ختنه به چه دلیل انجام می شود و چه فوایدی دارد؟ (معایب و روش های ختنه)
ختنه یکی از آئین ها و رسومات مخصوص دین اسلام و کشورهای اسلامی می باشد و سال های زیادی است که در کشور ما انجام می شود. این عمل جزو قدیمی ترین عمل های جراحی محسوب می شود و در آن پوست روی آلت تناسلی که به پوست ختنه گاه نیز معروف است، بریده می شود. والدین در اکثر موارد به دلیل مسائل بهداشتی، پسران خود را ختنه می کنند. عدم انجام این عمل مشکلات زیادی برای فرزند شما به دنبال دارد؛ به همین دلیل پزشکان متخصص اورولوژی پیشنهاد می دهند که هر چه سریع تر این کار را انجام دهید. والدینی که به تازگی صاحب پسر بچه شده اند، پس از مدت کوتاهی دغدغه ختنه کردن فرزند خود را پیدا می کنند و نگرانی زیادی از این بابت خواهند داشت. در این مقاله به سوالات شما پیرامون عمل ختنه می پردازیم.
ختنه چیست؟
ختنه یکی از اصول دیرینه مربوط به دین اسلام و کشورهای اسلامی است. البته امروزه در کشورهای اروپایی نیز بسیاری از افراد، برای ختنه فرزندان خود اقدام می کنند. ختنه یکی از قدیمی ترین عمل های جراحی دنیا محسوب می شود. در این عمل پوست اضافه ی سر آلت تناسلی مردانه یا همان پوست ختنه گاه بریده خواهد شد. انجام ختنه صرفا توصیه دینی نیست و مزایای بسیاری را برای فرزند شما به همراه دارد.
نوزادان پسر زمانی که به دنیا می آیند در بخش بالایی آلت تناسلی خود پوستی شل دارند که نقش محافظتی از نوک آلت را دارد. این پوست شامل رگ های خونی، اعصاب و مقدار کمی ماهیچه می باشد که در زمان نوزادی به آلت چسبیده است. ختنه نوعی عمل جراحی سرپایی می باشد که در آن پوست ختنه گاه برداشته می‌شود و مزایای زیادی در کوتاه مدت و بلند مدت خواهد داشت. ختنه توسط متخصص اورولوژی، جراح عمومی یا در برخی موارد متخصص کودکان انجام می شود.
تاریخچه عمل ختنه به ۵۰۰۰ سال پیش برمی گردد و همچنان در جوامع بسیاری رواج دارد. در گذشته های دور این عمل را برای رعایت مسائل بهداشتی انجام می دانند؛ اما امروزه پیروان ادیانی مانند مسیحیت، یهود و اسلام ختنه را به این دلیل که جزو واجبات دینی است انجام می دهند. این عمل به دلیل اثرات بهداشتی مفیدی که دارد جزو وجوب شرعی قرار گرفته است. افرادی که خارج از این ادیان هستند نیز ممکن است این کار را انجام دهند؛ چرا که می ترسند فرزندشان برای ازدواج دچار مشکل شود. در کل جهان ۳۳ درصد از نوزادان پسر را ختنه می کنند. در کشور آمریکا بر روی ۶۰ درصد از کودکان عمل ختنه انجام شده است؛ در حالیکه این میزان در کشور ایران به ۹۰ درصد نیز می رسد.
چرا ختنه می‌کنند؟
ختنه کردن پسران می تواند علل مختلفی داشته باشد که بسیاری از آن‌ها به دلایل پزشکی و بهداشتی انجام می شود و برخی دیگر از افراد نیز به دلیل عقاید دینی برای این کار اقدام می کنند. تحقیقاتی که طی سال های طولانی انجام شده اند، نشان داده اند که ختنه کردن باعث سلامت جنسی در سنین بلوغ و پس از آن می شود. بسیاری از والدین برای انجام این کار دودل هستند و می ترسند که ختنه کردن باعث آسیب به کودکشان شود؛ نکته جالب این است که انجام ندادن این کار عامل آسیب به کودک است و احتمال ابتلا به عفونت های دستگاه ادراری را افزایش می دهد. حتی عفونت های جنسی نیز بیشتر در افراد ختنه نشده بروز پیدا می کنند و سرطان آلت هم گریبان گیر این افراد می شود. بر اساس آمارها، از هر ۱۰۰ پسری که ختنه نشده اند، یک نفر در سال های ابتدایی زندگی اش به عفونت های دستگاه ادراری دچار می شود؛ اما این میزان در افراد ختنه شده به یک نفر در هر هزار نفر می رسد.
بر اساس تحقیقات، احتمال ابتلا به سرطان آلت تناسلی در افرادی که ختنه کرده اند ۳۰ درصد کاهش می یابد. البته این نوع سرطان بسیار نادر می باشد، اما در افراد ختنه نشده به میزان بیشتری رویت شده است. علاوه بر این، عمل ختنه خطر بروز تبخال تناسلی را به میزان ۳۰ تا ۴۵ درصد کاهش می دهد. حتی احتمال ابتلا به عفونت های جنسی مانند پاپیلوماویروس، عفونت باکتریایی واژن و تریکومونازیس در زنانی که همسرانشان ختنه شده اند کمتر است. پزشکان معتقدند که در طول رابطه جنسی، بخش درونی پوست ختنه گاه در معرض بریدگی قرار دارد و می تواند راهی برای ورود آلودگی به خون فرد باز کند. به علاوه، پوست ختنه گاه به دلیل دارا بودن محیطی مرطوب، شرایط لازم برای رشد ویروس ها و باکتری ها را فراهم می‌کند؛ به همین دلیل ختنه کردن در بسیاری کشورها و جوامع رواج یافته است تا مردان و پسران از چنین مشکلاتی در امان بمانند.
فواید ختنه
عمل ختنه در سراسر جهان رواج یافته و به روش‌های گوناگونی قابل انجام است. شواهد نشان می دهند که ختنه از نظر سلامتی و بهداشتی فواید زیادی دارد. برخی از این فواید و مزایا عبارتند از:
- ختنه کردن احتمال ابتلا به عفونت های سیستم ادراری تناسلی را کاهش می دهد.
- در مردانی که ختنه شده اند بیماری های مقاربتی کمتر دیده شده است.
- در زنانی که با مردان ختنه شده رابطه جنسی دارند، احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم به میزان اندک وجود دارد.
- با ختنه کردن، از التهاب سر آلت تناسلی و التهاب همزمان پیش پوست و سر آلت جلوگیری می شود.
- اکثر افرادی که عمل ختنه انجام نداده اند در معرض ابتلا به بیماری فیموزیس قرار دارند. در این بیماری به دلیل تنگی بخش ختنه گاه، پیش پوست آلت به عقب کشیده نمی شود و مشکلات متعددی را برای فرد به وجود می آورد. برای پیشگیری از این بیماری، حتما عمل ختنه را برای پسران خود انجام دهید.
معایب ختنه
درباره معایب ختنه باید گفت که عیب عمده ی آن خونریزی بوده که ممکن است عفونت را به همراه داشته باشد. همچنین تنگی نوک مجرا نیز می تواند یکی دیگر از معایب ختنه باشد. در بیشتر موارد تنگی نوک مجرا اکتسابی بوده و ممکن است پس از ختنه این مشکل برای کودک به وجود آید. برای جلوگیری از به وجود آمدن این مشکل بهتر است در یک هفته اول بعد از ختنه، پوشاک نوزاد را زود به زود تعویض کنید و اطراف محل آن را کاملا چرب نمایید و در نهایت شیر بیشتری به نوزاد بدهید تا ادرار او رقیق تر شود.
اما بیشتر عیب‌های ختنه به انجام ناصحیح عمل آن بازمی گردد. اگر فرد در زمان کودکی به درستی ختنه نشده باشد، ممکن در بزرگسالی با اختلال زود انزالی و یا دیر انزالی مواجه شود.
اگر ختنه نکنیم چه می‌شود؟
اینکه برخی پدر و مادرها، فرزند پسر خود را ختنه نمی کنند باعث ایجاد مشکلات فراوانی برای او می شوند. با این کار شاید به نظر خودشان در حق فرزندشان لطف کرده‌اند تا درد ناشی از ختنه را تحمل نکند، اما در اصل او را با بیماری ها و عفونت های مختلف درگیر خواهند کرد. نوزادان پسر ختنه نشده در مقایسه با نوزادان ختنه شده بیشتر در معرض عفونت های کلیوی، مجاری ادراری و مثانه قرار می گیرند. در نوزادان کوچکتر نیز خطر ابتلا به این عفونت ها افزایش می یابد. زمانی که نوزاد درگیر عفونت می شود، آن را با علائمی مانند تب، درد و عفونت خونی نشان می دهند.
برخی والدین بر این باورند که فرزند خود را هر چه دیرتر ختنه کنند برای آن‌ها راحت تر است و درد کمتری را تحمل می کنند. لازم به ذکر است که پزشکان معتقدند ختنه در زمان نوزادی بهتر عمل می‌کند؛ چرا که عفونت را کاهش می دهد و علاوه بر این از ابتلا به سرطان جلوگیری می کند. اگر در سنین بالاتر برای ختنه کردن اقدام کنید، این اثر محافظتی در برابر سرطان کاهش می یابد. ماه های اول زندگی، بهترین زمان برای انجام ختنه هستند؛ چرا که اعصاب آلت نوزاد هنوز فعال نشده اند و درد ناشی از ختنه را احساس نمی کند.
بهترین فصل برای ختنه
اینکه برخی افراد فکر می کنند که برای ختنه فصل خاصی وجود دارد جزو تصورات غلط است. نباید ختنه را به فصول دیگری مانند بهار یا تابستان موکول کرد؛ چرا که ختنه کردن به سن بستگی دارد نه فصل. سن طلایی که برای ختنه پسر بچه ها در نظر گرفته اند بین یک تا سه ماهگی می باشد و در صورتی که آن را به تعویق بیندازید، این زمان طلایی را از دست داده اید. سرعت ترمیم زخم ناشی از ختنه نیز در همه فصول یکسان است. برخی اشخاص بر این باورند که در فصل سرما بدن نوزاد ضعیف می شود و ختنه کردن نباید در این فصل انجام شود که این باور نیز کاملا غلط است. ختنه در پسران اهمیت زیادی دارد؛ پس بهتر است آن را در زمان طلایی خود انجام دهید.
چه کشورهایی ختنه نمی‌کنند؟
ختنه کردن یکی از سنت های دین اسلام است که برای سال های طولانی در حال انجام می باشد. کشورهای مسلمان آمار ختنه بالایی دارند؛ این در حالی است که پایین ترین آمار ختنه مربوط به کشورهای اروپایی می باشد. در اروپا فقط اقلیت های مسلمان، یهودی و … عمل ختنه کردن را انجام می دهند، این کار حتی در کانادا نیز تا حد زیادی مرسوم شده است. کشورهای اروپایی به اندازه سایر کشورها به ختنه کردن فرزندان پسر خود اعتقادی ندارند. برخی از خانواده ها نیز به دلیل حساسیت ختنه، اعتقاد دارند که فرزندشان در بزرگسالی باید در این مورد تصمیم بگیرد.
اگر چه آمارگیری خاصی در رابطه با میزان ختنه در پسران انجام نشده است، اما به طور کلی انجام این کار در حال گسترش است. سازمان های مهم و بزرگی مانند سازمان جهانی بهداشت (WHO) و UNAIDS در تلاش هستند که در رابطه با ختنه اطلاع رسانی نمایند و مردم را به انجام این کار تشویق کنند. این سازمان ها سعی دارند تا از این روش برای جلوگیری از گسترش بیماری‌هایی مانند HIV و STD استفاده کنند.
ختنه با حلقه چیست؟
عمل ختنه با روش‌های مختلفی انجام می پذیرد که یکی از این روش ها، ختنه با حلقه است. در این روش دکتر ختنه از یک حلقه یا رینگ پلاستیکی برای انجام این عمل استفاده می کند. لازم به ذکر است که روش ختنه با حلقه، در ایران طرفداران بسیاری دارد و بیشتر مردم تمایل دارند فرزندان خود را با این روش ختنه می کنند. خطرات حلقه با این روش بسیار کمتر از روش های سنتی انجام ختنه است و همچنین دوران نقاهت کمتری نیز دارد. در نتیجه می توان گفت که مراقبت های بعد از ختنه با حلقه بسیار ساده تر و کوتاه تر از روش سنتی است.
خونریزی بعد از ختنه با حلقه نسبت به شیوه‌ی سنتی ختنه با بخیه، بسیار کمتر است. البته در برخی موارد ممکن است خونریزی رخ دهد. با این حال چنان چه در یکی دو روز اول، چند قطره خون یا خونابه بر روی پوشک دیده شود، طبیعی است و مشکلی ندارد؛ اما اگر خونریزی زیاد باشد حتما بایستی به پزشک مراجعه شود.
مراقبت از زخم پس از انجام ختنه
پس از ختنه از گاز نرم برای پوشش زخم می‌کنند. استفاده از این باندها برای جلوگیری از برخورد آلت نوزاد با لباس استفاده می شود. به‌طور کلی مراقبت های زیر تا زمان بهبودی بایستی که انجام شود.
- پس از هربار تعویض پوشک از گاز جدید استفاده کنید.
- از پمادهایی که پزشک تجویز کرده، پس از هر بار شستشو استفاده نمایید.
- پوشک فرزند خود را آزادانه تر ببندید؛ زیرا نباید به آلت کودک فشاری وارد شود.
- لباس های گشاد و راحت به فرزند خود بپوشانید.
بهبودی کامل نوزادان پس از انجام ختنه چه مدت طول می کشد؟
انجام این عمل علائم و آسیب هایی در پی دارد که ممکن است برای والدین صحنه هایی دلخراش و نگران کننده ایجاد کند. نوزادان پس از انجام این عمل دچار عارضه هایی خفیف مانند قرمزی، تورم و خونریزی جزئی در ناحیه ی آلت تناسلی خواهند شد. باید ذکر کرد همان طور که گفتیم؛ تمامی این علائم پس از عمل طبیعی است و مشکلی ایجاد نمی کند.
در اغلب نوزادان روند کامل بهبودی در طول ۷ الی ۱۰ روز انجام می شود. چنانچه که ظرف دو هفته علائم بهبودی را مشاهده نکردید، باید به پزشک متخصص مراجعه نمایید تا معاینات لازم را انجام دهد.
نتیجه گیری
ختنه جزو آداب دینی مسلمانان و ایرانیان به شمار می رود و بر اساس رسومات، انجام آن برای پسران و مردان واجب است. بر اساس نظر پزشکان اگر ختنه در سنین پایین تری انجام شود، تاثیر بیشتری خواهد داشت و فرد را از بیماری های بیشتری حفظ خواهد کرد. مزایای این عمل سرپایی و ساده بسیار بیشتر از عوارض آن می باشد و با کمک آن می‌توان از بروز بیماری ها و عفونت های مختلف در خود فرد و شریک جنسی اش جلوگیری کرد.
گاهی اوقات ممکن است پس از انجام ختنه عوارض کم و نادری را مشاهده کنید، اما جای نگرانی نیست. باید اطلاعات خود را در رابطه با این عمل بالا ببرید تا بتوانید به خوبی از فرزند دلبند خود مراقبت کنید و در صورت مشاهده عوارض، دست پاچه نشوید. برای انجام ختنه از بهترین دکترها در این زمینه کمک بگیرید تا از بابت سلامت کودک خود مطمئن باشید.