعضی دیگر وقتی بازدهی بیشتری دارند که قبل از بازی تکالیفشان را انجام دهند. ابتدا برنامه تان را بیازمایید و اگر لازم است در آن تغییرات مناسب را اعمال کنید. ممکن است در ابتدای کار نظارت بیشتری لازم باشد، ولی به تدریج روشتان را تغییر دهید تا کودک، مستقل عمل کند. راهنمایی های زیر به شما کمک خواهد کرد که دریابید چه کار و چه روشی برای کودکتان بهتر است.
زمان تعیین کنید.
برای انجام تکالیف باید زمان مشخصی تعیین شود که البته کودک نیز باید در تصمیم‌گیری شرکت کند. این زمان نباید با زمان برنامه‌های تلویزیونی مورد علاقه کودک و زمان فعالیت‌های فیزیکی او تداخل پیدا کند تا مجبور نشود یکی را انتخاب کند و باید بداند که این زمان ممکن است گاهی تغییر کند.
مکان تغیین کنید.
تعیین یک مکان ویژه؛ مکانی ساکت با نور کافی برای انجام تکالیف لازم است؛ و والدین باید تکالیف طولانی را به بخش‌های کوچکتر تقسیم کنند و مشخص شود که به ترتیب کدام را انجام دهد. این شیوه را باید به خود کودک هم یاد داد و تلاش او را تحسین کرد و انتظار نداشت که کارش بی‌نقص باشد. باید هرگامی که کودک برای استقلال برمی‌دارد تحسین شود.
3-بر نحوه درس خواندن فرزندتان نظارت کنید.
اگر فرزند شما تکالیف مدرسه اش را انجام نمی دهد و ی در انجام آن ها مشکل دارد، باید به او کمک کنید تا علت را کشف کند و در حل و رفع آن بکوشد.
مشکل را از مشکلات دیگر مجزا کنید
تلاش کنید تا متوجه شوید که چرا کودک نمی خواهد تکالیفش را انجام دهد و یا چرا در درس خواندن مشکل دارد. به سؤال های زیر پاسخ دهید تا علت را متوجه شوید:
- آیا درس مشخصی وجود دارد که کودک نمی خواهد تکالیف آن درس بخصوص را انجام دهد؟
- آیا این مشکل هر روز وجود دارد و یا گاهگاهی اتفاق می افتد؟
- آیا کودک معنای تکلیف شب را درک می کند؟
- آیا فراموش می کند تکالیفش را انجام دهد یا اینکه در مدرسه به دستور کار منزل توجه نمی کند؟
- آیا درس ها برای کودک، بیش از حد مشکل هستند؟
- آیا عامل خاصی در خارج از مدرسه در این مسأله دخالت دارد؟
اگر لازم شد برنامه را تغییر دهید
برنامه ها را برحسب نیازها و شرایط تغییر دهید. مثلاً سارا خیلی راحت حواسش پرت می شود و وقتی در اتاقش تنهاست و کسی بر کارش نظارت نمی کند، نمی تواند کار مفیدی انجام دهد. چون به نظر می رسد او نیاز شدیدی به نظارت دارد. بنابراین، همه با هم تصمیم می گیرند که از این به بعد مارک تکالیفش را در آشپزخانه، روی میز غذاخوری، بعد از عصرانه و تحت نظارت یکی از والدین انجام دهد. یا مثلاً انجام کارهای مدرسه ماری بیش از حد طول می کشد و در نتیجه دیر می خوابد و روز بعد خسته است؛ بنابراین، برای حل این مشکل از این به بعد زودتر از سابق به انجام تکالیفش مشغول می شود و پدر و مادر او مراقب هستند که اگر او در انجام کارهایش کمک بخواهد، در کنارش باشند.
از خود بازی مورد علاقه اش برای تشویق استفاده کنید
از خودِ بازی یا فعالیت‌های مورد علاقه کودک باید به عنوان پاداشی برای انجام تکالیف استفاده کرد. به‌طور مثال بعد از انجام بخشی از تکالیف ۱۰ دقیقه بازی کند. به عبارت ساده‌تر باید مشق و بازی را به صورت نوبتی درآورد.
زمان های درس خواندنش را ثبت کنید
برای مجموع زمان هایی که صرف درس خواندن می شوند یک محدوده زمانی در نظر گرفته و در صورت لزوم، آن را به تدریج افزایش دهید. اجازه دهید کودک، زمان را محاسبه کند و زمان های استراحت را از آن کسر کند. در صورت صرف زمان کافی برای یک درس خاص، کودک را با جایزه دادن تشویق کنید.
4- نظم و ترتیب را به فرزندتان یاد بدهید.
نظم و ترتیب بدون آموزش در کسی به وجود نمی آید، مهارت های مطالعه هم غریزی نیستند. بنابراین به کودک کمک کنید تا آن ها را یاد بگیرد.
تکالیف طولانی را به بخش های کوچکتر تقسیم کنید
با این روش کودک راحت تر می تواند آن ها را انجام دهد. اگر کودکئ شما همواره از این موضوع کلافه است که نمی داند از کجا و چگونه شروع کند، به او نشان دهید که چگونه می تواند یک تکلیف یا کار طولانی و پیچیده را به بخش ها و اجزا کوچکتر تقسیم کند، به طوری که هر بخش را به راحتی انجام دهد. از کودک بخواهید چنین سؤال هایی را از خودش بپرسد: اول چه باید بکنم؟ بعد از آن چه؟ به چه چیزهایی احتیاج دارم؟
زمان بندی را به او یاد بدهید
وقتی امتحان یا مسابقه ای در پیش است از کودک بخواهید از قبل برای درس خواندن اضافی برنامه ریزی و زمان بندی کند. در یک تقویم، زمان امتحاناتی را که قرار است برگزار شود، یادداشت کنید.
برای آینده اش برنامه ریزی کنید
هر هفته جلسه ای با شرکت تمام اعضاء خانواده تشکیل دهید تا هر یک از آنها بتواند برنامه هفته آینده یا به عبارتی، کارهایی را که قصد دارد انجام دهد و چیزهایی را که نیاز دارد، مطرح کند. به کودک کمک کنید تا فعالیت های هفتگی اش را برنامه دار و مدون کند.
برای برنامه های طولانی مدت، برنامه ریزی بلندمدت نیز لازم است. به کودک کمک کنید برای این گونه کارها برنامه ریزی کند: “تقویم رو نگاه کن پنج ماه دیگه باید تحقیق علوم رو تحویل بدی. بای به چند مرحله تقسیمش کن”
5- کودک را بیشتر و بیشتر تشویق کنید
طبق معمول، ایزه بدهید، جایزه بدهید و جایزه بدهید و اگر لازم است از انگیزه های قوی تر و جوایز ارزنده تر بهره بگیرید.
کودک را تحسین کنید.
انتظار نداشته باشید کار کودک بی نقص باشد. به یاد داشته باشید کودک را برای هر گامی که در جهت استقلال برمی دارد، تشویق کنید. این تشویق ها باید در تمام مراحل، از جمله برای به یاد آوردن تکالیف و به یاد سپاری آن ها و حتی برای شروع کردن آن ها انجام شوند. اگر احساس می کنید از انگیزه کودک کاسته شده، تشویق و جایزه را فراموش ننید. اگر کودک شما خیلی زود از تنها کار کردن خسته می شود، حتی برای چند دقیقه بیشتر به طور مستقل کار کردن او را تشویق کنید.
مثبت باشید.
وقتی فرزندتان کارش را خوب انجام می دهد، خوب تلاش می کند و یا در انجام تکالیفش حوصله و دقت به خرج می دهد، او را تشویق کنید (با جایزه های عادی یا غیرعادی)
اکر کودکتان در درس خاصی مشکل دارد، با یادآوری موفقیت های او در درس های دیگر، در او اعتماد به نفس ایجاد کنید. به او بفهمانید که انسان جایزالخطاست و همه انسان ها اشتباه می کنند، ولی کسانی موفق هستند که از اشتباهاتشان بهره می گیرند.
در او انگیزه ایجاد کنید
بعضی کودکان برای عادت به انجام تکالیفشان به تشویق و ایچاد انگیزه نیاز دارند. بنابراین، می توانید جدولی تهیه کنید و در آن برای حل انجام تکالیف، امتیاز بدهید. برای هر کار مثبت، به کودک مثلاً یک ستاره بدهید و در مقابل تعداد مشخصی از ستاره ها به کودک جایزه ویژه ای مانند اجازه رفتن به سینما یا خرید یک اسباب بازی بدهید.
سرزنش کودک برای انجام تکالیف مدرسه باعث می‌شود از درس و مدرسه و به‌طور کلی از آموختن دلسرد شود. از این رو اعمال اصول تربیتی باید با خونسردی و حفظ حرمت خود و کودک انجام گیرد. اگر هم کودک در درس خاصی مشکل دارد، یادآوری موفقیت‌های او در درس‌های دیگر، منجر به اعتمادبه‌نفس‌اش می‌شود. او باید بفهمد که همه اشتباه می‌کنند و افراد موفق از اشتباهاتشان بهره می‌گیرند. درضمن می‌توان برای انجام تکالیف تشویق درنظر گرفت برای مثال به کودک بگویید: بعد از اینکه تکالیفت تمام شد با هم بازی می‌کنیم و یا هر چیز دیگر. همچنین کودک را درحین انجام تکالیف مورد تشویق قرار دهید مثلا به سمت او بروید و او را نوازش کرده و این رفتار او را تحسین کنید.
از پیامدهای منفی استفاده کنید
در مقابل اعمال منفی کودک، اگر برخورد مثبت شما نتیجه خوبی ندارد، واکنش منفی نشان دهید. مثلاً اجازه ندهید یک روز برنامه کودک تلویزیون را تماشا کند. یا اجازه ندهید به کوچه برود و بازی کند. برای استفاده از پی آمدهای منفی، کارهایی را انتخاب کنید که فوری باشند و یا به عبارتی، بلافاصله اجرا شوند و زیاد هم طولانی نباشند.
6- به کودک مسئولیت های بیشتری بدهید
به تدریج و همزمان با رشد و بلوغ در کودک، به او مسئولیت های سنگین تری به ویژه در زمینه انجام کارهای مدرسه محول کنید.
به جای اینکه خودتان در مورد انجام تکالیف عقب مانده او دست به کار شوید، تلاش کنید به او کمک کنید تا خودش این کار را انجام دهد.
هر چه سن کودک بیشتر می‌شود، والدین باید کمتر در انجام تکالیف مدرسه مداخله کنند، اما با این حال کودک این حس را داشته باشد که هر وقت سوالی داشته باشد، در دسترس او هستند. در کل باید روی تکالیف نظارت نسبی داشت و اجازه داد تا کودک مسئولیت‌پذیر باشد. حتی پیش‌دبستانی‌ها و کلاس اولی‌ها باید تکالیفشان را خودشان انجام دهند. اگر کودکی نمی‌تواند تکالیف را خودش انجام دهد احتمالا وابسته است و در این مورد با مشاور مدرسه باید مشورت شود.
همچنین بخوانید: