بیماری کزاز و درمان آن؛ راههای درمان بیماری کزاز کدامند؟
کزاز را می توانیم یک نوع بیماری عفونتی بنامیم که در اثر ایجاد زخم و انتقال عفونت به وجود می آید. اما این بیماری چقدر می تواند خطرناک باشد و چه راههای درمانی برای آن وجود دارد؟ که قصد این مقاله پرداختن به این موضوع می باشد.
بیماری کزاز چیست؟
بیماری کزاز که در انگلیسی از آن به عنوان Tetanus یاد می شود یک نوع بیماری عفونی است که همراه با اسپاسم های دردناک دایمی ماهیچه های اسکلتی که شروع می شود و به تمام نقاط بدن سرایت می کند.
بیماری کزاز یک بیماری جدی است که به واسطه یک سم عصبی بسیار قوی که ناشی از رشد باکتری غیرهوازی کلستریدیوم تنانی در درون بافتهای نکروزه شده (مرده) در زخمهای آلوده و کثیف به وجود می آید.
خوشبختانه بیماری کزاز ویروسی نیست که بتواند از شخصی به شخصی دیگر منتقل شود. به بیانی دیگر واگیردار نمی باشد. در کشورهایی که توسعه یافته هستند، کزاز معمولاً در بزرگسالان رخ می دهد. علتش ساده است، بدان علت که کودکان و جوانان در برابر این نوع بیماری واکسینه شده و عفونت کزاز نمی تواند به بدنشان راه پیدا کند.
این بیماری از طریق زخم وارد بدن می شود و باکتری آن تکثیر پیدا می کند، سپس سم آن در امتداد اعصاب به مراکز نخاعی و مغزی حرکت می کند.
علایم بیماری کزاز
حتماً دیده یا شنیده اید که وقتی فرد بزرگسالی تصادف می کند یا حیوانی او را گاز می گیرد، اورژانس برایش آمپول کزاز تجویز می کند. این بیماری بسیار جدی بوده که علائم و نشانه‌های کزاز در هر زمانی (چند روز تا چند هفته) بعد از صدمه ظاهر می‌شوند. دوره کمون برای این بیماری بین ۵ روز تا ۱۵هفته می‌باشد. میانگین دوره نهفتگی ۷ روز می‌باشد. کزاز دارای علایمی همچون علایم زیر می باشد.
- مهمترین علایم کزاز که مرکز همه علایم است و بسیار جدی، هاری می باشد.
- اجساس بی خوابی و ناراحتی
- تشنج عضلات سر و صورت، ساعد، گردن، دست و پا و حتی کمر
- درگیر شدن فک و زبان با تشنج به گونه ای که بیمار قدرت باز کردن دهانش را برای صحبت کردن ندارد و نمی تواند چیزی بجود.
- تب نامحسوس در حد 38 درجه سانتیگراد
نکته: زمانی که عضلات صورت دچار تشنج می شوند باعث قیافه خندان می شود که به لبخند کزازی معروف بوده و تشنج عضلات کمر نیز باعث خم شدن آن به سمت جلو می گردد.
بیماری کزاز چه مدت طول می کشد؟
این بیماری معمولاً چند روز تا چندین هفته تداوم دارد تا اینکه تشنج عضلات تنفسی صورت گرفته و پیامد آن مرگ می باشد.
البته زمانی سرم های ضدکزاز می توانند تأثیرگذار باشند که سم میکروب کزاز به قسمت سلول های عصبی نرسیده باشد.
اگر عضلات شکم، پشت و قفسه سینه با گرفتگی درگیر شوند، رفته رفته این گرفتگی شدیدتر شده و منجر به مشکلات تنفسی حاد برای شخص شده که در نتیجه به مرگ می انجامد.
همچنین بخوانید: خمیر دندان خوب کدام است؟ ـ رنگ مدفوع نشانه چیست؟
احتمال ابتلا به بیماری کزاز در چه افرادی بیشتر است؟
وجود یک زخم عمیق و کثیف در حالی که شما حداقل در ۵ سال گذشته دوز یادآور کزاز را دریافت نکرده‌اید یا وضعیت واکسیناسیون خود مطمئن نیستید. وجود هر گونه زخم در حالی که شما طی ۱۰ سال گذشته دوز یادآور کزاز را دریافت نکرده‌اید همگی شما را در معرض بیماری کزاز قرار می دهند.
- افرادی با سن بالای 60 سال
- کسانی که از آمپول های خیابانی که سر سوزن آنها آلوده است استفاده می کنند.
- زخم های پوستی، زخم های جراحی و سوختگیها احتمال بیماری کزاز را بالا می برد.
- مکان های شلوغ که بهداشت در آنها رعایت نمی شود و این در مورد کودکان و مادرانی که واکسینه نشده اند بیشتر خطرناک است.
- افرادی که به دیابت شیرین مبتلا هستند.
- عدم واکسیناسیون روزآمد شده علیه کزاز
درمان کزاز
درمان شامل مصرف یک ضد سم نظیر TIG می باشد. هر چند ضد سم تنها می تواند سموم غیر متصل به بافت عصبی را خنثی نماید. پزشک ممکن است برای مقابله با باکتری کزاز آنتی بیوتیک خوارکی یا تزریقی تجویز کند. همچنین تجویز واکسن کزاز، از عفونت آتی با کزاز جلوگیری می‌نماید. عفونت کزاز نیازمند یک دوره طولانی درمان در یک مرکز بهداشتی می‌باشد. داروهایی جهت آرام بخشی و فلج عضلانی تجویز می‌شوند که در این صورت شما نیازمند روشهای حمایتی از مجاری هوایی می‌باشید. درمان معمولا شامل سه حالت زیر است:
آزمونهای تشخیصی می‌توانند شامل بررسیهای خونی و کشت در آزمایشگاه باشند.
- بستری شدن در یک اتاق تاریک و ساکت. درمان ممکن است شامل استفاده از لوله‌های تنفسی ، تأمین مایعات داخل وریدی و داروها باشد.
- جراحی برای برداشتن بافت دچار عفونت
اکثر موارد بیماری کزاز شدید بوده و علی رغم درمان منجر به مرگ می‌گردد. مرگ اغلب در اثر انقباض مجاری هوایی، عفونتهای تنفسی و اختلال در سیستم عصبی خودکار رخ می‌دهد. سیستم عصبی خودکار قسمتی از سیستم عصبی است که کنترل عضلات قلبی، عضلات غیر ارادی و غدد را بر عهده دارد. بیماران بهبود یافته از کزاز گاهی به مشکلات روانی مبتلا می‌شوند و به مشاوره روانپزشکی نیازمند می‌گردند.
داروهای موزد مصرف بیماری کزاز
- ضد تشنجها
- آنتی بیوتیکها
- خواب‌آورها برای تسکین اضطراب
- ضد سمها برای خنثی کردن سم عصبی
- شل‌کننده‌های عضلانی برای کنترل اسپاسمها