روز بزرگداشت فردوسی 25 اردیبهشت (دلیل نامگذاری و اطلاعات درباره این شاعر)
25 اردیبهشت سالروز بزرگداشت فردوسی بزرگ است. کسی که به هنگام هجوم فرهنگی به این مرز و بوم ایستادگی کرده و پاسدار زبان فارسی شد. به همین دلیل فردوسی برای تمام فارسی زبانان دنیا حائز اهمیت است. در ادامه با سایت متنها همراه شوید تا نگاهی بر روز فردوسی بزرگ داشته باشیم.
فهرست موضوعات این مطلب
روز بزرگداشت فردوسی کی است؟
در تقویم ملی ایران روز 25 اردیبهشت ماه (14 می) به نام روز بزرگداشت فردوسی نام گذاری شده است.
فردوسی بزرگ که بود؟
قطعا که شما دوستان فردوسی بزرگ را میشناسید. اما برای شناخت بهتر کمی از بیوگرافی این شاعر حماسهسرا را برای شما قرار خواهیم داد.
فردوسی دهقان و دهقانزاده بود. او آغاز زندگی را در روزگار سامانیان و همزمان با جنبش استقلالطلبی و هویتخواهی در میان ایرانیان سپری کرد.
شاهان سامانی با پشتیبانی از زبان فارسی، زمانهای درخشان را برای پرورش زبان و اندیشه ایرانی آماده ساختند و فردوسی در هنر سخنوری آشکارا وامدار گذشتگان خویش و همه آنانی است که در سدههای سوم و چهارم هجری، زبان فارسی را به اوج رساندند و او با بهرهگیری از آن سرمایه، توانست گفتار خود را چنین درخشان بپردازد.
در نگاهی فراگیر درباره دانش و آموختههای فردوسی میتوان گفت او زبان عربی میدانست، اما در نثر و نظم عرب چیرگی نداشت. در «پیشگفتار بایسنقری» نام فردوسی با «حکیم» همراه است، که از دید برخی اشاره به حکمت خسروانی دارد.
آثار
پژوهشگران برآنند که فردوسی سرودن شاهنامه را برپایه شاهنامه ابومنصوری در سی سالگی آغاز کرد.
تنها سرودهای که روشن شده از اوست، خود شاهنامه است. شاهنامه نامدارترین سروده فردوسی و یکی از بزرگترین نوشتههای ادبیات کهن پارسی است.
فردوسی شاهنامه را در 384 ه. ق (994 میلادی)، سه سال پیش از برتختنشستن محمود، بهپایان برد و در 400 ه. ق برابر با 8 مارس 1010 میلادی، در هفتاد و یک سالگی، ویراست دوم را به انجام رساند.
سرودههای دیگری نیز به فردوسی منتسب شدهاند، که بیشترشان بیپایه هستند. نامورترین آنها مثنوی یوسف و زلیخا است. سروده دیگری که از فردوسی دانسته شده، هجونامهای در نکوهش سلطان محمود غزنوی است.
برابر کتابشناسی فردوسی و شاهنامه، گردآوری ایرج افشار، با بهشمارآوردن سرودههای منسوب به فردوسی مانند یوسف و زلیخا تا سال 1385، تعداد 5942 اثر گوناگون در این سالها نوشته شدهاست.
شاهنامه
شاهنامه، حماسهای منظوم، بر حسب دستنوشتههای موجود دربرگیرنده نزدیک به 50000 تا 61000 بیت و یکی از بزرگترین و برجستهترین سرودههای حماسی جهان، اثر فردوسی است که سرایش آن دستآورد دستکم، سی سال کار پیوسته این سخنسرای ایرانی است.
موضوع این اثر، اسطورهها و تاریخ ایران از آغاز تا حمله اعراب به ایران در سده هفتم میلادی است که در چهار دودمان پادشاهیِ پیشدادیان، کیانیان، اشکانیان و ساسانیان گنجانده میشود.
شاهنامه نفوذ بسیاری در جهتگیری فرهنگ فارسی و نیز بازتابهای شکوهمندی در ادبیات جهان داشته است و شاعرانی مانند گوته و ویکتور هوگو از آن به نیکی یاد کردهاند.
شاهنامه بزرگترین کتاب به زبان پارسی است که در همه جای جهان مورد توجه قرار گرفته و به بسیاری از زبانهای زنده جهان ترجمه شده است.
نخستین بار در سال 601 خورشیدی، بُنداری اصفهانی شاهنامه را به زبان عربی برگرداند و پس از آن برگردانهای دیگری از این اثر، ازجمله برگردانِ ژول مُل به زبان فرانسوی، انجام گرفت.
مطلب مشابه: اشعار فردوسی + عکس نوشته و مجموعه شعر فردوسی شاعر محبوب ایرانی
آیین بزرگداشت فردوسی بزرگ
هزاره فردوسی یا جشن هزاره فردوسی، مجموعه آیینهایی بود که بهمناسبت هزارمین سال زایش فردوسی در سال 1313 در تهران، توس و دیگر شهرهای ایران برگزار شد.
در کنگره هزاره فردوسی که نخستین گردهمایی بزرگ علمی در ایران بود، 40 تن از ایرانشناسان برجسته از 17 کشور و 40 تن از دانشمندان و ادیبان ایرانی شرکت داشتند.
بهمدت 5 روز از 12 تا 16 مهر 1313 سخنرانیهایی در تالار دارالفنون در تهران ایراد شد و برخی از آنها در کتاب هزاره فردوسی بهچاپ رسید.
جشن هزاره فردوسی به سال 1313 یکی از رویدادهای مهم فرهنگی سده، و مهمترین کنگره علمی بود که در ایران معاصر برگزار شد.
برپایی مراسمات در سرتاسر ایران و جهان
همزمان با کنگره هزاره فردوسی در بیشتر شهرهای ایران نیز مراسمی برگزار شد، و در آنها سخنرانیهایی ایراد شد، و شعرهایی خوانده شد و نمایشهایی از داستانهای شاهنامه اجرا گردید. در شهرهای گوناگون، خیابانها و دبستانها و دبیرستانهایی به نام فردوسی نامگذاری شد.
پس از پایان کنگره هزاره فردوسی، شرکتکنندگان کنگره به مشهد سفر کردند، و بنای آرامگاه فردوسی در توس که ساخت آن از هشت سال پیش از آن آغاز شدهبود، با حضور رضاشاه افتتاح شد.
در خارج از ایران نیز در پاریس، لندن، رم، مسکو، برلین و برخی از دیگر شهرهای اروپا و آسیا با تشکیل جلسههای سخنرانی مراسم بزرگداشت فردوسی اجرا شد. برگزاری آیینهای هزاره فردوسی، سرآغاز تحقیقات گسترده شاهنامهشناسی در ایران و جهان شد.
افزون بر نوشتارهای روزنامهها، در ایران دو دوره متن شاهنامه بهسرمایه کتابفروشیهای خاور و بِرُوخیم بهچاپ رسید.
مجله ادبی مهر شمارههای مهر و آبان 1313 خود را یکجا به نام فردوسینامه مهر شامل نوشتارهایی درباره شاهنامه و فردوسی منتشر کرد. مجله باختر در اصفهان نیز شمارهای ویژه فردوسی انتشار داد.
مطلب مشابه: نگاهی بر زندگی فردوسی، پاسبانِ زبان فارسی؛ زندگینامه فردسی از تولد تا مرگ این شاعر
25 اردیبهشت روز فردوسی
بهپیشنهاد بنیاد شاهنامه فردوسی بنا بود در سال 1359 آیینهای جهانی هزاره شاهنامه بهمناسبت هزارمین سال آغاز سرایش آن برگزار شود که با چند سال تأخیر برگزار شد.
در ایران روز 25 اردیبهشت به نام روز بزرگداشت فردوسی نامگذاری شدهاست. هر سال در این روز و در هفته پایانی اردیبهشت ماه، آیینهای بزرگداشت فردوسی و شاهنامه و سخنرانی پیرامون آنها در دانشگاهها و نهادهای پژوهشی در تهران، مشهد و برخی دیگر از شهرهای ایران و جهان برگزار میشود.
از دیگر کارها، ضرب مدالِ فردوسی بهمناسبت هزاره فردوسی در سال 1313، چاپ تمبر در نخستین جشن توس در سال 1354 و طراحی قلمِ فردوسی همزمان با هزاره پایان سرایش شاهنامه در سال 1389 است.
پیامهای بزرگداشت روز فردوسی
حکیم ابوالقاسم فردوسی :
کسی که به آبادانی می کوشد جهان از او به نیکی یاد می کند. دانایی توانایی به بار می آورد، و دانش دل کهن سالان را جوان می سازد. خرد مانند چشم هستی و جان آدمی است و اگر آن نباشد چگونه جهان را به درستی خواهی گذراند.
25اردیبهشت، سالروز بزرگداشت فردوسی برتمام اهالی هنر و شعر پارسی مبارک باد.
چراغ مایه دفع تاریکی است ، بدی جوهر تاریکی در زندگی آدمی است ، که از آن دوری باید جست.
بزرگداشت فردوسی گرامی باد.
شبی در برت گر برآسودمی
سر فخـر بر آسمـان سودمی
قم در کف تیر بشکستمـی
کلاه از سـر مـاه بـربودمی
به قدر از نهم چرخ بگذشتمی
به پی فرق کیوان بفرسودمی
جمال تو گر زانکه من دارمی
بی بی تو گر زانکه من بودمی
به بیچـارگان رحمت آسودمی
به دل دارگان بـر ببخشودمی
سال روز بزرگداشت فردوسی مبارک باد.
مکن بد که بینی به فرجام بد
ز بد گردد اندر جهان نام بد
نگر تا چه کاری، همان بدروی
سخن هرچه گویی همان بشنوی
تو تا زنده اي سوی نیکی گرای
مگر کام یابی به دیگر سرای
سالروز بزرگداشت فروسی، حماسه سرای ایرانی مبارک باد
مطلب مشابه: تک بیتی فردوسی با اشعار ناب و عاشقانه این شاعر
در این خاک زرخیز ایران زمین
نبودند جز مردمی پاک دین
همه دینشان مردی و داد بود
وز آن کشور آزاد و آباد بود.
روز بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی، شاد باد.
شاهنامه را تمام کرد و فارسی را حفظ
بود حکیم، نکرد خیانت بر اسرار دل
فردوسی امین بود، حافظ زبان ثمین
بود حکیم و کرد شروع به گفتن اسرار زمین
سالروز تولد حکیم ابوالقاسم فردوسی، کاتب شاهنامه بزرگ را به همه ایرانیان تبریک میگویم.
حکیم فردوسی خردمند :
این جهان سراسر افسانه است جز نیکی و بدی چیزی باقی نیست
روز بزرگداشت فردوسی، گرامی باد.
خداوند درهای هنر را بر روی دانایان دادگر گشوده است
دانش ارزش آن دراد که به خاطر آن رنج ها بکشی
روز بزرگداشت فردوسی حکیم، مبارک باد.
حکیم ابوالقاسم فردوسی :
روح و روان و دل جهان روشن است و زمین را بی دریغ روشن می سازد
خورشید از خاور برخاسته بسوی باختر که مسیری درست و بی نظیر است
ای آنکه همچون آفتاب لبریز از نور و خردی، تو را چه شده است که بر من نمیتابی؟
واژگان ایرانی به تو مدیون اند ای حکیم
ای کاش می دانستی که همیشه در قلب مایی ای حکیم .
دوستت دارم ای بزرگوار
تویی یاور و حامی شعر و حماسه
ای کاش بودیم و می بوسیدیم دستت را ای حکیم .
روز بزرگداشت فردوسی بر شما مبارک باد
دانایی توانایی به بار می آورد و دانش دل کهن سالان را جوان میسازد.
روز بزرگداشت فردوسی گرامی باد
کتاب زندگی گذشتگان، جان تاریک را روشنی می بخشد.
سالروز بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی، گرامی باد
چه کس والاتر از فردوسیِ راد
زبان را روح بخشیده، روان شاد
چقدر زیبا خدا را یاد کرده است
“خرد “را سر فراز کار کرده است
روز بزرگداشت فردوسی مبارک باد
سی رنج بردم دراین سال سی
عجم زنده کردم بدین پارسی
نمیرم از این پس که من زندهام
که تخم سخن را پراکندهام
روز بزرگداشت فردوسی مبارک
مطلب مشابه: اشعار فردوسی در مورد عشق و خداوند (گلچین زیباترین اشعار فردوسی)
ابلیس مانند نیکخواهان پیش میآید، ابتدا عهد و پیمان میگیرد، سپس راز میگوید.
روز بزرگداشت فردوسی گرامی باد
بیا تا جهان را به بد نسپریم
به کوشش همه دست نیکی بریم
نباشد همی نیک و بد پایدار
همان به که نیکی بود یادگار
بیست و پنجم اردیبهشت روز بزرگداشت فردوسی گرامی باد
حکیم فردوسی خردمند :
” اگر برای انجام کاری بزرگ، زمان نداری، بهتر است بی درنگ آن را به دیگران بسپاری.”
سالروز بزرگداشت حکیم ابوالقاسم منصوربن فردوسی طوسی گرامی باد
حکیم فردوسی فرمودند :
“کسی به فرجام زندگی آگاه نیست، خداوند هم نیازی به عبادت بنده ندارد.”
سالروز بزرگداشت فردوسی گرامی باد.
به این زمین گرد که به سرعت می گردد بنگر که درمان ما در آن است و درد ما نیز. نگاه کن و ببین که نه گردش زمانه آن را می فرساید و نه رنج و بهبودی حال بشر آن را به آتش می کشد ، نه آرام می شود و نه همچون ما تباهی می پذیرد.” – حکیم فردوسی
سالروز بزرگداشت فردوسی مبارک باد.
همی خواهم از دادگر یک خدای
که چندان بمانم به گیتی به جای
که این نامه شهر یاران پیش
بپیوندم از خوبگفتار خویش
سالروز بزرگداشت حکیم ابوالقاسم منصوربن فردوسی طوسی گرامی باد
بی خردی است که بگویم کسی بدی را بی بهانه ( دلیل ) انجام می دهد، رنج منتهی به گنج را کسی خریدار نیست. – حکیم ابوالقاسم فردوسی
سالروز بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی مبارک باد