دلایل ایجاد تبخال لب | آیا واگیر دار است؟ | روش های درمان این عارضه پوستی
تبخال لب که نام دیگر آن زخم سرد (در انگلیسی cold sore) است یکی از شایع ترین بیماری های ویروسی در بین جوامع انسانی شمرده می شود. تبخال لب زائده ای کوچک است که به شکل تاول ظاهر شده و در محل هایی مثل لب، چانه، گونه و حتی درون بینی شما نیز به وجود می آید. در این مقاله سعی می کنیم اطلاعاتی را درباره این بیماری و روش های درمان تبخال به شما بدهیم. با ما همراه باشید…
تبخال لب چیست و چگونه درمان می شود؟
همانطور که گفتیم این بیماری نوعی از بیماری های ویروسی است که نام ویروس به وجود آورنده آن هرپس سیمپلکس است. البته ویروس هرپس سیمپلکس دو نوع دارد؛ نوع اول باعث به وجود آمدن تبخال لب و دیگر تبخال های دهانی می شود. نوع دوم این ویروس هم منجر به تبخال خواهد شد؛ البته از نوع تبخال های تناسلی که همه گیری و شیوع کمتری دارند!
نوع اول ویروس هرپس کمپلکس می تواند هر فردی را درگیر کرده و علائمی مثل زخم و تورم را در محل های ذکر شده ایجاد کند. اما ماهیت تبخال لب چیست و چگونه باعث آزار فرد می شود؟ این تبخال یک تاول قرمز رنگ است که از مایعی پر شده است. تبخال لب که نام دیگر آن تب تاول است معمولا در اطراف دهان و لب ها و گاهی اوقات در نواحی خاصی از صورت ظاهر می شود. در بسیاری از موارد بیماری این تاول های کوچک در کنار یکدیگر ایجاد شده و به هم متصل می شوند. در نتیجه یک تاول و تورم بزرگ تر و دردناک ایجاد می شود که مقدار زیادی مایع را درون خود جای داده است.
این تورم به مرور زمان دردناک تر می شود و منجر به اتفاقاتی مثل سوزش و خارش همراه درد می شود. در نهایت این توده سرخ رنگ با درد زیادی می ترکد و پوسته پوسته می شود و مایع درون آن نیز تخلیه می شود. همانطور که گفتیم شایع ترین دلیل به وجود آمدن لب تاول همان ویروس هرپس سیمپلکس نوع یک است. با این حال در مواردی هم نوع دوم این ویروس آن را به وجود می آورد.
محرک هایی که باعث تبخال می شود
طبق تحقیقات علمی و انجام شده و آماری که از آنها به دست آمده است می توان نتایج جالبی درباره این بیماری به دست آورد. طبق آمار درصد بسیار زیادی از افراد بالغ جامعه به ویروس هرپس کمپلکس نوع یک مبتلا هستند. به همین دلیل این افراد در معرض مستقیم مبتلا شدن به بیماری تبخال لب هستند. مواردی هستند که در صورت وجود باعث می شوند فردی که ویروس را در بدن خود دارد به بیماری مبتلا شود. این محرک ها عبارتند از:
- عفونت های داخلی و بیماری هایی مثل سرماخوردگی
- قرار گیری در معرض نور آفتاب
- شرایط تنش زا و پر استرس
- ابتلا به بیماری ایدز که سلامت عمومی بدن را کاهش می دهد
- دوران قاعدگی در زنان
- شیمی درمانی
- پیوند عضو
- بیماری های پوستی و اگزما
- درمان های دندان پزشکی
- سوختگی های شدید!
واگیر دار بودن تبخال لب
برای بسیاری از مردم این نکته روشن نیست که تبخال بیماری واگیردار است یا خیر؟ اما همان طور که در قسمت های قبل گفتیم منشا این بیماری یک ویروس است. با انتقال این ویروس از فردی به فرد دیگر علائم و نشانه های بیماری نیز منتقل خواهند شد. در نتیجه می توان گفت تبخال لب یک بیماری واگیردار است.
ویروس تبخال از چه طریقی منتقل می شود؟
اما این بیماری و ویروس ایجاد کننده آن از چه طریقی و به چه شیوه ای منتقل می شود؟ راه های متفاوتی وجود دارند که در اینجا به چند مورد از آنها اشاره می شود.
- تماس های پوستی
- بوسیدن
- ارتباط جنسی محافظت نشده
- استفاده از ظرف مشترک برای خوردن و نوشیدن با فردی که ویروس را در بدن خود دارد
- و…
نکات بهداشتی برای پیشگیری از مبتلا شدن به ویروس تبخال
نکات بهداشتی مختلفی وجود دارد که شما برای پیشگیری از مبتلا شدن به ویروس و بیماری ملزم به رعایت کردن آنها هستید. بهتر است از وسایل شخصی مانند حوله، مسواک، وسایل آرایشی مثل رژ لب، حوله، طرف غذا، وسایل اصلاح و … به صورت اشتراکی و چند نفره استفاده نکنید.
این وسایل می توانند با مخلوط کردن مایعات و ترشحات بدن افراد مختلف منجر به انتقال ویروس هرپس کمپلکس شوند. این موارد در مورد تبخال های تناسلی هم وجود دارند و باید به دقت رعایت شوند تا از شیوع بیماری ها در جامعه جلوگیری شود.
کودکان هم مانند بزرگسالان در خطر هستند. کودکان می توانند ویروس را از افراد بالغ دریافت کرده و علاوه بر مبتلا شدن به بیماری به راحتی آن را منتقل کنند. مواردی مانند بوسیدن و تماس زیاد با کودکان در خانواده ها هم دلیل دیگری می شود تا مراقبت از آنها در برابر بیماری تبخال جدی تر صورت بگیرد.
تبخال و ویروس آن علاوه بر انتقال بین افراد ممکن است بین قسمت های مختلف بدن یک فرد مبتلا هم جا به جا شود. برای مثال ممکن است لب شما دچار تورم و التهاب ناشی از این ویروس شده باشد اما بوسیله انگشتان شما این ویروس به نقاط دیگر صورت هم سرایت کرده و ایجاد دردسر و بیماری کند! برای جلوگیری از چنین مواردی بهتر است هنگام مبتلا شدن به بیماری در مرحله اول به دنبال درمان بیماری بروید. در همین حین لازم است نکات بهداشتی را رعایت کرده و بلافاصله پس از تماس دست با زخم یا مایعات تاول های ایجاد شده دستان خود را به خوبی با آب و صابون بشویید.
درمان تبخال به چه صورت؟
به طور کلی تبخال یک بیماری بدون درمان است. اشتباه نکنید! منظور ما این نیست که شما نمی توانید با دارو و روش های درمانی مانع درد، تورم یا دیگر نشانه ها و عوارض بشوید! بلکه مقصود این است که همه این روش ها فقط در جهت تسکین درد و کاهش علائم کاربرد دارند و نه ریشه کن کردن بیماری و منشا آن. با استفاده از داروها و درمان های مختلف نمی توانید ویروس مذکور را از پا در بیاورید.
لازم است در همین ابتدا به شما بگوییم که بهترین زمان برای آغاز روند درمان و به کارگیری درمان های مختلف درست بلافاصله پس از ظاهر شدن و پی بردن به اولین علائم بیماری است! در این قسمت از مقاله سعی می کنیم مواردی را مطرح کنیم تا به شما در جهت تسریع روند بهبودی و کوتاه شدن طول دوره بیماری کمک کنند. این موارد به چهار دسته کلی تقسیم می شوند که عبارتند از:
کرم ها و پمادهای موضعی
پمادها و کرم های ضد ویروسی وجود دارند که می توانند مفید واقع شوند. این محصولات که به صورت موضعی و در محل تاول ها استفاده می شوند می توانند مانند یک مسکن قوی عمل کرده و درد ناشی از تورم را کاهش دهند. علاوه بر آن می توانند به بدن شما در جهت بهبودی هر چه سریع تر کمک کنند!
پمادهای ضد ویروسی مثل پماد پنسیکلوویر یا کرم موضعی دوکوسانول نمونه هایی از موارد ذکر شده هستند. در صورتی که در همان ابتدای بیماری از این پماد و کرم ها استفاده کنید می توانید تاثیر قابل توجه آنها را طی چند روز مشاهده کنید. داروهای موضعی را باید سه تا پنج مرتبه در روز و به مدت چند روز مصرف کنید. مقدار دقیق این موارد را می توانید از متخصص مربوطه بپرسید!
ضد ویروس های خوردنی!
علاوه بر پماد و کرم های مذکور می توانید از داروهای ضد ویروسی استفاده کنید که به صورت خوراکی تجویز می شوند و نه مصرف موضعی! این دسته از داروها فقط با تجویز پزشک به فروش می رسند و لازم است برای تهیه آنها به ملاقات پزشک مربوطه بروید.
پزشکان معمولا در مورد افرادی این داروها را تجویز می کنند که دچار عوارض جدی بیماری تبخال لب شده باشند و یا اینکه بخاطر شرایط خاص خود در معرض مبتلا شدن به بیماری به طور مکرر قرار گرفته باشند. در این موارد لازم است داروی تجویز شده به دقت و منظم مصرف شود. در نتیجه طول درمان کوتاه تر شده و بهبودی کامل سریع تر به دست می آید!
مسکن های ضد درد
مسکن های موضعی زیادی وجود دارند که شما می توانید بدون احتیاج به نسخه پزشک از داروخانه ها تهیه کرده و در جهت تسکین درد ناشی از بیماری تبخال خود استفاده کنید. نام ها و انواع زیادی در این زمینه وجود دارند و انتخاب های زیادی پیش روی شماست! علاوه بر این مسکن ها، مسکن های رایج مانند استامینوفن و ایبوپروفن نیز می توانند تسکین دهنده درد شما باشند.
درمان های خانگی
علاوه بر محصولات پزشکی و بهداشتی که توسط انسان ساخته می شوند و به اصطلاح دیگری مصنوعی یا شیمیایی هستند؛ روش ها و درمان های طبیعی و سنتی نیز برای کاهش علائم و عوارض بیماری تبخال لب وجود دارند. شاید در نگاه اول این موارد برای بسیاری از افراد بی معنی به نظر برسند اما در حقیقت این روش ها مانند کرم ها، قرص ها و پمادها کار آمد بوده و بر اساس دلایل علمی چاره ساز خواهند بود.
درمان های خانگی یا سنتی راه حل هایی ساده و در عین حال کارآمد هستند که شما می توانید با استفاده از مواد معمولی به درمان تبخال خود کمک کنید. معمولا این درمان ها توسط خوراکی هایی انجام می شوند که خواص ویژه و مطلوبی دارند. در این قسمت تعدادی از این درمان ها را برای شما آورده ایم:
درمان تبخال با یخ
اولین و در دسترس ترین موردی که می توانید بعد از ظاهر شدن اولین تاول ها از آن برای بهبود بیماری خود استفاده کنید یخ است! کافی است کمپرس یخ یا چند قطعه یخ که درون یک کیسه پلاستیکی قرار گرفته اند را تهیه کرده و آن را روی محل تورم و قرمزی قرار دهید. این کار را باید به مدت چند روز و هر روز سه تا چهار مرتبه انجام دهید تا تاثیر آن را مشاهده کنید.
کمپرس یخ هم به عنوان تسکین دهنده عمل می کند و هم با سرد کردن موضع تا حدودی از تکثیر عامل بیماری زا جلوگیری می کند. بنابراین در نهایت استفاده از کمپرس یخ باعث تسریع در روند درمان می شود. نکته ای که باید به آن توجه کنید این است که یخ را به طور مستقیم روی محل تورم قرار ندهید و حتما از یک پارچه یا کیسه تمیز به عنوان پیچش آن استفاده کنید. دقت داشته باشید که این پوشش تمیز و ضد عفونی باشد تا خود باعث عفونت جدیدی در محل زخم نشود!
درمان تبخال با عسل
عسل ماده ای بسیار مناسب برای بهبود انواع زخم و سوختگی است. این مطلب به خاطر خواص ویژه فیزیکی و بیوشیمیایی است که عسل در خود دارد. از عسل به عنوان راهی مناسب برای درمان سوختگی های مختلف، جذام، واریس و تبخال ها استفاده می شود.
عسل رطوبت کمی دارد و مقداری هم اسیدی است. به همین دلیل در محیط تورم و زخم موجب توقف فعالیت میکروب های مصر و عوامل بیماری زا می شود. این خاصیت باعث می شود عسل تورم و قرمزی را کاهش داده و آسیب های پوستی را کاهش دهد. شما می توانید روی سطح تبخال از عسل استفاده کنید تا هم از ترکیدگی تبخال پیشگیری کند و هم روند بهبودی را تسریع بخشد.
برای درمان تبخال با عسل کار سختی ندارید. کافی است هر روز سه یا چهر مرتبه و هر بار به مدت چند دقیقه موضع تبخال را تحت درمان قرار دهید. ابتدا باید محل تورم و قرمزی را با آب ولرم بشویید و آن را تمیز کنید. در مرحله بعد شما باید مقداری از عسل را به وسیله انگشت خود یا وسیله ای مانند گوش پاک کن و پنبه آن را روی محل تبخال قرار دهید. دقت کنید که دست یا وسیله ای که برای این کار استفاده می کنید حتما باید تمیز باشد تا مشکل جدیدی برای شما پیش نیاید. البته عسل را می توان با موادی مانند نمک و سرکه ترکیب کرد تا اثرات درمانی آن بیشتر شود.
درمان تبخال با نمک
یکی دیگر از روش های موثر برای درمان تبخال لب نمک است. البته این روش درمانی می تواند سوزش ایجاد کرده و کمی دردناک باشد. با این حال بسیار مفید است چون می تواند جلوی عفونت و گسترش آن را بگیرد. برای درمان تبخال با نمک شما باید مقداری آب و نمک را باهم مخلوط کنید. سپس با کمی پنبه آغشته به آب نمک روی زخم را ماساژ دهید و حدود سی ثانیه به این کار ادامه دهید. برای رسیدن به نتیجه باید این کار را چند روز و روزی چند بار ادامه دهید!
درمان تبخال با آبلیمو
آبلیمو هم از دیگر درمان های خانگی برای تبخال لب شمرده می شود. این درمان هم درست مانند نمک با استفاده از پنبه انجام می شود. پنبه را در آبلیمو قرار داده و به مدت چند ثانیه روی محل تبخال نگه دارید. با این کار آبلیمو وارد محل تورم شده و تاثیر خود را می گذارد. می توانید از مخلوط آبلیمو، شیر و نمک هم استفاده کنید. یک قاشق غذا خوری شیر را با یک قاشق چای خوری مخلوط کرده و مقداری هم نمک به آنها اضافه کنید. این محلول برای درمان تبخال بسیار مناسب خواهد بود.
درمان تبخال با وازلین
شما می توانید از وازلین به عنوان یک پوشش و محافظ برای بهبود تبخال استفاده کنید. پوشاندن محل تبخال با وازلین باعث می شود که میکروب های بیماری زا از موضع حساس دور شوند و نتوانند ایجاد عفونت کنند. بنابراین بهتر است این درمان را نیز در هنگام بیماری امتحان کنید.
در شروع کار مقدار زیادی وازلین برداشته و به طور دائم روی لب یا هر محلی که تبخال زده است قرار دهید. باید سعی کنید به طور کامل تاول ها را بپوشانید. مانند دیگر موارد بالا که ذکر کردیم باید مراقب موارد بهداشتی باشید. وسیله یا دستی که از آن برای پخش کردن وازلین استفاده می کنید را حتما تمیز کرده و از پاکیزه بودن آن اطمینان حاصل کنید. در غیر این صورت ممکن است به جای درمان بیماری وضعیت را بدتر کنید.
نتیجه گیری
در این مقاله شما را با کلیات بیماری تبخال لب آشنا کردیم. البته مواردی هم درباره دیگر تبخال ها ذکر شد. در ابتدا دلایل و ریشه این بیماری شایع را بررسی کرده و راه های انتقال ان را به شما گفتیم. در ادامه نیز به درمان های مختلف تبخال اشاره کردیم. گفتیم که علاوه بر درمان های پزشکی و دارویی می توان از مواد طبیعی مانند یخ، نمک، آبلیمو و… استفاده کرد. این درمان ها با عنوان درمان تبخال خانگی شناخته می شوند که در موارد زیادی هم مفید هستند. امیدواریم این مطلب برای درمان تبخال به شما کمک کند…