کوهنوردی در زمستان؛ اصول کوهنوردی، نکات ایمنی و لباس مناسب در فصل سرد
کوهنوردی یکی از جذاب ترین و بهترین فعالیت هایی است که می توان در فصل زمستان، به جای تماشای برنامه های خسته کننده تلویزیون و لم دادن روی کاناپه، انجام داد. بیرون رفتن از خانه، در هر چهار فصل سال، بهبود سلامت روانی و بازسازی روحیه را به دنبال دارد. کوهنوردی در فصل زمستان می تواند شما را از غم زدگی و افسردگی در کنج خانه های تاریک و سرد، نجات دهد. کوهنوردی می تواند با بهبود کارکرد عضلات قلب و افزایش تعادل و قدرت بدن، به سلامت جسم نیز کمک نماید.
در هنگام کوهنوردی زمستانی، بسته به این که چه درجه ای از فعالیت کوهنوردی را انتخاب می کنید، ممکن است خطرات متفاوتی پیش رویتان قرار گیرد. پس بهتر است قبل از شروع کوهنوردی، آموزش های لازم را ببینید و برای یک صعود زمستانی موفق، برنامه ریزی کنید. اگر تازه کار و بی تجربه هستید، توصیه می کنیم که کوهنوردی زمستانی را با یک برنامه ریزی یک روزه آغاز کنید.
سقوط بهمن، یکی از تهدیداتی است که جان افراد را به خطر می اندازد، از طرف دیگر همراه بردن تجهیزات مناسب ممکن است سبب سنگینی کوله پشتی شما شوند. همان طور که می بینید، چالش های صعود، بیشمار است اما اگر بتوانید از پس شرایط برآیید، متوجه خواهید شد که کوهنوردی در کوهستان پر از برف، جذابیت های خاص خودش را دارد. در این مقاله قصد داریم تا به شرایط کوهنوردی در زمستان و راهکارهای موثری که به گرم نگه داشتن بدن بیشتر کمک می کنند بپردازیم. با ما همراه باشید.
فهرست موضوعات این مطلب
انتخاب قله
کوهنوردان، معمولا بعد از طی یک دوره فعالیت طولانی و ممتد، به فکر کوهنوردی زمستانی می افتند. برای کوهنوردی در زمستان، در مرحله اول، انتخاب قله اهمیت زیادی دارد و تنوع ارتفاعات در کشور، نکته ای است که باید بیشتر به آن توجه کرد.
در کل می توان گفت ارتفاعات زیر 2000 متر، مشکلات زیادی برای صعود ندارند. وجود 15000 قله بالای 3000 متر در کشور ایران باعث شده است تا بیشتر کوهنوردان فکر صعود به این قله ها را در ذهن پرورش دهند. بیشتر کوهنوردان با تجربه، به این شرایط عادت دارند؛ اما افراد تازه کار باید برای آن برنامه ریزی کنند. شرایط کوهنوردی در فصل زمستان، نسبت به نوع انتخاب آن، در همه جای جهان یکسان است. به طور مثال صعود به زیر خط 6000، کاری دشوار و سخت است و این ارتفاعات، اغلب صعود نشده باقی مانده اند؛ در حالی که قلل 7000 متری، یکی پس از دیگری صعود و فتح شده اند و تاکنون فقط تعداد کمی از قله های ۷۰۰۰ متری و قلل فرعی آن، به صورت صعود نشده باقی مانده اند.
برای کوهنوردی زمستانی، انتخاب قله از آن جهت دارای اهمیت است که ارتفاع و طول مسیر بیشتر، سبب افزایش تجهیزات و تدارکات لازم برای کوهنوردی می شود. از صعود های انفرادی که بگذریم، برای صعود به یک قله مثلا ۳۵۰۰ متری در ایران، به یک برنامه ریزی دو سه روزه نیاز است. معمولا در برنامه ریزی های دو سه روزه، به دلیل نزدیکی قله به کمپ، سرعت صعود و موارد دیگر، می توان به راحتی از پس صعود و کوهنوردی زمستانی برآمد.
مطلب مشابه: لیست تجهیزات کوهنوردی؛ هر وسیله ای که برای کوهنوردی نیاز دارید
اصول اولیه کوهنوردی در زمستان
در زمستان، کوهنوردی بیشتر از هر زمان دیگری به برنامه ریزی نیاز دارد. در این فصل برای جلوگیری از خطرات احتمالی و اتفاقات ناگوار، باید بیشتر از هر فصل دیگری، جوانب احتیاط را رعایت کنید. برای کوهنوردی در فصل زمستان، باید به یک سری نکات مهم توجه داشته باشید که در ادامه به آن ها خواهیم پرداخت:
- در فصل زمستان روز کوتاه تر است؛ بنابراین باید صبح زود از خانه خارج شوید تا به تاریکی نخورید.
- کوهنوردی در زمستان نسبت به کوهنوردی در تابستان، زمانبر تر است؛ زیرا در فصل زمستان با موانع بیشتری روبرو خواهید شد که ناخودآگاه سرعت شما را پایین می آورند.
- وسایل باتری خور و لوازم الکتریکی در هوای سرد معمولا ضعیف تر عمل می کنند؛ بنابراین باید پاوربانک و باتری اضافه با خود، به همراه داشته باشید. سعی کنید به تلفن همراه وابسته نباشید و زیاد از آن استفاده نکنید.
- گاهی ممکن است برف، مسیرهای اصلی را بپوشاند و سبب گمراه شدن کوهنوردان شود؛ بنابراین سعی کنید که از قبل، مسیر را مشخص کنید و نقشه راه را با خود همراه داشته باشید.
- در هوای سرد، انجام فعالیت جسمی، کالری بیشتری می سوزاند؛ بنابراین با خود تغذیه مناسب همراه داشته باشید و سعی کنید که از غذاهایی استفاده کنید که بدن را گرم نگه می دارند.
- کم آبی سبب تسریع سرمازدگی می شود؛ پس سعی کنید به اندازه کافی، آب بنوشید تا بدنتان دچار کم آبی نشود.
راهکارهایی برای گرم نگه داشتن بدن
مطمئنا اگر وسایل و تجهیزات مناسب برای کوهنوردی در زمستان را با خود به همراه داشته باشید، بهتر می توانید از این تفریح زمستانی لذت ببرید. چند راهکار مهم برای گرم نگه داشتن بدن در فصل زمستان وجود دارند که می توانند به شما کمک کنند تا صعود موفق تری داشته باشید.
مسیرهای سربالایی، درست مانند بالا رفتن از پله ها، در کوهنوردی زمستانی، می توانند سرعت پمپاژ قلب را افزایش دهند. بهبود گردش خون، سبب افزایش دمای داخلی و در نتیجه گرم شدن بدنتان می شود. در ادامه به توضیح برخی دیگر از راهکارهای موثر برای گرم نگه داشتن بدن در زمستان خواهیم پرداخت.
پر کردن فلاسک با نوشیدنی داغ
یکی از روش های مورد علاقه کوهنوردان برای گرم نگه داشتن بدن در زمان کوهنوردی، پر کردن فلاسک با نوشیدنی های داغ و خوشمزه است تا از نوشیدن آن در سرمای کوهستان لذت ببرند. چای، سیب داغ، هات چاکلت یا حتی سوپ رقیق و داغ، برای جرعه جرعه نوشیدن در مسیر، گزینه های بسیار مناسبی هستند. از خوردن نوشیدنی های الکلی در هوای سرد جدا پرهیز کنید؛ زیرا باعث کاهش ناگهانی دمای بدن می شوند.
نوشیدن آب به اندازه کافی
سعی کنید در هنگام کوهنوردی در زمستان، به اندازه کافی آب بنوشید تا بدنتان دچار کم آبی نگردد. در هنگام برنامه ریزی برای کوهنوردی زمستانی، سعی کنید کمل بک با نی عایق شده یا بطری هایی که به دمای محیط مقاوم هستند، تهیه کنید. کمل بک یا عایق بودن بطری، از یخ زدن آب در دماهای پایین جلوگیری می کند. اگر بطری آب شما عایق نیست، می توانید آن را در جوراب پشمی یا کلاه خود بپیچید تا دمای هوا به آن نفوذ نکند.
مطلب مشابه: جملات زیبا درباره کوه و کوهنوردی با عکس نوشته درباره این ورزش
با خورشید راه رفتن
در روزهای گرم تابستان، در زمان کوهنوردی، تمام تلاشتان را می کنید تا از نور خورشید در امان باشید؛ اما این موضوع در زمستان کاملا برعکس است. در هنگام برنامه ریزی برای کوهنوردی در زمستان، سعی کنید ساعت هایی را که خورشید به بالاترین نقطه خود می رسد، انتخاب کنید؛ زیرا به محض این که خورشید پشت تپه ها پنهان می شود و پایین می آید و غروب می کند، دما به طرز قابل توجهی کاهش می یابد. اگر دوست دارید که از فراز کوهستان، غروب آفتاب را تماشا کنید، توصیه می کنیم از مسیر اصلی زیاد دور نشوید و با خود، لباس گرم به اندازه کافی، همراه داشته باشید.
همراه داشتن میان وعده های کوچک
در فصل زمستان، بیشتر از هر زمان دیگری بدن برای گرم ماندن، کالری می سوزاند. سعی کنید در هنگام برنامه ریزی برای کوهنوردی زمستانی، برای خود میان وعده های پروتئینی انتخاب کنید تا انرژی مورد نیاز شما را تامین کنند. میان وعده هایی که برای کوهنوردی انتخاب می شوند، باید سبک باشند و راحت سرو شوند تا برای خوردن آن ها به توقف، نیازی نداشته باشید.
دیزاین کردن بشقاب و درست کردن ساندویچ را برای پیک نیک و خانه نگه دارید. اگر برای خوردن میان وعده در مسیر توقف کنید، دمای بدن به سرعت کاهش پیدا می کند و عضله ها باید فشار زیادی را تحمل کنند تا بتوانند دوباره گرم شوند.
جلوگیری از هدر رفتن گرما
معمولا در طول کوهنوردی، حرارت زیادی از بالای سر، هدر می رود؛ دلیل هدر رفتن حرارت این است که همه جای بدن به جز سر، پوشیده است و حرارت برای فرار راهی جز نفوذ به سر و صورت، پیدا نمی کند. راهکار مناسبی که می تواند به هدر نرفتن گرما از طریق سر کمک کند، پوشیدن کلاه است. حتی اگر اهل استفاده از کلاه نیستید، بهتر است یک کلاه با خود همراه داشته باشید تا بتوانید در مواقع ضروری از آن استفاده کنید.
یخ شکن
جدا از گرم نگه داشتن بدن در هنگام کوهنوردی در زمستان، باید برای امنیت و راحتی بیشتر، با خود تجهیزات و وسایل لازم همراه داشته باشید. کوهنوردی در فصل زمستان یعنی رفتن به دل برف و یخ؛ بنابراین باید با زمین اصطکاک و چسبندگی مناسبی داشته باشید تا سر نخورید.
پوتین های مخصوص یخ نوردی و برف و همچنین یخ شکن ها، گزینه های مناسبی برای کوهنوردی زمستانی محسوب می شوند. بعضی از یخ شکن های موجود، مقاوم تر هستند و میخ های بزرگ تری دارند و برای کوهنوردی روی سراشیب های لغزنده و شل آبه های یخی، ایده آل می باشند.
یکی از مزیت های مهم یخ شکن، این است که اگر دوست داشتید، می توانید آن ها را باز و بسته کنید. هر چند بستن یخ شکن، ممکن است سبب سنگینی کفش ها شود، اما این سنگینی در حدی نیست که آزاردهنده باشد یا اینکه در کوهنوردی اختلال ایجاد کند. کفش های برفی نیز نوعی فریم فلزی هستند که به طور معمول، در کفش جا می گیرند و برای استفاده در مناطقی که عمق برف در آن جا زیاد است، مناسب هستند.
این کفش ها نسبت به کفش های معمولی پهنای بیشتری دارند که همین امر تعادل فرد را روی برف، بیشتر می کند. با توجه به عمق برف و میزان مهارت کوهنورد، می توانید از کفش های برفی متنوعی که در بازار وجود دارند، خریداری کنید.
مطلب پیشنهادی: تجهیزات مورد نیاز دوچرخه سواری از کلاه ایمنی و عینک گرفته تا لباس مناسب
لباس مناسب برای کوهنوردی زمستانی
رمز راحتی برای کوهنوردی در فصل زمستان، خشک و گرم نگه داشتن بدن است. افرادی که در کوهنوردی زمستانی مدام عرق می ریزند، یعنی در انتخاب لباس های خود دچار اشتباه شده اند. در این شرایط، لباس ها و بدنتان سرد و مرطوب می شوند که باید با پوشیدن لباس های مناسب، بدن را گرم نگه دارید. در ادامه چند پیشنهاد ساده برای گرم نگه داشتن بدن و پوشیدن لباس مناسب در هنگام کوهنوردی زمستانی را به شما توصیه می کنیم.
لباس مناسب برای بالاتنه
در هنگام کوهنوردی در زمستان، برای گرم نگه داشتن بالاتنه باید سه لایه لباس شامل لایه زیرساز، لایه عایق ساز و رویه بپوشید. اگر احساس کردید که گرمتان شده است، می توانید یکی از لایه های را درآورید تا عرق نکنید. از پوشیدن لباس های پنبه ای و نخی خودداری کنید. توجه داشته باشید که لباس های نایلونی، گزینه مناسب تری هستند و سریع رطوبت را جذب کرده و خشک می شوند.
لباس برای پایین تنه
چند گزینه برای پوشیدن پایین تنه، پیش رو دارید. اگر برف شدیدی ببارد و دمای هوا خیلی پایین باشد، باید در هنگام کوهنوردی زمستانی، یک لایه ضد آب و یک لایه زیر ساز بپوشید. می توانید برای گرم نگه داشتن پاهایتان از شلوارهای اسکی نیز استفاده کنید یا اینکه زیر شلوارتان، لگینگ های گرم و پشمی بپوشید تا پاهایتان از سرما در امان مانده و گرم بمانند. برای گرم نگه داشتن دست هایتان نیز، همیشه با خود دستکش همراه داشته باشید. برای گرم نگه داشتن دست در هنگام کوهنوردی زمستانی، یک جفت دستکش ضد آب کفایت می کند.
لباس برای محافظت از پاها
برای کوهنوردی در هنگام سرما و بارش برف، باید بوت و پوتین به پا کنید. پوتین های معمولی و ضد آب کوهنوردی، نیازتان را برطرف می سازند. اما اگر جز آن دسته از افرادی هستید که زمان زیادی را به طبیعت گردی یا کوهنوردی در زمستان اختصاص می دهید، بهتر است بیشتر هزینه کرده و یک بوت یا پوتین کاملا عایق، تهیه کنید. پوتین های عایق نسبت به پوتین های کوهنوردی معمولی، دما را بهتر در خود نگه می دارند؛ مخصوصا اگر از جوراب های پشمی استفاده کرده باشید. اگر از میان برف های کوبیده نشده عبور می کنید، می توانید با پوشیدن ساق بند، از نفوذ برف به درون کفش جلوگیری کنید. حتما در کوله خود، یک جفت جوراب اضافه داشته باشید تا در صورت خیس شدن، فورا آن را عوض کنید.
مطلب پیشنهادی: لیست تجهیزات اسکی؛ از عینک تا چوب اسکی و اطلاعات درباره فواید اسکی کردن
تجهیزات مناسب برای کوهنوردی زمستانی
قبل از صرف هزینه های سنگین برای خرید تجهیزات مناسب برای کوهنوردی زمستانی، می توانید وسیله های مورد نیاز خود را از دیگران قرض بگیرید تا متوجه شوید که به چه وسیله هایی، بیشتر نیاز دارید. نادیده گرفتن تجهیزات و لوازم مورد نیاز، ممکن است کوهنوردی در زمستان را برایتان کاری سخت و دشوار کند. در ادامه برخی از وسایل مورد نیاز که باعث امنیت و راحتی بیشتر در زمان کوهنوردی زمستانه خواهند شد را نام می بریم:
- طناب کوهنوردی خشک
- پوتین های کوهنوردی که دارای عایق چرمی هستند
- گل برف باتوم
- بیل مناسب برف روبی
- عینک حفاظ دار
- چراغ پیشانی
- کیسه های آبی
- جعبه کمک های اولیه
- کیسه خواب اضطراری
- قطب نما و نقشه
- غذاهای سبک
- فلاسک چای
- زنده یاب و میل سونداژ
- کلاه سنگنوردی
نکات ایمنی مهم برای کوهنوردی زمستانی
هنگام برنامه ریزی برای کوهنوردی در زمستان، همیشه ایمنی حرف اول را می زند. بالا بودن ایمنی در هنگام کوهنوردی زمستانی، سبب می شود تا نگرانی هایتان تا حدود زیادی کاهش پیدا کند و شما و دوستانتان بتوانید بیشتر از این تفریح زمستانی، لذت ببرید. برای حفظ ایمنی بیشتر در هنگام کوهنوردی، می توانید از دستوراتی که در ادامه به توضیح آن ها می پردازیم، پیروی کنید:
- قبل از خروج از خانه، وضعیت آب و هوا را بررسی کنید. اگر هوا طوفانی یا مه باشد، احتمال گم شدن در کوهستان بیشتر می شود. سعی کنید در زمان هایی که دید کم است، اصلا به کوهنوردی نروید. حتی اگر به مساعد بودن هوا شک دارید، باز هم بهتر است که از خانه خارج نشوید. می توانید با محیط بانی تماس بگیرید و وضعیت آب و هوا را جویا شوید.
- اگر برنامه کوهنوردی شما به صورت گروهی است، باید برنامه کوهنوردی خود را بر اساس قدرت و توانایی های ضعیف ترین فرد گروه، تنظیم کنید.
- همیشه برنامه خود را با یکی از اعضای خانواده یا یک دوست، در میان بگذارید. باید نام اسامی گروه، مقصد، ساعت رفت و برگشت و موارد دیگری که به نظرتان می تواند مهم باشد را در اختیار فرد مورد نظرتان قرار دهید.
- در هر حالت و زمان، آمادگی وخیم شدن شرایط را داشته باشید.
- اگر تجهیزات و لوازم لازم را برای کوهنوردی زمستانی تهیه کرده اید، بهتر است قبل از شروع کوهنوردی، کار کردن با آن ها را به طور کامل یاد بگیرید.
- قطب نما، نقشه خوب و خوانا و GPS از جمله تجهیزاتی هستند که باید در زمان کوهنوردی زمستانی همراه تان باشند.
علت وقوع سرمازدگی
سرمازدگی زمانی رخ می دهد که حرارت داخلی بدن افت کرده و عملکرد عادی مغز و عضلات، با اختلال مواجه می شوند. سرمازدگی توانایی خوب فکر کردن را از شما خواهد گرفت؛ بنابراین ممکن است در زمان کوهنوردی، اصلا به برگشت فکر نکنید. باید قبل از رفتن به کوهنوردی در زمستان، با علائم هشداردهنده سرمازدگی آشنا باشید تا اگر دوستان یا همراهانتان دچار سرمازدگی شدند، اقدامات لازم را انجام دهید.
علائم سرمازدگی شامل لرزش شدید و غیر قابل کنترل، خواب آلودگی شدید و تکلم بریده بریده است. سرمازدگی معمولا در شرایط خیسی و رطوبت، دماهای پایین، نداشتن تجهیزات مناسب، سوء تغذیه، کم آبی، خستگی یا مصرف الکل اتفاق می افتد.
مطلب پیشنهادی: اصول کمپ زدن و نکات کمپینگ؛ تجهیزات مورد نیاز و نکات ضروری
بهمن و ایمنی کوهنوردی در زمستان
بهمن، اتفاقی نیست که فقط در جاهای دورافتاده رخ دهد و فقط اسکی بازها با آن مواجه شوند. هر فردی که در فصل زمستان وارد کوهستان می شود، باید اطلاعاتی در مورد بهمن داشته باشد تا از وارد شدن به قسمت های بهمن گیر، خودداری کند. در هنگام برنامه ریزی، باید درباره کوهستانی که آن را برای کوهنوردی انتخاب کرده اید، تحقیق کنید.
مثلا باید بدانید که بهمن چگونه و در چه زمانی اتفاق می افتد و احتمال ریزش بهمن در آن کوهستان، چقدر است. اصولا بهمن به دو صورت بهمن با برف های به هم چسبیده تخته ای و بهمن به صورت برف های پاشیده از هم، اتفاق می افتد؛ یعنی ممکن است بهمن هم به صورت برف های خشک پودری و هم به صورت برف های خیس و آبدار باشد. معمولا زمانی که یک تخته برف یکجا سر خورده و به پایین می افتد، بهمن تخته ای رخ می دهد.
چهار فاکتور برف پشته، محرک، تخته برف لغزنده و وجود یک لایه ضعیف در پشته، در ریزش بهمن دخیل هستند. درست است که نمی توان روی برف و کوهستان هیچ گونه کنترلی داشت، اما می توان حرکات خود را کنترل کرد. بنابراین برای دور شدن از خطرات احتمالی بهمن، به نکاتی که در ادامه به آن ها می پردازیم، توجه کنید:
- قبل از رفتن به کوهستان وضعیت آب و هوا و همچنین ریزش بهمن را از یک منبع موثق، چک کنید.
- اگر کوهنوردی تازه کار هستید، مسلما نمی توانید مناطق بهمن گیر و مناطقی که دارای برف های شل هستند را تشخیص دهید؛ به همین دلیل باید در این مورد تحقیق کرده تا اطلاعات کافی داشته باشید.
- دیدن جای پای افراد قبلی، به این معنا نیست که آن ها راه درست را طی کرده اند.
- وقتی کوهستان مملو از یخ و برف باشد، جایی برای شوخی وجود ندارد و باید تمام تجهیزات لازم را به همراه داشته باشید و موارد ایمنی را رعایت کنید.
- با همسفرهایتان مشورت کنید و اگر از موضوعی ناراحت هستید یا موضوع مشترکی مربوط به گروه، شما را آزار می دهد، حتما آن را با دوستانتان در میان بگذارید.
- هیچ اشکالی ندارد که قبل از رسیدن به مقصد، منصرف شوید و برگردید. خیلی از حوادث و اتفاقات ناگوار به دلیل اصرار کوهنوردان برای فتح قله، اتفاق افتاده اند.
- اگر به کوهنوردی در زمستان علاقه مند هستید و چند بار آن را انجام داده اید، حتما وسیله های لازم را تهیه کنید تا گروه امداد و نجات بتواند در صورت نیاز، با کمک آن ها، راحت تر شما را پیدا کنند. در صورت تهیه این وسیله ها، حتما قبل از رفتن به کوهستان، کار کردن با آن ها را یاد بگیرید.
سخن پایانی
افرادی که کوهنوردی را به صورت حرفه ای دنبال می کنند با تمام قواعد و اصول آن به صورت کامل، آشنا هستند؛ اما برای افرادی که به تازگی این ورزش را شروع کرده اند و در آن تازه کار هستند، ممکن است که کوهنوردی را به عنوان یک ورزش سرگرم کننده یا تفریحی تلقی کنند.
اما باید توجه داشته باشید که مانند تمامی ورزش های دیگر، کوهنوردی نیز قوانین و اصول مخصوص به خودش را دارد. فارغ از قواعد و اصول کوهنوردی، باید به این نکته نیز توجه داشته باشید که کوهنوردی در فصل زمستان، با فصل های دیگر متفاوت است و برای کوهنوردی در زمستان باید نکات و اصول مهمی را که به طور کامل به توضیح آن ها پرداختیم، رعایت کنید.
مطلب پیشنهادی: راهنمای سفر به کویر با تجهیزات مورد نیاز؛ معرفی بهترین کویرهای ایران