نظر بزرگان درباره سعدی + به مناسب روز بزرگداشت سعدی بزرگ
1 اردیبهشت روز بزرگداشت سعدی است. کسی که تاثیر بسیار ژرفی بر ادبیات کل جهان گذاشته و همواره بزرگان این هنر از او گفته و وی را ستایش کردهاند. ما نیز امروز در سایت ادبی و هنری روزانه قصد داریم نظر بزرگان درباره سعدی را برای شما دوستان قرار دهیم تا ببینید که چه بزرگانی از سعدی ایرانی تعریف کردهاند! با ما باشید.
ویکتور هوگو(شاعر و نویسنده بزرگ فرانسوی سده نوزدهم):
همه چیز گذران است، شرق عظمت خود را از دست داده است. غرب نیز به زودی از دست خواهد داد. پس چه باید کرد؟ همان کاری که سعدی شیراز کرده است: باید گلستانی ساخت که “باد خزان را بر ورق او دست تطاول نباشد و گردش زمان، عیش ربیعش را به طیش خریف مبدل نکند”
ارنست رنان (فیلسوف و زبانشناس فرانسوی)
در حقیقت سعدی یکی از خود ماست. عقل سلیم خدشهناپذیر او، لطافت و اندیشهای که به گفتههای وی روح میبخشد، لحن شوخِ ملایمی که سعدی بدان وسیله عیوب و انحرافهای عالم بشری را انتقاد میکند، همه این محسنات که در شرق کمیاب است، سعدی را در چشم ما عزیز میدارد.
پوشکین
الکساندر پوشکین، شاعر و نویسنده بزرگ روس، چنان از سعدی تاثیر گرفته که یکی از حکایات بوستان را در منظومه یوگنی انگین در قالب تضمین سروده است.
در همین زمینه، رهی معیری سروده است:
ای پوشکین درود فرستم تو را درود
وز اهل دل پیام رسانم تو را پیام
گفتی سخن ز سعدی آثار وی از آنک
گوهرشناس بود، دل تابناک تو
مطلب مشابه: پیامک روز بزرگداشت سعدی؛ جملات زیبا در وصف شاعر بزرگ سعدی شیرازی
ادوین آرنولد، شاعر انگلیسی(سده 19)
سعدی ، متعلق به جهان قدیم و جدید است ، یعنی که سخن او هیچگاه کهنه نمی شود
باری دگر همراه من آی، از آن آسمان گرفته
تا گوش بر نغمه خوشآهنگ و سحرآسای سعدی گذاریم
بلبلی هزاردستان که از دل گلستان خویش به پارسی هر دم نوایی دیگر ساز خواهد کرد
رالف والدو امرسون (شاعر بزرگ آمریکایی)
اگر کسی نتواند قدر سعدی را بشناسد، عیب کار در فهم اوست نه در هنر سعدی. شاعر نماینده ملت خویش و بیش از همه دارای خصوصیات اخلاقی ملت خویش است. در قصاید و غزلیات سعدی اخلاق ملی ایرانیان آشکار می شود.
امرسون نه تنها سعدی را میستاید، که شعر بلندی در ستایش سعدی سروده:
Yet Saadi loved the race of men,
No churl, immured in cave or den;
In bower and hall
He wants them all
Nor can dispense
With Persia for his audience…
محمدعلی فروغی
سرافرازانه میگویم که قوم ایرانی، در هر رشته از علم و حکمت و ادب و هنرهای دیگر، فرزندان نامی بسیار پرورانده است؛ ولیکن اگر هم به جز سعدی کسی دیگر نپرورده بود، تنها یکی برای جاوید کردن نام ایرانیان بس بود…
عبدالحسین زرینکوب
سعدی مهندس و معمار بزرگ نثر فارسی، استاد و سرمشق تقلیدناپذیر غزل عاشقانه در شعر دری و ممتازترین سراینده شعر تحقیقی و تعلیمی عرفانی در تمام اعصار شعرفارسی است.
جواد طباطبایی
انقلاب غزل که با سعدی آغاز شد و با حافظ کمالی بیسابقه یافت، دورهای مهم در تحول اندیشگی در جهام اسلام بود که به دنبال تثبیت زبان فارسی به عنوان نخستین زبان «ملی» در جهان اسلام نخستین نمایندگان اهل ادب ایرانی پدیدار شدند و… شالوده ادبیات فارسی را استوار کردند که درونمایه اصلی آن اندیشه ایرانشهری بود.
مطلب مشابه: اشعار سعدی + مجموعه شعر بلند و کوتاه عاشقانه سعدی شیرازی
ملکالشعرا بهار
سعدیا چون تو کجا نادره گفتاری هست
یا چو شیرین سخنت نخل شکرباری هست
یا چو بستان و گلستان تو گلزاری هست
هیچم ار نیست، تمنای توام باری هست
مشنو ایدوست که غیراز تو مرا یاری هست
یا شب و روز به جزفکر توام کاری هست
ضیا موحد (فیلسوف و نویسنده معاصر)
زبان فارسی ، پس از فردوسی، به هیچ شاعری به اندازه سعدی مدیون نیست. زبان سعدی به “سهل ممتنع” معروف شده است – از آنجا که به نظر می رسد نوشته هایش از طرفی بسیارآسان اند و از طرفی دیگر، گفتن یا ساختنِ شعر های مشابه آنها ناممکن
همام تبریزی (شاعر معاصر سعدی)
همام را سخن دلفریب و شیرین است
ولی چه سود که بیچاره نیست شیرازی
خواجه شمسالدین محمد حافظ
استاد سخن سعدیست بیش از همه کس اما
دارد سخن حافظ طرز سخن خواجو
سیف فرغانی (معاصر سعدی، زاده فرغانه، مدتی در تبریز زیست و در آق سرای (واقع در ترکیه امروزی) درگذشت)
حدیث شعر من گفتن به پیش طبع چون آبت
به آتشگاه زردشت است، خاکستر فرستادن
ضمیرت جام ِ جمشید است و در وی نوش جان پرور
بَرِ او جرعه ای نتوان از این ساغر فرستادن
عبدالرحمان جامی (سده نهم، اهل خراسان)
در شعر سه تن پیمبرانند
هر چند که لانبی بعدی
اوصاف و قصیده و غزل را
فردوسی و انوری و سعدی
مطلب مشابه: زندگینامه سعدی شیرازی؛ درباره زندگی شاعر و نویسنده معروف سعدی
آنا کنتس متیو دونوآی (شاعر فرانسوی)
سعدیا، تا دلی در دنیا می تپد و تا نگاهی از شیفتگی به نگاهی دوخته می شود، تو با مردمان جهان راز عشق و هوس خواهی گفت… زبان فرانسه ما، با همه کمال خود، قدرت آن را ندارد که زیبایی سخن تو و عمق آن را کاملاً منعکس کند. ولی عطر پنهان این سخن، از خلال ترجمه کلام تو به مشام همه می رسد
گوته، شاعر ملی آلمان، دیوان شرقی-غربی خود را با این ابیات سعدی به پایان برد
ما نصیحت به جای خود کردیم
روزگاری در این بسر بردیم
گر نیاید به گوش رغبت کس
بر رسولان پیام باشد و بس
سید علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی
سعدی شیرازی با بوستان و گلستانش نه تنها از نظر اخلاقی بر جامعه ایرانی از همان زمان تا امروز تأثیر گذاشته است، بلکه او را شاید بتوان نخستین معلم هر ایرانی در یادگیری و درک شیرینی زبان فارسی دانست.
بدون شک اشاره به نام و محتوای شعری سعدی در فرمایشات حضرت آیتالله خامنهای از دیرباز حاکی از اهمیت این شاعر نزد ایشان است.
در این دوران که انقلاب مبارک اسلامی پهنه زندگی ما مردم ایران زمین را قلمرو ارزشهای اسلامی ساخته، و حکمت و معرفت را در جایگاه شایسته خود نشانیده، به جاست که ذکر جمیل سعدی بر زبان ارزشگزاران آن ارزشها و یاد او در خاطر رهروان آن وادیها مکرر و مؤکّد گردد.
بی شک سعدی یکی از پایههای بنای استوار ادب پارسی و محصول شعر و نثر و تشکیلدهنده یکی از برازندهترین اندامهای پیکره شکوهمند فرهنگ کنونی ماست؛ پند سعدی که مایه گرفته از معارف قرآن و حدیث است همواره نقش زرین خاطر پندآموزان و زبان فصیح و صریح او، رازگشای گنجینههای معانی برای دلهای جوینده و مشتاق بوده است. و امروز مانند همیشه عزیزترین هدیه احباب سخن و ارباب خرد را میتوان در بدایع طیبات دیوان او و زیباترین گلهای اندیشه بشری را در گلستان مصفای نظم و نثر او جست و یافت.
به نظر من، هنر بزرگ کسانی مثل سعدی یا حافظ یا فردوسی این است که ۷۰۰ سال پیش یا هزار سال پیش، طوری حرف زدند که ما امروز وقتی که آن سخنان را باز میگوییم، اصلاً احساس غربت و وحشیگری نمیکنیم؛ اصلاً زبان، زبان امروز است؛ یعنی حقیقتاً میشود گفت که هزار سال جلوتر از زمان خودشان حرف زدند.
مطلب مشابه: گلچین اشعار بوستان سعدی از باب هفتم در عالم تربیت و حکایت های زیبا
کمالی سروستانی زبان شناس بزرگ ایرانی
در قلمرو شعر کهن فارسی، نخستین موضوعی که از لحاظ ارزشهای اخلاقی اسلام حائز اهمیت فراوان است، اندیشه یکتاپرستی و اعتقاد به توحید است. در بیشتر آثار کهن فارسی، موضوع خداپرستی و بحث صفات جلال و جمال خداوند بهگونهای هنرمندانه مطرح شده است و شاعران و نویسندگان موحد و حقیقتجوی براساس هنر شاعری و نویسندگی خویش، به اثبات وجود پروردگار و توصیف مظاهر رحمت و لطف او و بیان نظم و عظمت جهان هستی پرداختهاند.
توحید و یکتاپرستی در مکتب سعدی نیز از جایگاه خاصی برخوردار است. یکتاپرستی با فطرت وجوهر روح عجین گشته است. او به پیروی از این سنت ارجمند و به باور توحیدی خود، آثار خود را با یاد و نام خداوند یکتا و ستایشهای حکمتآمیز آغاز کرده، چراکه بر این باور است که هر کار مهمی که با نام خداوند آغاز نشود ناقص و ناتمام خواهد ماند.
رضا داوري اردكاني فیلسوف و دانشمند ایرانی
ما نیازهایی داریم که کم و بیش خود به خود فراهم میشود و برخی که آن را زیاد احساس نمیکنیم، از جمله نیازهایی که ما کمتر احساس میکنیم نیاز به شعر و از جمله شعر سعدی است. در واقع باید پرسید: ما بدون شعر چه هستیم؟ پاسخ به این سؤال عظمت شعر سعدی را بیشتر آشکار میکند، چراکه سعدی برای ما یک تفنن نیست. سعدی در تاریخ ما ادامه پیدا کرده است و ادامه خواهد یافت.
سعدی ادیبی است که با ادبیات فارسی و عربی به خوبی آشناست. او تاریخ میداند و آثار دینی و معارف اسلامی را مطالعه کرده است. سعدی تحصیل کرده و در واقع برای من توجیهپذیر نیست که بدانم اگر سعدی و حافظ و نظامی و غزالی و هر کدام از شاعران در تاریخ نبودند چه میشد؟ در واقع فقدان آنها جبرانناپذیر است. اگر سعدی نبود ما نمیتوانستیم تصور کنیم که چه کسی و در کجا بودیم.
سعدی تجدید یک عهد و دوران است. وقتی مغولها به ایران آمدند تا شرق ایران را نابود کردند. اینجا سعدی پرچمدار و احیاکننده است، سعدی کاری مشابه فردوسی کرد.
مطلب مشابه: عکس نوشته اشعار سعدی برای پروفایل + مجموعه شعر عاشقانه و زیبای شاعر معروف
غلامحسین ابراهیمی دینانی نویسنده و فیلسوف ایرانی
سعدی درس خواندهي نظامیه بغداد است که مرکز نظامیهها و یکی از مهمترین دانشگاههای جهان اسلام است. این مجموعه مانند دانشگاههای امروزی برای خود ضوابطی داشته، اما به لحاظ محتوا، این دانشگاه تحت تأثیر منطق شافعی و کلام اشعری بوده است. سعدی درس خواندهي نظامیه است و این موضوع در او اثر داشته است.
سعدی به نقاط مختلف دنیا سفر میکند، با انسانهای مختلف و بزرگانی چون مولوی، شیخ صفیالدین اردبیلی و … نشست و برخاست داشت و این دیدارها هم کم نیستند، چون او عمر درازی داشته است. سعدی سرد و گرم روزگار را چشیده و استعداد زیادی هم دارد، اما همه اینها بهتنهایی او را نساخته، بلکه سعدی را زمان خود ساخته و معاصر عصر خویش بوده است، یعنی عصر خودش را یافته است.
سعدی حرفهای نظامیه و کلام اشعری را تکرار نمیکند، بلکه روح زمان خود را گرفته و مبدأ تاریخ و دورانساز میشود. اینچنین که تا سعدی هست زبان فارسی هم هست و تا زبان فارسی هست سعدی میدرخشد.
سعدی اشعری به ذات است. میگوید به نام خداوند جان آفرین / حکیم سخن در زبان آفرین. مصرع دوم، تمام جدال فکری تاریخ اسلام و تمام بحثهای امروز کمبریج و هاروارد و دانشگاههای امروزی را در خود دارد. این همان موضوع فلسفهي تحلیل زبان است. “حکیم سخن در زبان آفرین” یعنی آیا زبان سخن میگوید؟ یا سخن در زبان من آفریده میشود؟ جنگ همین است. سعدی اینجا اشعریت خودش را ثابت میکند که ” در زبان من سخن آفریده میشود” اشاعره میگفتند، کلام یعنی سخن در دل است و زبان نماینده آن.
استاد شفیعی کدکنی
هیچ کس در این تردیدی ندارد که خداوند در سرشت سعدی جوهر شاعری را در حد نهایی آن به ودیعه نهاده بوده است.
هیچ کس در این تردیدی ندارد که سعدی در جانب اکتسابی هنر شعر نیز بر مجموعه میراث بزرگان ادب فارسی و عربی اشرافی شگرف داشته است.
هیچ کس در این امر نیز نمیتواند تردید کند که سعدی بر تمام معارف اسلامی از فقه و کلام و حدیث وتفسیر و تصوف و تاریخ و دیگر شاخههای فرهنگ وقوف کامل داشته است.
با این همه اگر محبوبیت و سلطنت هنری او را در طول این هشت قرن حاصل این امتیازات او بدانیم، به تمامی حقیقت اشاره نکردهایم؛ زیرا یک نکته برجسته را از یاد بردهایم و آن این است که در هنر سعدی چیزی وجود دارد که دیگر بزرگان ما از آن کمتر بهره داشته اند و آن آزمونگری و تجربه گرایی سعدی است در آفاق پهناور حیات و ساحتهای مختلف زندگی اجتماعی و فردی؛ همان چیزی که او خود از آن به «معاملت داشتن » تعبیر میکند.