همه چیز درباره بیماری فیستول؛ علت و تشخیص تا روش درمان

اگر بخواهیم خیلی سر راست در این مورد توضیحی مختصر بدهیم، باید بگوییم که بیماری فیستول در دستگاه گوارش است که به عنوان یک اتصال بین دو سطح بافتی در اطراف مقعد شناخته می شود. این بیماری معمولاً به دنبال التهاب، عفونت یا آسیب در منطقه مقعدی ایجاد می شود و می تواند باعث عفونت، درد، خروج خون یا مایعات غیرطبیعی شود.

عواملی مانند بیماری های التهابی گوارش، آسیب ناشی از تروما یا جراحی قبلی، عفونت های باکتریایی و فشار مستقیم یا تحریک مزمن در منطقه مقعدی می توانند به ایجاد فیستول کمک کنند. تشخیص فیستول ها از طریق روش های تصویربرداری مانند سونوگرافی، توموگرافی کامپیوتری و رزونانس مغناطیسی صورت می گیرد و درمان آن شامل روش های دارویی و جراحی می باشد. هرچند درمان فیستول ممکن است چالش هایی را ایجاد کند، اما با پیشرفت های جدید در تشخیص و درمان، امکان بهبود و کنترل بهتر بر روی این بیماری ارائه می شود.

درمان فیستول معمولاً به دنبال تشخیص دقیق و تجزیه و تحلیل موضوع از سوی پزشک انجام می شود. این شامل استفاده از داروها برای کنترل عفونت و التهاب، جراحی برای برداشتن فیستول و بافت های آسیب دیده، یا استفاده از روش های دیگر مانند لیزر یا روش های تصویربرداری می شود.

در برخی موارد، فیستول ممکن است پس از درمان دوباره ظاهر شود، بنابراین پیگیری منظم با پزشک بسیار مهم است تا هرگونه مشکل جدید به موقع تشخیص داده شود و درمان مناسبی ارائه شود. ضمن این گفته ها، درمان موفق فیستول معمولاً بهبود نسبی و کاهش علائم مرتبط با آن را فراهم می کند و به برخی از موارد کامل بهبود می بخشد.

بیماری فیستول چیست؟

فیستول یا Fistula، یک وضعیت پزشکی است که در آن اتصال غیر طبیعی بین دو عنصر یا ساختار داخلی در بدن ایجاد می شود. این اتصال عموماً به عنوان یک لوله یا کانال شکل می گیرد و ممکن است از طریق جلوگیری از ترکیب صحیح یا به دلیل تخریب بافت های اطراف ناشی از زخم، عفونت، یا آسیب دیگری ایجاد شود.

فیستول ممکن است در هر بخش از بدن ایجاد شود، از جمله دستگاه گوارش، دستگاه ادراری، دستگاه تناسلی، و حتی پوست. علایم فیستول ممکن است شامل تخلیه مایع یا خونی از محل فیستول، التهاب، درد، و تغییرات در عملکرد سیستم مرتبط باشد. درمان فیستول ممکن است شامل داروها، روش های جراحی، یا ترکیبی از این دو باشد، به عواملی مانند مکان فیستول، اندازه آن، و علل موجود بستگی دارد.

تاریخچه بررسی و کشف بیماری فیستول

تاریخچه بررسی و کشف بیماری فیستول به قدمتی بسیار دیرینه بازمی گردد. اولین اشارات به این بیماری در متون پزشکی باستانی از جمله متون طب سنتی یونان و رومی، هندو، فارسی و چینی وجود دارد. در آن زمان ها، این بیماری به طور معمول به عنوان یکی از مشکلات دستگاه گوارش و مقعد شناخته می شد و روش های مختلفی برای درمان آن ارائه می شد.

در طول زمان، تکنولوژی ها و دانش پزشکی پیشرفت کرده و روش های تشخیصی و درمانی بهبود یافته اند. امروزه، برای تشخیص فیستول ها از روش های تصویربرداری مانند سونوگرافی، توموگرافی کامپیوتری (CT scan) و رزونانس مغناطیسی (MRI) استفاده می شود. همچنین، روش های جراحی متنوعی برای درمان فیستول ها وجود دارد که از جمله آن ها می توان به فیستولوتومی، قرار دادن سِتون، و استفاده از چسب فیبرین اشاره کرد. این پیشرفت ها در تشخیص و درمان بهبود بخشیده و امکان بهبودی و کنترل بهتر بر روی بیماری فیستول را فراهم کرده است.

فیستول مقعدی چیست؟

فیستول مقعدی یک نوع فیستول است که اتصال غیر طبیعی بین مجرای مقعد و پوست دور آن ایجاد می شود. این فیستول ها عموماً به دنبال التهاب و عفونت در غده های ژله ای داخل مقعد (غده های آنال) ناشی می شوند. علائم این وضعیت شامل تخلیه مایعات، خون، یا مواد ترشحی از محل فیستول، درد و تورم در ناحیه مقعد و حساسیت و درد در هنگام تخلیه مدفوع می باشد.

درمان فیستول مقعدی معمولاً شامل جراحی است که هدف آن برداشتن فیستول و بافت های آلوده و احتمالاً ترمیم مجرای مقعد است. بسته به مکان و اندازه فیستول، روش های جراحی مختلفی وجود دارد، از جمله فرآیندهای باز، بسته و استفاده از مواد پیوندی. پس از جراحی، پیگیری منظم با پزشک مهم است تا هرگونه علامتی از عود فیستول تشخیص داده و درمان مناسب اعمال شود.

مطلب مشابه: زگیل مقعد ؛ دلایل و عوارض زگیل مقعد + عکس از زگیل های مقعدی

دلایل ایجاد فیستول چیست؟

• التهاب دستگاه گوارش
• تورم مقعدی
• عفونت های باکتریایی
• آسیب ناشی از تروما یا جراحی قبلی در منطقه مقعدی
• بیماری های التهابی مانند بولولیت، کلیت، یا بیماری کرون
• نشت مایعات از غدد مختلف در اطراف مقعد
• شکل گیری آبسه های چربی در منطقه مقعدی
• ایجاد یا ترشح سیاستوئیدهای زیرپوستی
• عوارض یا التهابات پس از عمل جراحی در منطقه مقعدی
• برخی بیماری های ژنتیکی مانند بیماری های کولیتیس
• فشار مستقیم یا تحریک مزمن در منطقه مقعدی مانند زمانی که فرد برای مدت طولانی در جای نشسته است.
• تشکیل مجاری غیرطبیعی بین انتهای روده و دیگر بافت های اطراف، مانند نتیجه آسیب یا عمل جراحی قبلی.

آنورکتال (Anorectal Fistula)

فیستول آنورکتال یا Anorectal Fistula، یک نوع فیستول است که اتصال غیر طبیعی بین دستگاه گوارش و ناحیه مقعد ایجاد می کند. این نوع فیستول معمولاً به دنبال التهاب و عفونت در ناحیه مقعد یا مجرای مقعد رخ می دهد. علائم این نوع فیستول شامل تخلیه مایعات، خون، یا مواد ترشحی از محل فیستول، درد و تورم در ناحیه مقعد، و حساسیت و درد در هنگام تخلیه مدفوع می باشد.

درمان فیستول آنورکتال ممکن است شامل جراحی با هدف برداشتن فیستول و بافت های آلوده و احتمالاً ترمیم مجرای مقعد باشد. انتخاب روش جراحی بستگی به مکان و اندازه فیستول، همچنین ویژگی های فردی مرتبط دارد. همچنین، پس از جراحی، پیگیری منظم با پزشک مهم است تا هرگونه علامتی از عود فیستول تشخیص داده و درمان مناسب اعمال شود.

رکتوواژینال (Rectovaginal) یا آنوواژینال (Anovaginal)

این وضعیت معمولاً به دلیل عواملی مانند التهابات یا عفونت های در ناحیه مقعد و واژن، جراحی های پروستات، زایمان، یا تروماهای ناشی از ضربه ها یا عمل جراحی در ناحیه آنوواژینال ایجاد می شود. فیستول رکتوواژینال یا آنوواژینال، یک نوع فیستول است که اتصال غیرطبیعی بین رکتوم (بخش پایینی روده بزرگ) و واژن را ایجاد می کند.

علایم فیستول رکتوواژینال شامل تخلیه مایعات، خون، یا مواد ترشحی از محل فیستول، درد در ناحیه مقعد یا واژن، عفونت های متکرر در ناحیه مقعد یا واژن، و احساس عدم راحتی در زمان تخلیه مدفوع یا رابطه جنسی است. درمان فیستول رکتوواژینال معمولاً شامل جراحی است که هدف آن برداشتن فیستول و بافت های آلوده و احتمالاً ترمیم مجرای مقعد و واژن است. انتخاب روش جراحی بستگی به ویژگی های فیستول و وضعیت فردی بیمار دارد.

کولو واژینال (Colovaginal)

بیماری کولوواژینال یک وضعیت پزشکی نادر است که معمولاً به اتصال غیرطبیعی بین روده ضخیم (کولون) و واژن اشاره دارد. این وضعیت ممکن است به دلیل عوامل مختلفی از جمله جراحی های قبلی در مناطق حوضه، تروماهای ناشی از ضربه ها، عفونت های ناحیه حوضه، یا بیماری های التهابی ایجاد شود.

علایم این وضعیت شامل تخلیه خونی، مایعات، یا مواد ترشحی از محل فیستول، درد در ناحیه واژن یا کولون، عفونت های مکرر در ناحیه حوضه، و احساس عدم راحتی یا درد در زمان تخلیه مدفوع یا رابطه جنسی است. درمان بیماری کولوواژینال ممکن است شامل جراحی برای برداشتن فیستول و بافت های آلوده باشد. هدف اصلی این جراحی، جدا کردن و بازسازی مجرای کولون و واژن به نحوی است که فیستول دیگری ایجاد نشود. پس از جراحی، پیگیری دقیق و مراقبت های لازم با پزشک اهمیت دارد تا بهبودی کامل حاصل شود و از عود بیماری جلوگیری شود.

علائم فیستول مقعدی چیست؟

به هر حال این بیماری نیز پیش از هر چیزی یک سری علائم از خود نشان می دهد که می توانید بر اساس آن یک تشخیص کلی از بیماری داشته باشید، بخصوص اگر فکر می کنید که مشکوک هستید، می توانید مواردی که در ذیل توضیح می دهیم را مرور کنید.

مطلب مشابه: اطلاعات درباره شقاق و فیستول مقعدی (روش های درمان و پیشگیری)

۱. تخلیه مایعات، خون، یا مواد ترشحی از محل فیستول

یکی از علائم شایع فیستول مقعدی، تخلیه مایعات، خون، یا مواد ترشحی از محل فیستول است. این تخلیه معمولاً متناسب با نوع و شدت فیستول است و ممکن است شامل مایعات رنگارنگ، خون ترشحی، یا مواد ترشحی با بوی نامطبوع باشد. این تخلیه ها ممکن است به دفعات متفاوت در طول روز رخ دهد و معمولاً باعث احساس ناراحتی و عدم راحتی در ناحیه مقعدی می شود. تشخیص دقیق و درمان مناسب می تواند این علامت مزاحم را کنترل کرده و بهبود بخشد.

علاوه بر تخلیه مایعات و مواد ترشحی، افراد مبتلا به فیستول مقعدی ممکن است از علائم دیگری نیز رنج ببرند. این علائم می تواند شامل درد و تورم در ناحیه مقعد، به خصوص هنگام نشستن یا تخلیه مدفوع باشد. همچنین احساس حساسیت و درد در زمان تخلیه مدفوع معمولاً از دیگر علایمی است که افراد با فیستول مقعدی تجربه می کنند. این علائم می توانند به مرور زمان تشدید شوند و تأثیرات منفی بر کیفیت زندگی روزمره فرد داشته باشند. در نتیجه، تشخیص سریع و درمان مناسب توسط پزشک متخصص می تواند بهبود وضعیت فرد را فراهم کند و از ادامه گسترش فیستول جلوگیری نماید.

۲. درد و تورم در ناحیه مقعد

یکی دیگر از علائمی که معمولاً با فیستول مقعدی همراه است، درد و تورم در ناحیه مقعد است. این درد معمولاً به دلیل التهاب و تحریک اطراف فیستول ایجاد می شود و می تواند متفاوت باشد، از درد ملایم و مزاحم تا درد شدید و ناشی از عفونت و التهاب شدید.

این درد ممکن است هنگام نشستن، حرکت، یا حتی در زمان تخلیه مدفوع تشدید شود. همچنین، تورم در ناحیه مقعد نیز ممکن است به علت واکنش بدن به التهاب و عفونت ایجاد شود که معمولاً با درد همراه است. این علائم می توانند روز به روز بدتر شوند و بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارند، بنابراین درمان مناسب و به موقع این وضعیت مهم است تا از ادامه آسیب و تشدید علائم جلوگیری شود.

۳. حساسیت و درد در هنگام تخلیه مدفوع

یکی از علائم معمول فیستول مقعدی، حساسیت و درد در هنگام تخلیه مدفوع است. زمانی که فیستول مقعدی وجود دارد، مدفوع که از راه مجرای گوارش عبور می کند ممکن است با منطقه فیستول در تماس قرار بگیرد، که می تواند باعث تحریک، التهاب و درد شود.

این درد معمولاً هنگام تخلیه مدفوع بیشتر احساس می شود و ممکن است به شدت تشدید شود. همچنین، حساسیت در ناحیه مقعد به علت وجود فیستول می تواند احساس شود، که ممکن است باعث توهم سوزش یا درد در زمان تماس با مدفوع شود. این وضعیت می تواند بر کیفیت زندگی فرد تأثیر منفی بگذارد و نیازمند درمان مناسب و موثر برای کنترل علائم باشد تا بهبود در وضعیت فیزیکی و روانی فرد دست یابیم.

مراقبت و نگهداری بعد از عمل فیستول مقعدی

نگهداری پس از عمل فیستول مقعدی یک نقش مهم در فرایند بهبود و بهبود سریع تر بیمار دارد. برای جلوگیری از عود بیماری و کاهش عوارض پس از جراحی، مراعاتی باید رعایت شود.

• مراقبت از منطقه عمل: نگهداری منطقه عمل تمیز و خشک مهم است. شستشوی دقیق و با دقت در محدوده عملیات با آب و صابون ملایم پیشنهاد می شود.
• استفاده از داروها: ممکن است پزشک شما داروهای ضد التهابی یا ضد باکتریایی تجویز کند تا التهاب را کنترل کند و عفونت را جلوگیری کند.
• تغذیه مناسب: تغذیه سالم و غنی از مواد مغذی می تواند فرایند بهبود را تسریع کند. مصرف غذاهایی که غنی از مواد غذایی مانند میوه ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین های سالم هستند، توصیه می شود.
• اجتناب از فعالیت های سنگین: در طول دوره نگهداری، بهتر است از فعالیت های سنگین یا فشار زیاد بر روی منطقه عمل پرهیز شود.

مطلب مشابه: علت و علائم شقاق مقعدی چیست + تشخیص و پیشگیری

علت فیستول مقعدی چیست؟

فیستول مقعدی اغلب به عنوان عوارض یا پیامدهای عفونت و التهاب در ناحیه مقعد ظاهر می شود و عواملی مانند عفونت های بکتریایی، فشار مکرر، یا آسیب مکرر به ناحیه مقعد می توانند عوامل موثر در بروز این وضعیت باشند.

فیستول مقعدی معمولاً ناشی از التهاب و عفونت در غده های ژله ای داخل مقعد است که به عنوان غده های آنال شناخته می شوند. این غده ها مسئول تولید مواد لیبریکانت برای کمک به عبور مدفوع از مقعد هستند. عفونت یا التهاب این غده ها می تواند به دلیل عوامل مختلفی ایجاد شود، از جمله:

۱. تورم و التهاب ناشی از عفونت های باکتریایی، ویروسی یا قارچی

این عوامل عفونی می توانند از طریق ترشحات مدفوع به غده های ژله ای در ناحیه مقعد وارد شده و التهاب و تورم در آن ها ایجاد کنند. باکتری ها، ویروس ها و قارچ ها می توانند به عنوان عوامل عفونتی عمده باشند که منجر به ایجاد فیستول مقعدی می شوند. عفونت های مزمن مانند التهاب های باکتریایی یا قارچی می توانند منجر به تشکیل فیستول های پیچیده و مزمن شوند که نیازمند مراقبت و درمان مناسب هستند.

۲. تراکم و فشار زیاد بر غده های آنال ناشی از عواملی مانند یبوست مزمن یا اسهال مکرر

فشار مداوم و تنش بر غده های ژله ای در ناحیه مقعد می تواند به علت وجود یبوست یا اسهال مزمن ایجاد شود. این وضعیت باعث تحریک، التهاب و تورم در غده های مقعدی می شود که ممکن است منجر به تشکیل فیستول های مقعدی شود. به عنوان مثال، فشار زیاد و مداوم ناشی از یبوست می تواند باعث تورم و التهاب در این غده ها شود و در نهایت فیستول مقعدی را ایجاد کند.

۳. آسیب و صدمات مکرر به ناحیه مقعد

ضربه ها، شکاف های مقعدی (شکاف های موسوم به شریان مقعدی)، یا عمل جراحی در ناحیه مقعد می توانند به طور مستقیم به بافت های اطراف آسیب بزنند و منجر به التهاب و تشکیل فیستول شوند. آسیب های مکرر به ناحیه مقعد می توانند به طور مستقیم باعث آغاز یک فرایند التهابی شوند که در نهایت به تشکیل فیستول منجر می شود.

فیستول روده ای (Intestines Fistula)

فیستول روده ای، یک وضعیت پزشکی است که در آن اتصال غیر طبیعی بین دو بخش یا بخش های مختلف از دستگاه گوارش ایجاد می شود. این اتصال معمولاً به عنوان یک لوله یا کانال شکل می گیرد و می تواند بین روده های زیرین (رکتوم، کولون، یا روده های کوچک) یا بین روده و سایر ساختارهای داخلی مانند مثانه یا واژن ایجاد شود.

1. تخلیه مایعات، خون، یا مواد ترشحی از محل فیستول
2. درد و تورم در ناحیه مورد نظر
3. عفونت های مکرر در منطقه مورد نظر
4. احساس عدم راحتی در دستگاه گوارش

از جمله نشانه های این بیماری است.

علل این نوع فیستول می تواند متنوع باشد از جمله التهابات التهابی مزمن مانند بیماری کرون یا التهاب کولیت، عفونت های باکتریایی یا ایجاد ناشی از جراحی قبلی در مناطق حوضه و دستگاه گوارش. علائم فیستول روده ای شامل تخلیه مایعات، خون، یا مواد ترشحی از محل فیستول، درد و تورم در ناحیه مورد نظر، عفونت های مکرر در منطقه مورد نظر، و احساس عدم راحتی در دستگاه گوارش می شود.

فیستول دستگاه ادراری (Urinary tract Fistula)

بیماری فیستول گستره بزرگی را در بر می گیرد و در واقع بیانگر یک نوع مشکل ژنتیکی و یا فیزیولوژی خاص نیست؛ بلکه در شرایطی است که روند کارکرد بدن بسته به موقعیتی که دارد دستخوش تغییرات مهم شود.

فیستول دستگاه ادراری یک شرایط پزشکی است که در آن، اتصال غیرطبیعی بین دستگاه ادراری و سایر ساختارهای بدن ایجاد می شود. این اتصال معمولاً به عنوان یک لوله یا کانال شکل می گیرد و می تواند بین ادرار رسانه های مختلف (مثلاً کلیه ها، اورتر، مثانه، یا اورترا) و ساختارهای دیگر مانند روده، واژن، یا ناحیه مقعد ایجاد شود. علل فیستول دستگاه ادراری می تواند شامل عواملی مانند عفونت های ادراری، جراحی های قبلی در نواحی حوضه و دستگاه ادراری، صدمات ناشی از تروماها یا ضربه ها، یا بیماری های التهابی مانند بیماری کرون باشد.

از سوی دیگر و در تکمیل این توضیحات علائم این نوع فیستول شامل تخلیه ادراری از طریق محل غیرطبیعی، عفونت های ادراری مکرر، درد در منطقه مورد نظر، و احساس عدم راحتی و علائمی مرتبط با تخلیه ادرار می شود.

نحوه تشخیص فیستول در مردان و زنان

فیستول یک عارضه پزشکی است که ممکن است در هر دو جنسیت رخ دهد. این مشکل عموماً ناشی از ایجاد یک راه ارتباطی ناخواسته بین دو ساختمان در بدن است، مانند ارتباط بین دستگاه گوارش و پوست یا بین دستگاه ادراری و پوست.

اهمیت تشخیص سریع و درمان موثر فیستول برای پیشگیری از عوارض جدی مانند عفونت های مزمن و آسیب به بافت های اطراف آن بسیار مهم است. بنابراین، در صورتی که علائمی که ممکن است به فیستول اشاره داشته باشند، مشاوره با یک پزشک تخصصی حیاتی است.

برای تشخیص فیستول در آقایان و زنان، معمولاً از روش های زیر استفاده می شود:

1. بررسی پزشکی: پزشک ابتدا با بررسی سوالاتی در مورد علائم، تاریخچه بیماری، و علل احتمالی این مشکل اطلاعات مورد نیاز را جمع آوری می کند.
2. بررسی جسمی: پزشک ممکن است با بررسی فیزیکی بدن، از جمله بررسی ناحیه مورد اشاره و بررسی دستگاه های مربوطه (مانند دستگاه گوارش یا ادراری)، علائم فیستول را بررسی کند.
3. آزمایشات تصویربرداری: برخی از آزمایشات تصویربرداری مانند سونوگرافی، افزایش کامپیوتری (CT)، مغناطیس هسته ای (MRI) و X-ray ممکن است برای تایید و مشخص کردن موقعیت و اندازه فیستول مورد استفاده قرار گیرند.
4. آندوسکوپی: این روش برای بررسی دقیق دستگاه های داخلی بدن مورد استفاده قرار می گیرد. در مواردی که فیستول در دستگاه گوارش رخ داده باشد، آندوسکوپی می تواند به تشخیص کمک کند.
5. آزمایشات تشخیصی دیگر: ممکن است نمونه برداری از مایعات بدن یا بافت مورد نظر برای تشخیص دقیق تر استفاده شود، به عنوان مثال اگر فیستول در دستگاه ادراری رخ داده باشد، انجام سیستوگرافی یا سیستوسکوپی ممکن است مفید باشد.

فیستولوگرام

فیستولوگرام یک روش تصویربرداری پزشکی است که برای تشخیص و ارزیابی فیستول ها استفاده می شود. در این روش، یک ماده رادیوپاکت (مانند ماده حاوی مواد رادیواکتیو) به داخل فیستول تزریق می شود و سپس تصاویر تصویربرداری از ناحیه مورد نظر گرفته می شود. این تصاویر به پزشک اطلاعاتی در مورد اندازه، موقعیت، و مسیر فیستول فراهم می کنند که برای برنامه ریزی درمانی و رفع مشکل بسیار مفید است. فیستولوگرام معمولاً با استفاده از رادیولوژی اجرا می شود و می تواند در تشخیص و درمان فیستول های مختلف، از جمله فیستول های گوارشی، ادراری، و دیگر نواحی بدن، موثر باشد.

آندوسکوپی

آندوسکوپی یک روش تشخیصی و درمانی در علوم پزشکی است که با استفاده از دستگاهی به نام آندوسکوپ، انجام می شود. این روش به پزشکان امکان می دهد تا به طور مستقیم و تصویری از داخل بدن بیمار دسترسی پیدا کنند، بدون نیاز به جراحی باز. آندوسکوپی معمولاً برای بررسی و تشخیص اختلالات و بیماری های مختلف در اعضای داخلی بدن مورد استفاده قرار می گیرد، از جمله مجاری گوارشی، مجاری تنفسی، مثانه، و تناسلی.

این فرآیند به پزشکان امکان می دهد تا با بررسی مستقیم ساختارها، آسیب ها، التهاب ها، تومورها و سایر تغییرات ناشی از بیماری ها یا حوادث داخلی را تشخیص دهند و در برخی موارد، اقدامات درمانی مانند برداشتن نمونه بافت (بیوپسی)، از بین بردن تومورها، یا انجام ترمیمات جراحی کوچک را انجام دهند. از مزایای اصلی آندوسکوپی نسبت به روش های تشخیصی سنتی، مانند اسکن های تصویربرداری، کمتر بودن خطرات و عوارض جانبی، زمان کمتر بهبودی و عود بیشتر بیماری است.

شیوه های درمان فیستول چیست؟

تکنیک ها، روش ها و راهکارهای زیادی در طول تاریخ ایجاد شده اند که می توان از آن برای درمان این گونه مشکلات و بیماری ها استفاده کرد. این روش ها همه روی یک فرد قابل اجرا یا نیاز به اجرا نخواهند بود و به طبع بسته به شرایط انتخاب خواهند شد؛ از این رو لازم است که توضیحاتی را در مورد کلیت و روند اجرای آن ها بدانید.

داروها

فیستول یک اختلال در سیستم گوارش است که معمولاً به دنبال عفونت یا تورم در دستگاه گوارشی ایجاد می شود. بستگی به مکان و شدت فیستول، درمان آن ممکن است به شکل دارویی یا جراحی صورت گیرد. برای درمان فیستول با استفاده از داروها، معمولاً از آنتی بیوتیک ها برای کنترل عفونت استفاده می شود. علاوه بر آن، داروهای ضد التهابی نیز می توانند به منظور کاهش التهاب و درد مورد استفاده قرار گیرند.

در برخی موارد، داروهای ضد اسپاسم و مختلفی از داروهای مقلد مخاطی همچون لاکتولوز ممکن است به منظور کاهش فشار و تسهیل در معالجه فیستول مورد استفاده قرار گیرند. با این حال، درمان دارویی ممکن است در مواردی که فیستول شدید یا مزمن باشد کمک کافی نباشد و نیاز به جراحی داشته باشد. در این صورت، جراحی برای بستن فیستول و بازسازی ساختارهای آسیب دیده معمولاً لازم است.

فیستولوتومی

علاوه بر داروها، فیستولوتومی یک روش جراحی است که برای درمان فیستول ها استفاده می شود. در این روش، جراح ابتدا از یک برش کوچک برای دسترسی به فیستول استفاده می کند. سپس، اطراف فیستول پاکسازی می شود و سپس خود فیستول برش داده می شود تا به سایر بافت ها متصل نباشد.

این کار باعث بستن فیستول و جلوگیری از عود مجدد آن می شود. پس از انجام فیستولوتومی، ممکن است جراح مواد نخی یا دیگر مواد جذبی را برای کمک به بهبود سریع تر زخم استفاده کند. این روش معمولاً برای فیستول های سطحی و غیرپیچیده مناسب است و به عنوان یکی از روش های اولیه درمان فیستول ها استفاده می شود، اما در برخی موارد، ممکن است نیاز به روش های جراحی دیگر یا مداخلات تکمیلی داشته باشد.

درمان با چسب فیبرین

پر کردن فیستول با چسب فیبرین، یک روش درمانی غیرجراحی برای برخی از فیستول ها است. در این روش، چسب فیبرین که یک ماده طبیعی است و از پروتئین های خونی به دست می آید، به عنوان یک ماده پرکننده برای بستن فیستول استفاده می شود.

ابتدا، فیستول پاکسازی می شود و سپس چسب فیبرین به داخل فیستول تزریق می شود. این چسب در محل فیستول ترسیم می شود و باعث ایجاد یک لایه مانند پوششی می شود که فیستول را مسدود می کند و جلوی عفونت و خونریزی را می گیرد. این روش به خوبی برای فیستول های کوچک و سطحی کارآمد است و معمولاً به عنوان یک گزینه غیرجراحی درمان مورد استفاده قرار می گیرد. اما برای فیستول های عمیق تر یا پیچیده تر، ممکن است نیاز به روش های جراحی دیگر یا ترکیبی از روش های درمانی داشته باشد.

جراحی فلپ پیشرفته

علاوه بر توضیحات مذکور، جراحی فلپ پیشرفته یا Advancement Flap Surgery یک روش جراحی پیچیده است که برای درمان فیستول های عمیق یا پیچیده استفاده می شود. در این روش، جراح از بافت سالمی که در نزدیکی فیستول واقع شده استفاده می کند. ابتدا، فیستول پاکسازی می شود و سپس یک قطعه از بافت سالم اطراف فیستول به شکل یک “فلپ” بریده می شود. این فلپ سپس به سمت فیستول جابجا می شود و بر روی دیواره داخلی رکتوم (مخرج) قرار داده می شود تا فیستول را بپوشاند.

این کار باعث می شود که خروجی فیستول بسته شود و فرایند التیام بهبود یابد. این روش معمولاً برای فیستول های عمیق، مزمن یا پیچیده که به روش های دیگر پاسخ نمی دهند مناسب است. اما باید توجه داشت که جراحی فلپ پیشرفته ممکن است مخاطرات و عوارضی مانند خونریزی، التهاب یا عفونت داشته باشد و نیاز به زمان برای بهبود کامل دارد.

استفاده از باند سِتون

قرار دادن سِتون یک روش درمانی برای مدیریت فیستول های مزمن و پیچیده است. در این روش، یک سِتون، که می تواند شامل موادی مانند نخ، پلاستیک یا سیلیکون باشد، در داخل فیستول قرار می گیرد. هدف اصلی از قرار دادن سِتون، جلوگیری از بستن کامل فیستول و جلوگیری از تجمع مایعات در داخل آن است که می تواند به عفونت و خراشیدن بافت های اطراف منجر شود.

این روش معمولاً برای فیستول هایی که به دلیل موقعیت یا شدتشان، قابلیت جراحی کامل را ندارند یا برای فیستول هایی که به علت ابتدایی مزمن شده اند استفاده می شود. سِتون معمولاً به مدت معینی در محل خود قرار می گیرد و پس از مدت معینی، معمولاً با تغییر سِتون جدید، فرآیند درمانی ادامه می یابد. این روش ممکن است با عوارضی مانند خروج مایعات، التهاب یا درد مزمن همراه باشد، اما به عنوان یک روش موثر در مدیریت فیستول های پیچیده و مزمن شناخته می شود.

لیزر و پرتو درمانی

عمل فیستول با لیزر یک روش جدید و موثر در جراحی است که برای درمان فیستول ها، یعنی تنه های متصل کننده دو نقطه یا سطح درون بدن که عادتاً به علت التهاب، زخم یا آسیب دیگر ایجاد می شوند، استفاده می شود. در این روش، از پرتوهای لیزر برای بریدن و اسکن کردن بافت های مربوطه استفاده می شود، که این امر به دقت بالا، کمترین خونریزی، و کاهش درد و زمان بهبودی منجر می شود.

در عمل فیستول با لیزر، پزشک ابتدا با استفاده از یک دستگاه آندوسکوپ، محل فیستول را مشخص می کند. سپس، پرتو لیزر به دقت بر روی بافت های آلوده و فیستول تمرکز می کند و آن ها را بریده و تخلیه می کند. این روش عموماً با بیهوشی موضعی انجام می شود و معمولاً به صورت روزانه و بدون نیاز به بستری در بیمارستان انجام می پذیرد.

استفاده از لیزر در عمل جراحی فیستول ها به دلیل دقت بالا، کمترین خونریزی، کاهش درد پس از عمل، و زمان بهبودی سریع تر، از مزایای اصلی این روش است. همچنین، احتمال عود بیماری و ایجاد عوارض پس از عمل نیز کاهش می یابد. اما ممکن است برخی موارد نیاز به جراحی تکمیلی یا درمان های دیگر پس از عمل لیزری وجود داشته باشد.

چه کسانی در خطر بیماری فیستول هستند؟

یکی دیگر از سوالاتی که مطرح می شود این است که کسانی بیشتر در معرض بروز این مشکل هستند و می تواند برای آن ها خطرساز باشد؛ افرادی که در معرض خطر ابتلا به بیماری فیستول مقعدی هستند شامل گستره افراد ذیل می شوند:

1. افرادی که به بیماری های التهابی دستگاه گوارش مانند بولولیت، کلیت، یا بیماری کرون ابتلا دارند؛ زیرا این بیماری ها می توانند باعث التهاب و تغییر در بافت های اطراف مقعد شوند.
2. افرادی که دچار تورم ها، زخم ها یا آسیب های دیگر در منطقه مقعدی شده اند، مثلاً به دلیل تروما، عمل جراحی یا عفونت های محلی.
3. افرادی که سابقه عفونت های باکتریایی در منطقه مقعدی دارند، زیرا این عفونت ها می توانند منجر به ایجاد فیستول شوند.
4. افرادی که به طور مداوم در معرض فشار مستقیم یا تحریک در منطقه مقعدی هستند، مانند کسانی که ساعات زیادی را نشسته گذرانده یا دچار اسهال مزمن هستند.
5. افرادی که دچار بیماری های ژنتیکی مانند بیماری های کولیتیس هستند؛ زیرا این بیماری ها باعث التهاب و آسیب به دستگاه گوارش می شوند که ممکن است فیستول را نیز ایجاد کنند.

با این حال، همه افراد در معرض خطر ابتلا به این بیماری نیستند، ولی اگر علائم مشکوکی احساس کنید یا در معرض یکی از عوامل خطرناک بالا باشید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.

سخن پایانی

فیستول یک بیماری در دستگاه گوارش است که معمولاً به علت التهاب، عفونت یا آسیب در منطقه مقعدی ایجاد می شود. این بیماری باعث ایجاد یک اتصال ناطق بین دو سطح بافتی در اطراف مقعد می شود که می تواند باعث عفونت، درد، خروج خون یا مایعات غیرطبیعی شود.

فیستول ها می توانند به صورت اولیه و سطحی یا پیچیده و عمیق باشند، و عواملی مانند عفونت های باکتریایی، بیماری های التهابی، آسیب های جراحی یا بیماری های ژنتیکی می توانند علل بروز آنها باشند. درمان فیستول ها ممکن است شامل داروها، روش های جراحی مختلف یا ترکیبی از این دو باشد، و هدف اصلی از درمان، کنترل عفونت، تسهیل در التیام بافت ها، و جلوگیری از عود بیماری است.

منبع: www.nhs.uk