اطلاعات درباره فولیکول مو و تقویت آن؛ روش های خانگی تقویت مو و رشد بهتر مو

بسیاری از افراد ممکن است که از نازک بودن و ریزش مو های خود ناراضی باشند و به دنبال روش هایی برای تقویت و استحکام مو های خود بگردند. زمانی که تارهای مو، شکننده و نازک می شوند، نشان دهنده این موضوع است که فولیکول های مو در حال آسیب هستند و به تقویت و مراقبت بیشتری نیاز دارند. فولیکول های مو، منافذ بسیار کوچک و پاکت مانندی هستند که روی پوست قرار دارند. مو های سر، صورت و بدن معمولا از این منافذ می رویند.

بنابراین شرایط فولیکول مو نشان دهنده این امر است که سلامت، کیفیت و تراکم مو های شما به چه صورت است. اگر می خواهید که در مورد فولیکول مو اطلاعات کامل تری داشته باشید و با روش های تحریک و تقویت رشد مو ها بیشتر آشنا شوید، در این مقاله با ما همراه شوید.

فولیکول مو چیست؟ 

فولیکول های مو، حفره هایی هستند که ساختاری شبیه به تونل دارند. این حفره ها در اپیدرم یا همان لایه سطحی پوست، واقع شده اند. از عمق همین حفره ها، مو ها شروع به رشد می کنند. ریشه های مو، معمولا از سلول های پروتئینی ساخته می شوند و نزدیک به فولیکول ها، توسط جریان گردش خون تقویت می شوند. در واقع هر چه سلول های بیشتری توسط فولیکول مو تولید شود، تعداد تارهای مو نیز بیشتر می شوند.

همچنین غده های چربی که در نزدیکی فولیکول واقع شده اند، سبوم یا چربی تولید می کنند که این سبوم، مواد مغذی مورد نیاز ریشه را فراهم می سازند. جالب است بدانید که هر فرد به طور معمول نزدیک به صد هزار فولیکول مو، فقط روی پوست سر خود دارد.

لایه های تشکیل دهنده فولیکول مو

فولیکول مو از سه لایه تشکیل دهنده غلاف بیرونی ریشه، غلاف درونی ریشه و پیاز مو تشکیل شده است. غلاف بیرونی ریشه اطراف فولیکول های مو را احاطه کرده و از لایه درم شروع می شود. این لایه از اپیدرم می گذرد و در سطح پوست، درگاه خروج پوست را می سازد. غلاف درونی ریشه، خود از سه بخش مختلف تشکیل شده است که داخلی ترین قسمت آن کوتیکول است که به لایه خارجی مو ها متصل می شود.

پیاز مو نیز قسمت انتهایی فولیکول است که حاوی سلول های ماتریکسی که سازنده سلول های مو هستند، می باشد. تعداد سلول هایی که در قسمت پیاز مو قرار دارند، ضخامت مو را تعیین می کنند. 

مراحل چرخه رشد مو

چرخه رشد مو شامل سه مرحله آناژن، کاتاژن و تلوژن است. در مرحله آناژن می توانید مو های در حال رشد خود را مشاهده کنید. در این مرحله، به سرعت فولیکول های مو تقسیم و مو های جدید ایجاد می شوند. در حال حاضر حدود نود درصد از مو ها در مرحله آناژن قرار دارند. مرحله آناژن، بسته به عوامل ژنتیکی می تواند دو تا هفت سال طول بکشد.

مرحله کاتاژن در مقایسه با مرحله آناژن معمولا کوتاه تر است و معمولا حدود دو تا سه هفته به طول می انجامد. کاتاژن، یک مرحله انتقالی است که در آن مو های فرد از بافت خونی جدا می شوند. در مرحله آخر یعنی مرحله تلوژن، در فولیکول، مو های رشد یافته قرار دارند و همزمان زیر آن مو های جدید رشد می کنند. بعد از گذشت ۳ ماه، مو های رشد یافته از بین رفته و تارهای جدید از آن بیرون می آیند.

راه های خانگی تقویت فولیکول مو

تقویت فولیکول های مو یک راه موثر و اساسی برای افزایش رشد مو ها و جلوگیری از کم پشت شدن آن ها است. اقدامات ساده و موثری چون ماساژ پوست سر، استفاده از شانه چوبی، روغن تراپی و… وجود دارند که در صورت استمرار می توانند به تقویت فولیکول های مو کمک کنند. در ادامه برخی از این اقدامات گفته شده را به صورت مختصر توضیح خواهیم داد.

ماساژ پوست سر

یکی از مهمترین روش های تقویت فولیکول مو، ماساژ پوست سر با استفاده از روغن یا ماسک های مو است. این روش علاوه بر تقویت فولیکول های مو، باعث افزایش ضخامت تار مو ها نیز می شود. در واقع، در زمان ماساژ، ضخامت و رشد مو ها که در سلول های پاپیلای پوستی زیر فولیکول مو ها قرار دارند، تحریک می شوند. این سلول ها، در رشد مجدد مو، چرخه طبیعی ریزش و تشکیل بستر رشد مو، نقش مهمی دارند. علاوه بر این، ماساژ پوست سر باعث سلامت پوست سر و بهبود جریان خون می شود.

طبق پژوهش های علمی صورت گرفته، ماساژ پوست سر به رفع تنش و استرس کمک می کند. برای ماساژ پوست سر، می توانید به وسیله نوک انگشتان خود، پوست سر را به شکل دایره ای ماساژ دهید؛ البته از ناخن هایتان برای انجام این کار استفاده نکنید. با اینکه محدودیت، فشار یا زمان خاصی برای ماساژ پوست سر وجود ندارد، اما بهتر است روزانه چهار دقیقه پوست سر خود را ماساژ دهید و بعد از گذشت 24هفته، متوجه تغییرات شگفت انگیز آن شوید. 

روغن تراپی

برای تقویت فولیکول های مو، می توانید از روغن های مختلف نیز استفاده کنید. یکی از این روغن های موثر، روغن رزماری است. روغن رزماری، یک روغن طبیعی مناسب است که مردم در اکثر نقاط جهان، از آن برای کاهش ریزش مو و تقویت رشد مو های خود استفاده می کنند. ترکیبات به کار رفته در روغن رزماری، باعث تحریک رشد مو و تقویت فولیکول های آن می شود.

این ترکیبات حتی برای درمان آلوپسی آندروژنتیک نیز موثر هستند. برای استفاده از این روش، می توانید چند قطره از روغن رزماری را روی کف دست یا نوک انگشتان، قرار دهید؛ سپس به آرامی پوست سر خود را با آن ماساژ دهید. بهتر است در هفته این کار را چند بار انجام دهید. همچنین می توانید چند قطره از روغن رزماری را به حالت دهنده یا شامپوی خود اضافه کنید و همزمان با حمام کردن، از آن استفاده نمایید.

مطلب مشابه: روغن تراپی مو؛ مزایای روغن تراپی موها، نکات مهم و انواع روغن مخصوص تقویت مو

استفاده از شانه چوبی

شانه چوبی، یک وسیله ساده ولی قدرتمند برای تقویت و تحریک فولیکول های مو است. این وسیله باعث افزایش جریان گردش خون در پوست سر می شود و اکسیژن و مواد مغذی مورد نیاز فولیکول را فراهم می سازد. علاوه بر این، شانه چوبی، برای پوست سر مانند یک ماساژور طبیعی عمل می کند و سبب تنظیم روند طبیعی مراحل رشد مو می شود.

شانه های چوبی، چربی یا سبوم تولید شده به وسیله غده های چربی اطراف فولیکول را به درستی توزیع و از طریق آن، فولیکول یا ریشه را تغذیه می کنند.

استفاده از شامپوهای بدون سولفات

برخی از شامپوهای موجود در بازار حاوی سولفات هستند. سولفات، سبب شل شدن فولیکول های مو و در نتیجه ضعیف و شکننده شدن آن ها می شود؛ به همین دلیل بهتر است در هنگام خرید شامپو، به سراغ محصولات بدون سولفات باشید. از شامپو های کراتین دار نیز می توانید برای تقویت ریشه مو های خود استفاده کنید. برای اثربخشی بیشتر شامپوهای کراتین دار بهتر است در هنگام استفاده، شامپو را روی سر، ماساژ دهید.

استفاده از ماسک مو

ماسک مو نیز سبب تقویت ریشه ضعیف مو ها می شود. در هنگام خرید و انتخاب ماسک مو، به سراغ محصولاتی بروید که متناسب با مو های شما باشند. برای تقویت مو ها به وسیله ماسک، در ابتدا مو های خود را مرطوب کرده و ماسک را روی آن بمالید؛ سپس اجازه دهید نیم ساعت روی سر بماند. استفاده از ماسک های طبیعی به ویژه ماسک آووکادو تاثیرگذاری بیشتری در تقویت فولیکول های مو دارند.

مطلب مشابه: ماسک مو خانگی + فواید ماسک مو و طرز تهیه چند نوع ماسک خانگی طبیعی

استفاده از آب پیاز

آب پیاز علی رغم بوی بد و ناخوشایندی که دارد، سرشار از فواید و خواص با ارزش برای تقویت پوست سر و مو ها است. قدرت این ماده در رشد مو ها، بهبود سلامت پوست سر و تقویت فولیکول مو ها به حدی است که به عنوان یکی از روش های موثر برای درمان آلوپسی آره آتا نیز در نظر گرفته شده است. آلوپسی آره آتا، یک نوع بیماری خود ایمنی است که در آن سلول های بدن به فولیکول های مو حمله و سبب ریزش مو در نقاط مختلف بدن می شوند.

آب پیاز، گردش خون را بهبود می بخشد. به عبارتی می توان گفت که کراتین ساز یا فاکتور رشد کراتینوسیت موجود در پیاز، سبب تقویت و رشد فولیکول های مو می شود. برای استفاده از این روش می توانید چند پیاز را در مخلوط کن قرار دهید و آب آن را کامل بگیرید. سپس آب پیاز را روی مو ها و پوست سر خود بمالید و بعد از گذشت پانزده دقیقه، سر خود را با یک شامپوی ملایم بشویید.

روش های درمانی تقویت فولیکول مو

فولیکول، یکی از مهمترین قسمت های پوست بدن انسان ها می باشد که وظیفه اش ایجاد مو است. در واقع فولیکول ها، کیسه هایی لوله ای مانند هستند که مو ها در آن ریشه می کنند و به مرور بلندتر می شوند و بعد از پوست بیرون می آیند. برای تقویت فولیکول مو، علاوه بر روش های خانگی گفته شده، می توان از روش های درمانی دیگری نیز چون روش مزوتراپی، روش پی آر پی و روش هیرفیلر استفاده کرد که در ادامه به توضیح آن ها خواهیم پرداخت.

مطلب مشابه: کاشت مو پی آر پی؛ نحوه انجام، مزایا و معایب و شرایط انجام کاشت مو به این روش

مزوتراپی

مزوتراپی یک روش درمانی مناسب برای تقویت فولیکول های مو است که از طریق تزریق ویتامین ها، داروها و مواد غذایی به درون پوست سر عمل می کند. مزوتراپی به چندین روش مختلف قابل اجرا می باشد. در این روش، دارو های تزریقی به وسیله یک سوزن بسیار کوچک در یک میلیمتری پوست سر که محل وجود فولیکول ها است، تزریق می شوند. مزوتراپی مو مزایای فراوانی دارد که در ادامه به توضیح آن ها خواهیم پرداخت.

• مزوتراپی روشی کاملا بی خطر است.
• به صورت منطقه ای و محلی می توان از آن استفاده کرد.
• در این روش، مواد مغذی به صورت مستقیم در پوست تزریق می شوند و در اختیار فولیکول ها قرار می گیرند.
• مزوتراپی، خون رسانی را بهبود می بخشد. بهبود خون رسانی به دلیل نوع دارو ها و موادی است که در طی درمان، مورد استفاده قرار می گیرند.
• تنظیم چربی پوست یکی دیگر از مزایای مزوتراپی است. با تنظیم چربی پوست، رویش و ریزش مو کنترل می شود.
• مدت زمان درمان، کوتاه مدت است.
• شانس موفقیت آن بسیار بالا است.
• روند ریزش تارهای مو، متوقف می شود.
• بیمار بعد از هر جلسه مزوتراپی، به راحتی می تواند به انجام فعالیت های عادی خود بپردازد.
• مزوتراپی، عوارض جانبی خاص مانند تداخل دارویی یا آلرژی را به حداقل می رساند.
• در آن از دارو های بیهوشی، استفاده نمی گردد.
• بدون درد است.
• در مزوتراپی، بهبودی به سرعت حاصل می شود.
• بیمار بعد از درمان، به مراقبت های خاصی نیاز ندارد.

مطلب مشابه: مزوتراپی مو و فوایدی که برای مو دارد | تاثیر این روش بر درمان ریزش مو

پی آر پی

پی آر پی، یک روش درمانی موثر برای جلوگیری از ریزش مو ها است. این روش جدید مبتنی بر اصول علمی است و سبب تقویت ساقه مو، تحریک رشد مو و تقویت فولیکول های مو می شود. پی آر پی در واقع مخفف پلاسمای خون غنی از پلاکت می باشد که تاثیر فوق العاده ای بر درمان ریزش مو ها دارد.

پلاکت، ماده ای است که در خون وجود دارد و باعث ترمیم زخم ها می شود. یعنی اگر در قسمتی از بدن، زخمی ایجاد شود، پلاکت اولین ماده ای است که برای بند آوردن خون ریزی و ترمیم زخم، وارد عمل می شود. پی آر پی به افزایش حجم مو، تقویت ریشه مو و جلوگیری از ریزش مو ها، کمک کند. در تزریق پی آر پی، معمولا از بی حسی موضعی برای کاهش درد تزریق، استفاده می شود. گاهی اوقات نیز برای تعیین محل دقیق سوزن، از سونوگرافی استفاده می گردد و در آخر به آرامی پلاسمای غنی از پلاکت، به موضع تحت درمان تزریق می شود.

تمامی این مراحل در مطب های پزشکی یا کلینیک های زیبایی قابل اجرا است و بیمار بعد از آن می تواند به راحتی به فعالیت های روزمره خود ادامه دهد. روش پی آر پی، مزایای فراوانی دارد که در ادامه به آن ها خواهیم پرداخت:

• نیازی به بیهوشی ندارد و درمانی غیر تهاجمی است.

• نیازی به بستری شدن و اتاق عمل ندارد.

• از آن جایی که از خود فرد، خون گرفته می شود، احتمال انتقال بیماری وجود ندارد.

• دوره بهبودی بسیار سریع است.

• تزریق پی آر پی، بسیار آسان و کوتاه است.

هیرفیلر

هیرفیلر، نوعی ماده تزریقی است که به وسیله تکنیک میکرو تزریق، زیر پوست سر تزریق می گردد و بعد از نفوذ به ریشه مو ها، سبب تقویت فولیکول ها و رشد مجدد مو ها می شود. در واقع می توان گفت که هیالورونیک اسید موجود در ترکیبات هیرفیلر، مو ها را هیدراته کرده و با تحریک فیبروبلاست ها، سبب تولید کلاژن های جدید خواهد شد. علاوه بر این، هیرفیلر باعث بهبود گردش خون می شود و با جوانسازی و حفظ خاصیت ارتجاعی پوست، به عملکرد بهتر فولیکول ها کمک می کند.

در این روش، پزشک بعد از پاکسازی محل تزریق با پد الکلی و بی حسی موضعی، سرنگ حاوی هیرفیلر را با سوزن های مخصوص و نازک به وسیله روش میکرواینجکشن، به قسمت های مختلفی از پوست سر تزریق می کند. روش هیرفیلر نیز مزایای فراوانی دارد که در ادامه به آن ها می پردازیم: 

• ریزش مو را کنترل می کند.
• باعث تحریک رشد مو ها می شود.
• ضخامت مو و تراکم مو را افزایش می دهد.
• سبب احیای سلول ها و فولیکول های مو می شود.
• تحریک کردن هیدراتاسیون و گردش خون در پوست سر

چه شرایطی سبب رشد فولیکول مو می شود؟ 

بخش بزرگی از رشد فولیکول های مو مربوط به وراثت است و به ژنتیک فرد بستگی دارد؛ به همین دلیل نمی توان از تاثیر عوامل محیطی بر رشد مو ها چشم پوشی کرد. یکی از فاکتورهای مهمی که بر رشد مو ها تاثیر می گذارد، نوع تغذیه است. برای رشد بهتر مو ها، می توانید از مواد غذایی فراوانی چون توت، اسفناج، تخم مرغ، سیب زمینی، ماهی های چرب، فلفل شیرین، انواع آجیل ها، لوبیا، میگو، گوشت، دانه سویا و… استفاده کنید.

در کنار رژیم غذایی مناسب، باید مراقبت هایی خاصی برای سلامت و مراقبت از مو ها، مانند استفاده از شامپوهای بدون سولفات یا روغن تراپی را نیز در نظر بگیرید. ویتامین ب و قرص های تقویتی نیز مانند قرص زینک، برای رشد مو ها موثر هستند. علاوه بر موارد گفته شده، نوک گیری مو ها و ماساژ پوست نیز سبب بهبود شرایط رشد مو ها می شود.

عواملی که سبب توقف رشد فولیکول های مو می شوند؟ 

همان طور که گفتیم، رشد مو از سه مرحله مختلف تکثیر، استراحت و ریزش مو تشکیل شده است. اگر بین ریزش مو های فرد تعادل برقرار نشود، مو ها به مرور زمان کم پشت خواهند شد. البته در روز ریزش 50 تا 100 تار مو کاملا طبیعی است. عوامل مختلفی وجود دارند که سبب ریزش مو یا توقف رشد فولیکول های مو می شوند که در ادامه آن ها را توضیح می دهیم.

ریزش مو بر اثر استرس

یکی از مهمترین عوامل ریزش مو، استرس است که به آن تلوژن افلوویوم گفته می شود. این استرس می تواند به دلیل یک بیماری جسمی یا ناشی از یک تروما روحی باشد. استرس زیاد باعث می شود تا حجم زیادی از مو های فرد وارد مرحله تلوژن شوند و بعد از مدتی شروع به ریزش کنند. به دلیل فاصله ای که بین زمان استرس و ریزش مو ها وجود دارد، ممکن است فرد ریزش مو های خود را ناشی از عامل استرس نداند.

ریزش ناگهانی

در هنگام ریزش ناگهانی مو ها یا مرحله آناژن افلوویم، مو هایی که در فاز تکثیر قرار دارند، به یک باره می ریزند. علت این امر می تواند رادیوتراپی، شیمی درمانی یا درمان های مرتبط با سرطان باشد. در این مرحله رشد فولیکول های مو، سریع است؛ به همین دلیل درمان هایی چون شیمی درمانی، بر آن اثر می گذارد و سبب می شود تا مو های فرد در مرحله تکثیر، ریزش پیدا کنند.

تغذیه اشتباه و رژیم غذایی نامناسب

در پاسخ به این سوال که چه غذاهایی برای رشد و تقویت فولیکول مو مفید است؟ باید گفت موادی که حاوی ویتامین ها و مواد مغذی فراوان هستند، بهترین مواد غذایی برای تقویت فولیکول های مو محسوب می شوند. تغذیه اشتباه و داشتن رژیم غذایی ناسالم سبب می شود تا بدن با کمبود انواع پروتئین ها، ویتامین ها و آهن مواجه شود. این کمبود مواد مغذی، روی مو ها نیز اثر گذاشته و باعث می شود تا مو ها ضعیف و شکننده شوند و دچار ریزش گردند؛ ولی نگران نباشید؛ زیرا این حالت موقتی است و با تغذیه مناسب و جبران کمبودهای مواد مغذی و ویتامین های مورد نیاز بدن، به راحتی درمان می شود. 

عوامل شیمیایی

 از دیگر عواملی که سبب توقف رشد فولیکول های مو می شود، می توان به عوامل شیمیایی مختلف اشاره کرد. یکی از این عوامل شیمیایی، دکلره کردن و رنگ کردن مداوم است که باعث خشکی و شکنندگی مو ها و در نهایت ریزش آن ها می شود. گاهی ممکن است این ریزش مو دائمی شود. در این صورت باید برای درمان، به پزشک متخصص مراجعه کنید تا پزشک با توجه به شرایط شما، یکی از روش های درمانی مزوتراپی، پی آر پی یا هیرفیلر را برای رشد مجدد مو ها تجویز نماید.

بر هم خوردن تعادل هورمون ها

هورمون ها در بدن انسان فعالیت های مختلفی را کنترل می کنند. برخی از بیماری ها مانند بیماری غده تیروئید، سندرم تخمدان پلی کیستیک، دیابت، لوپوس و بیماری های کلیوی و کبدی، تعادل هورمون های بدن را بر هم می ریزند و سبب ریزش مو می شوند؛ به همین دلیل تا زمانی که علت بیماری مشخص نگردد، ریزش مو ها ادامه پیدا خواهد کرد.

طاسی آندروژنتیک

مهمترین عواملی که سبب ریزش مو در آقایان می شوند، دو فاکتور مهم هورمون های آندروژن و ژنتیک می باشد. این ریزش مو گاهی در خانم ها نیز دیده می شود و سبب نازک شدن مو های آن ها می گردد. در آقایان، مو های سر از زمان بلوغ به دلیل فعالیت هورمون های آندروژنی نازک تر می شوند و دو سمت پیشانی آن ها به سمت عقب می رود.

هورمون تستوسترون و ژنتیک

 هورمون تستوسترون در سلول، تحت تاثیر آنزیم آلفا5 به یک هورمون دیگر به نام دی هیدروتستوسترون تبدیل می گردد. این هورمون بر فولیکول مو تاثیر گذاشته و سبب نازک شدن آن می شود و بعد از آن فولیکول های مو دیگر قادر به رشد نیستند و شاهد طاسی و فولیکول هایی مرده خواهید بود.

به این عارضه مینیاتوری یا کوچک سازی نیز گفته می شود. ژنتیک نیز بر توقف رشد فولیکول های مو تاثیرگذار است. ژن طاسی در خانم ها به صورت اتوزومال مغلوب و در آقایان به صورت اتوزومال غالب است. ژن طاسی در زمان جنینی وجود دارد و سبب می شود تا فولیکول های مو به هورمون دی هیدروتستوسترون حساس گردند. 

سخن پایانی

فولیکول مو، تعیین کننده وضعیت فرم و رشد مو های سر است. فولیکول، پیازهای مو را در سلول های پوستی ایجاد می کند و در آن جا، ریشه مو ها را به وجود می آورد. در قسمت ریشه، برآمدگی هایی دیده می شود که به آن ها پستانک می گویند. این پستانک ها، مواد مغذی را از مویرگ های خونی می گیرند و برای رشد، به مو ها می رسانند.

این واحدهای فولیکولی، در همه افراد دیده می شوند و در واقع، محل زایش مو در پوست محسوب می شوند. رسیدگی و مراقبت از فولیکول های مو، اهمیت زیادی دارد؛ زیرا در اثر نرسیدن مواد مغذی و ویتامین های مورد نیاز و در نتیجه ضعف در ساختار فولیکول ها، مو ها دچار ریزش می شوند و حجم زیادی از آن ها از بین خواهد رفت؛ به همین دلیل مراقبت و تقویت فولیکول های مو به افزایش رشد مو ها و جلوگیری از ریزش آن ها کمک قابل توجهی می کند. برای تقویت فولیکول مو می توان از روش های مختلفی چون مزوتراپی مو، پی آر پی و هیرفیلر استفاده کرد. البته روش های خانگی و ماسک های مختلفی نیز برای تقویت فولیکول مو ها وجود دارند که معمولا ماندگار نیستند و بعد از چند روز استفاده، اثر آن ها از بین رفته و مو ها دوباره یه حالت قبلی باز می گردند. 

منبع: healthline.com