سخنان امام علی (ع) درباره زندگی؛ جملات ناب آموزنده مذهبی حضرت علی

امام علی، امام اول شیعیان و مسلمین جهان است که سخنان بسیار ارزشمند و نابی را گفته و نوشته است. ما نیز امروز در سایت ادبی و هنری روزانه قصد داریم سخنان امام علی (ع) درباره زندگی را برای شما عزیزان و همراهان همیشگی قرار دهیم. در ادامه متن همراه ما باشید.

سخنان امام علی درباره زندگی

قالَ اَمیرُالمُوْمِنینَ عَلِیُّ بْنُ اَبیطالب(علیه السلام):
اِمضِ لِكُلِّ یَومٍ عَمَلَهُ فَاِنَّ لِكُلِّ یَومٍ مافیه.
هر روز به کارهای همان روز بپرداز. کار هر روزی اختصاص به روز خود دارد. نهج‌البلاغه، نامة ٥٣

    قالَ اَمیرُالمُوْمِنینَ عَلِیُّ بْنُ اَبیطالب(علیه السلام):
    «إنَّ حَقيقَةَ السَّعادَةِ أن يُختَمَ لِلْمَرءِ عَمَلُهُ بِالسَّعادَةِ و إنَّ حَقيقَةَ الشَّقاءِ أن يُختَمَ لِلْمَرءِ عَمَلُهُ بِالشَّقاءِ؛»
    «براستى كه حقيقت خوشبختى آن است كه پايان كار انسان خوشبختى باشد و حقيقت بدبختى آن است كه كار انسان به بدبختى خاتمه يابد.»
    معانى الأخبار، ص 345، ح 1؛ ميزان الحكمه، ج 5، ص 303

    قالَ اَمیرُالمُوْمِنینَ عَلِیُّ بْنُ اَبیطالب(علیه السلام):
    «اَلا اُخْبِرُکُمْ بِالْفَقیهِ حَقَّ الْفَقیهِ؟ مَنْ لَمْ یُرَخِّصِ النّاسَ فی مَعاصِی اللّهِ وَ لَمْ یُقَنِّطْهُمْ مِنْ رَحْمَهِ اللّهِ وَ لَمْ یُوْمِنْهُمْ مِنْ مَکْرِ اللّهِ وَ لَمْ یَدَعِ القُرآنَ رَغْبَهً عَنْهُ إِلی ما سِواهُ، وَ لا خَیْرَ فی عِبادَه لَیْسَ فیها تَفَقُّهٌ. وَ لاخَیْرَ فی عِلْم لَیْسَ فیهِ تَفَکُّرٌ. وَ لا خَیْرَ فی قِراءَه لَیْسَ فیها تَدَبُّرٌ.»
    آیا شما را از فقیه کامل، خبر ندهم؟ آن که به مردم اجازه نـافرمانی خـدا را ندهـد، و آنهـا را از رحمت خدا نومید نسازد، و از مکر خدایشان آسوده نکند، و از قرآن رو به چیز دیگر نکنـد، و خیـری در عبـادت بدون تفقّه نیست، و خیـری در علم بدون تفکّر نیست، و خیری در قرآن خواندن بدون تدبّر نیست.

مطلب مشابه: شعر دو بیتی مدح حضرت علی (ع)؛ 20 اشعار دو بیتی در وصف مولا علی امام اول

    قالَ اَمیرُالمُوْمِنینَ عَلِیُّ بْنُ اَبیطالب(علیه السلام):
    مِنَ الخُرقِ تَرکُ الفُرصةِ عِندَ الإمکان.
    فرصت که به دست آمد، از دست دادن آن نشانة حماقت و ابلهی است.
    شرح غرر، ج ٦، ص ٤٥

    قالَ اَمیرُالمُوْمِنینَ عَلِیُّ بْنُ اَبیطالب(علیه السلام):
    اِنتَهِزوا فُرَصَ الخَیر فإنّها تَمُرُّ مَرَّ السَّحابٍ.
    از فرصت‌های خوب استفاده کنید. آن‌ها مانند ابر زودگذرند.
    فهرست غرر، ص ٣٠٤

    قالَ اَمیرُالمُوْمِنینَ عَلِیُّ بْنُ اَبیطالب(علیه السلام):
    قُلوبُ الرَّعِيَّةِ خَزائِنُ راعيها فَما اَودَعَها مِن عَدلٍ اَو جَورٍ وَجَدَهُ؛
    دلهاى مردم صندوقچه‏ هاى حاكم است، پس آنچه از عدالت و يا ظلم در آنها بگذارد، همان را خواهد ديد.
    غررالحكم، ج4، ص 521، ح 6825

    قالَ اَمیرُالمُوْمِنینَ عَلِیُّ بْنُ اَبیطالب(علیه السلام):
    اَلزّاهِدُ فِی الدُّنْیا مَنْ لَمْ یَغْلِبِ الْحَرامُ صَبْرَهُ، وَ لَمْ یَشْغَلِ الْحَلالُ شُکْرَهُ.
    زاهد در دنیا کسی است که حرام بر صبرش غلبه نکند، و حلال از شکرش باز ندارد.

مطلب مشابه: دکلمه شب قدر در وصف حضرت علی و اشعار سوزناک شهادت آن حضرت

    قالَ اَمیرُالمُوْمِنینَ عَلِیُّ بْنُ اَبیطالب(علیه السلام):
    اِضاعَةُ الفُرصَةِ غُصَّةٌ.
    از دست دادن فرصت‌های خیر، برای انسان مایه غم و اندوه است.
    (نهج‌البلاغه، کلمة ١١٤)

قالَ اَمیرُالمُوْمِنینَ عَلِیُّ بْنُ اَبیطالب(علیه السلام):
عُمرُ المَرءِ لاقیمةَ لَه.
عمر انسان (آنقدر گرانبها است که) به هیچ قیمتی قابل ارزیابی نیست. (اسرارالبلاغه، ص ٨٩)

أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا اللَّهَ فَمَا خُلِقَ امْرُؤٌ عَبَثاً فَيَلْهُوَ وَ لَا تُرِكَ سُدًي فَيَلْغُوَ وَ مَا دُنْيَاهُ الَّتِي تَحَسَّنَتْ لَهُ بِخَلَفٍ مِنَ الْآخِرَةِ الَّتِي قَبَّحَهَا سُوءُ النَّظَرِ عِنْدَهُ وَ مَا الْمَغْرُورُ الَّذِي ظَفِرَ مِنَ الدُّنْيَا بِأَعْلَي هِمَّتِهِ كَالْآخَرِ الَّذِي ظَفِرَ مِنَ الْآخِرَةِ بِأَدْنَي سُهْمَتِهِ .
اي مردم! از خدا بترسيد، هيچ كس بيهوده آفريده نشده تا به بازي پردازد، و او را به حال خود وانگذاشته اند تا خود را سرگرم كارهاي بي ارزش نمايد، و دنيايي كه در ديده ها زيباست، جايگزين آخرتي نشود كه آن را زشت مي انگارند، و مغروري كه در دنيا به بالاترين مقام رسيده، هرگز به پایه کسی که از آخرت اندک سهمی یافته، نرسد.

أَيُّهَا النَّاسُ، إِنَّمَا الدُّنْيَا دَارُ مَجَازٍ وَ الْآخِرَةُ دَارُ قَرَارٍ، فَخُذُوا مِنْ مَمَرِّكُمْ لِمَقَرِّكُمْ؛ وَ لَا تَهْتِكُوا أَسْتَارَكُمْ عِنْدَ مَنْ يَعْلَمُ أَسْرَارَكُمْ، وَ أَخْرِجُوا مِنَ الدُّنْيَا قُلُوبَكُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ تَخْرُجَ مِنْهَا أَبْدَانُكُمْ، فَفِيهَا اخْتُبِرْتُمْ وَ لِغَيْرِهَا خُلِقْتُمْ. إِنَّ الْمَرْءَ إِذَا هَلَكَ قَالَ النَّاسُ مَا تَرَكَ، وَ قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ مَا قَدَّمَ؟ لِلَّهِ آبَاؤُكُمْ، فَقَدِّمُوا بَعْضاً يَكُنْ لَكُمْ قَرْضاً، وَ لَا تُخْلِفُوا كُلًّا فَيَكُونَ فَرْضاً عَلَيْكُم.
اى مردم، اين دنيا سرايى است كه گذرگاه شماست و آخرت، سرايى است پايدار. پس از اين سراى كه گذرگاه شماست براى آن سراى كه قرارگاه شماست، توشه برگيريد. پرده هايتان را نزد كسى كه اسرارتان را مى داند برمدريد. پيش از آنكه بدنهاتان را از دنيا بيرون برند، دلهايتان را از دنيا بيرون كنيد. شما در دنيا در معرض آزمايش بوده ايد، زيرا براى سرايى جز اين آفريده شده ايد.
هنگامى كه كسى بميرد، مردم مى گويند چه برجاى نهاده و ملايكه مى گويند، چه پيش فرستاده. خدا بر پدرانتان رحمت آورد. بخشى را پيش فرستيد تا از آن سود بريد و همه را پس از خود مگذاريد تا وزر و وبالتان گردد

به خدا سوگند، هرگز ملتى در زندگىِ مرفّه و پر نعمتى نبوده اند و نعمت و رفاه از آنان زائل نشده است، مگر به سبب گناهانى كه مرتكب شده اند، چرا كه خداوند به بندگانش ظلم نمى كند. اگر مردم به هنگامى كه بلاها و سختى ها بر آنان فرود مى آمد و نعمت ها از دستشان مى رفت، با نيت هاى خوب و دلى مشتاق به پروردگارشان پناه مى بردند، بى گمان هر از دست رفته اى به آنان باز مى گشت و هر فاسدى اصلاح مى شد.

ما الدنیا غرّتک و لکن بها اغتررت
دنیا تو را فریب نداده است، بلکه تو فریب دنیا را خورده‌ای.

مطلب مشابه: عکس نوشته نام علی | عکس پروفایل اسم علی | متن در مورد حضرت علی (ع)

یا ابنَ آدم! كُنْ وَصِیَّ نَفسِك وَ اعمَلْ فی مالِكَ ماتُؤثِرُ أَن یُعمَل فیهِ مِن بَعدِك.
ای آدمیزاد! تو خود وَصیّ خود باش و هرچه دوست داری كه بعد از خودت در مال تو عمل كنند خودت امروز بدان عمل نما. (نهج‌البلاغه، كلمة ٢٤٦)

وَاللهُ اِنَّهُ لَیَمنَعُنی مِنَ اللَعِبِ ذِكرُالمَوتِ.
به خدا سوگند یاد و خاطرة مرگ است که مرا از سرگرمی‌ها و بازی‌ های دنیا باز می‌دارد. (نهج‌البلاغه، خطبة ٨٣)

الدنیا منزِلُ صِدقٍ لِمَن صَدَّقَها، و مَسکَنُ عافیةٍ لِمَن فَهِمَ عَنها، و دارُ غِنًی لِمَن تَزَوَّدَ مِنها، مَسجدُ انبیاء اللّه و مَهبَطُ وحیهِ و مُصَلَّی ملائکتهِ و مَسکَنُ أحِبائه و مَتجَرُ أولیائِه، إکتسبُوا فیها الرحمة و رَبِحُوا منها الجنّة
دنیا خانه راست‌گویی است برای کسی که پذیرا باشد، و جای سلامتی است نسبت به کسی که بفهمد، و سرای بی‌نیازی است برای کسی که از آن توشه برگیرد. سجده‌گاه انبیای خدا، محلّ وحی او، مصلّای ملائکه، محل سکونت دوستان خدا و جای تجارت مقرّبان اوست که رحمت خدا را به دست می‌آورند و بهشت سودشان است.

إنَّهُ ليسَ لأنْفُسِكُم ثَمَنٌ إلّا الجَنّةُ ، فلا تَبيعوها إلّا بِها.
امام على عليه السلام : جانْ بهاى شما جز بهشت نيست؛ پس آن را جز به بهشت مفروشيد.

عَجِبْتُ لِمَنْ نَسِیَ الْمَوْتَ وَ هُوَ یَرَی مَن یَموتَ!
در شگفتم از کسی که مرگ را فراموش می‌کند در حالی که دارد مردگان را می‌بیند! (نهج‌البلاغه، کلمة ١٢١)

همانا ما در روزگاری به سر می‌بریم که بیشتر مردم، بی‌وفایی (خیانت، حیله گری) را زیرکی می‌دانند و نادانان آنها را اهل تدبیر می‌خوانند؛ خداشان کیفر دهد، چرا چنین می پندارند؟

لَنعمَ دارٌ من لم یَرضَ بها دارا و محّل من لَم یُوَطّنا مَحَلاً
دنیا چه خوب خانه‌ای است برای آن کس که آن را جاودانه نپندارد، و خوب محلی است برای آن کس که آن را وطن خویش انتخاب نکند.

مردم فرزندان دنيا هستند و فرزند. بر دوست داشتن مادرش سرشته شده است.

مطلب مشابه: اشعار حضرت علی (ع) + مجموعه شعر با موضوع امام اول شیعیان

مَا أَصِفُ مِنْ دَار أَوَّلُهَا عَنَاءٌ، وَآخِرُهَا فَنَاءٌ! فِی حَلاَلِهَا حِسَابٌ، وَ فِی حَرَامِهَا عِقَابٌ. مَنِ اسْتَغْنَى فِیهَا فُتِنَ، وَ مَنِ افْتَقَرَ فِیهَا حَزِنَ، وَ مَنْ سَاعَاهَا فَاتَتْهُ، وَ مَنْ قَعَدَ عَنْهَا وَاتَتْهُ، وَ مَنْ أَبْصَرَ بِهَا بَصَّرَتْهُ، وَ مَنْ أَبْصَرَ إِلَیْهَا أَعْمَتْهُ. چه بگويم در باره سرايى، كه آغازش رنج است و پايانش زوال و فنا حلالش را حساب است و حرامش را عقاب. هر كه در آن بى نياز شود در فتنه و بلا افتد و هر كه نيازمند بود غمگين شود. هر كه براى به چنگ آوردنش تلاش كند، بدان دست نيابد و آنكه از تلاش باز ايستد، دنيا خود به او روى نهد. هر كه به چشم عبرت در آن نگرد، ديده بصيرتش روشن گردد و هر كه به ديده تمنا در آن بيند، ديدگانش را كور گرداند.

    واعلم يا بنى أنك إنما خلقت للآخرة لا للدنيا، وللفناء لا للبقاء، وللموت لا للحياة، وإنك في منزل قلعة، ودار بلغة، وطريق إلى الآخرة، وأنك طريد الموت الذي لا ينجو هاربه، ولا يفوته طالبه، ولا بد أنه مدركه، فكن منه على حذر أن يدركك وأنت على حال سيئة، قد كنت تحدث نفسك منها بالتوبة، فيحول بينك وبين ذلك، فإذا أنت قد أهلكت نفسك.
    يا بنى، أكثر من ذكر الموت وذكر ما تهجم عليه، وتفضي بعد الموت إليه، حتى يأتيك وقد أخذت منه حذرك، وشددت له أزرك، ولا يأتيك بغتة فيبهرك.
    وإياك أن تغتر بما ترى من إخلاد أهل الدنيا إليها، وتكالبهم عليها، فقد نبأك الله عنها، ونعتت لك نفسها، وتكشفت لك عن مساويها، فإنما أهلها كلاب عاوية، وسباع ضارية، يهر بعضها على بعض، ويأكل عزيزها ذليلها، ويقهر كبيرها صغيرها.
    و بدان، كه تو را براى آخرت آفريده اند، نه براى دنيا. براى فنا آفريده اند، نه براى بقا و براى مرگ آفريده اند، نه براى زندگى. در سرايى هستى ناپايدار كه بايد از آن رخت بربندى. تنها روزى چند در آن خواهى زيست. راه تو راه آخرت است و تو شكار مرگ هستى، مرگى كه نه تو را از آن گريز است و نه گزير. در پى هر كه باشد از دستش نهلد و خواه و ناخواه او را خواهد يافت. از آن ترس، كه گرفتارت سازد و تو سرگرم گناه بوده باشى، به اين اميد كه زان سپس، توبه خواهى كرد. ولى مرگ ميان تو و توبه ات حايل شود و تو خود را تباه ساخته باشى. اى فرزند، فراوان مرگ را ياد كن و هجوم ناگهانى آن را به خاطر داشته باش و در انديشه پيشامدهاى پس از مرگ باش. تا چون مرگ به سراغت آيد، مهياى آن شده، كمر خود را بسته باشى، به گونه اى كه فرا رسيدنش بناگهان مغلوبت نسازد.

جملات ناب خذهبی

حُبُّ الدُّنیا یُفسِدُ العَقلَ وَ یُصِمُّ القَلبَ عَن سَماعِ الحِکمَهِ وَ یوجِبُ اَلیمَ العِقابِ؛»
«دل بستگى به دنیا، عقل را فاسد مى ‏کند، قلب را از شنیدن حکمت ناتوان مى ‏سازد و باعث عذاب دردناک مى ‏شود.»

مطلب مشابه: عکس نوشته سخنان حضرت علی (ع) + سخنان و جملات ناب آموزنده از امام علی (ع)

ألا فَمَن ثَبَتَ مِنهُم عَلَی دینِهِ وَ لَم یَقسُ قَلبُهُ لِطولِ أمَدِ غَیبَهِ إمامِهِ فَهو مَعی فی دَرَجَتی یَومَ القیامَه»
«بدانید آنان که در زمان غیبت حجت خدا در دین خود ثابت مانده و به خاطر طول مدت غیبت منکرش نشوند، روز قیامت با من هم درجه خواهند بود.»

لا تستعظمن احدا حتی تستکشف معرفته.
پیش از آنکه از دانش و معرفت کسی با خبر شوی دربزرگداشت او مکوش.

«قالَ لی رَسولُ اللّه‏ِ صلّی اللّه علیه و آله : یا عَلِیُّ ، إنَّ الإِسلامَ عُریانٌ ، لِباسُهُ التَّقوى ، ورِیاشُهُ الهُدى ، وزینَتُهُ الحَیاءُ ، وعِمادُهُ الوَرَعُ ، ومِلاکُهُ العَمَلُ الصّالِحُ ، وأساسُ الإِسلامِ حُبّی وحُبُّ أهلِ بَیتی؛» «رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله به من فرمودند: اى على، اسلام [به منزله پیکرى ]برهنه است که لباس آن، پرهیزکارى مى ‏باشد و اثاث خانه ‏اش، هدایت و زیورش، حیا و ستونش، پارسایى و قوامش، کردار نیک و بنیاد اسلام، دوست داشتن من و دوست داشتن اهل بیت من است.»

«لَیَنفَعَنَّکَ حُبُّنا عِندَ ثَلاثٍ : عِندَ نُزولِ مَلَکِ المَوتِ ، وعِندَ مَسأَلَتِکَ فی قَبرِکَ ، وعِندَ مَوقِفِکَ بَینَ یَدَیِ اللّه‏ِ؛»
«علاقه و محبّت به ما بى گمان در سه جا، تو را سود خواهد بخشید: هنگام فرود آمدن فرشته مرگ، هنگام سؤال قبر و آن گاه که در پیشگاه خداوند بایستى.»

امام علی (علیه ‌السلام):
«وَبِمَهْدِیِّنا تَنْقَطِعُ الحُجَجُ، فَهُوَ خاتَمُ الأئِمَّةِ وَمُنْقِذُ الأمَّةِ وَمُنْتَهَی النُّورِ وَغامِضُ السِّرِّ.»
«با مهدیِ ما حجّت‌ها گسسته می‌‌شود؛ او پایان‌بخش سلسلۀ امامان، نجات‌بخش امّت و اوج نور است و رازی پیچیده دارد.»
With Our Mahdī (‘s appearance), all proofs would be broken; for he is the last Imam, the savior of the ‘Ummah, and the highest point of light, and has a recondite secret

مطلب مشابه: متن و سخنان آموزنده حضرت علی + جملات و احادیث گرانبها

حضرت امیرالمومنین اسدالله الغالب امام علی ابن ابی طالب(علیه السلام):
هر شخصی که با کلامی یا عملی بر ضرر مومنی کاری کند تا به آن مومن آسیب و صدمه ای برسد با این کارش از اسلام بیرون گشته و بر کفر داخل شده
میزان الحکمه جلد 4 صفحۀ 529

امیر المومنین علیه السلام فرمودند:
به خدا سوگند!
اگر دل‌های شما از ترس آب شود، و از چشم‌هایتان با شدت شوق به خدا، یا از ترس او، خون جاری گردد، و اگر تا پایان دنیا زنده باشید و تا آن‌جا که می‌توانید در اطاعت از فرمان حق بکوشید، در برابر نعمت‌های بزرگ پروردگار، به خصوص نعمت ایمان، ناچیز است.

امیر المومنین علیه السلام فرمودند:
دنیا خانه آرزوهایی است که به زودی نابود می‌شود، و کوچ کردن از وطن حتمی است.
دنیا شیرین و خوش منظر است که به سرعت به سوی خواهانش می‌رود و قلب بیننده را می‌فریبد.
سعی کنید با بهترین زاد و توشه از آن کوچ کنید و بیش از کفاف و نیاز خود از آن نخواهید و بیشتر از آن‌چه نیاز دارید طلب نکنید.

اميرمؤمنان عليه السلام فرمود: دروغگويى عيبى رسوا كننده است.
على عليه السلام فرمود: هيچ عاقلى دروغ نمى گويد؛ و هيـچ مؤمنى زنـا نمى كند.
رسول خدا صلي الله عليه و آله در خطبه اش فرمود: از بزرگترين گناهان زبان، دروغگويى است.
اميرمؤمنان عليه السلام فرمود: هيچ بدى و زشتى بدتر از دروغگويى نيست.

مولا علی (علیه‌السلام ) فرمودند :
هیچ عاقلی دروغ نمی گوید ، و هیچ مومنی زنا نمی کند. ( انسان عاقل میداند که عاقبت دروغگویی رسوایی و بی اعتمادی و خواری است ، انسان با ایمان هم میداند که زنا عواقب وخیم و غیرقابل بخششی دارد( مانند انواع بیماریها و آبرو رفتن).
بحارالانوار جلد 66 صفحه 313ر

امام علی علیه السلام فرمودند :
هیچ عملی نزد خداوند متعال محبوب‌تر از نماز نیست. پس هیچ امر دنیوی مانع خواندن نماز شما در وقت آن نشود. زیرا خداوند متعال در مذمت گروهی می‌فرماید: الَّذِینَ هُمْ عَنْ صَلاتِهِمْ ساهُونَ (کسانی که در نمازشان غفلت ورزیده‌اند. یعنی زمان خواندن آن را سبک شمرده‌اند
وسائل الشیعه /ج 4

حضرت علی علیه السلام :
دشمن ترین دشمنان آدمی غضب و شهوت او است. آنکس که بتواند این دو غریزه ی سرکش را مهار کند و آنها را به فرمان خود درآورد ، مقام عظیمی دارد و می تواند به اوج انسانیت برسد

ترس از خدا و مرگ
امیر المومنین علی علیه السلام فرمودند: ای مردم! از خدایی بترسید که اگر سخنی گویید می‌شنود، و اگر پنهان دارید، می‌داند؛ و برای مرگی آماده باشید؛ که اگر از آن فرار کنید شما را می‌یابد، اگر بر جای خود بمانید شما را می‌گیرد، و اگر فراموشش کنید شما را از یاد نبرد.
نهج البلاغه، حکمت ۲۰۳ر

هرگاه بيتابى و بیقراری شدّت گرفت؛
بايد به خدا پناه بُرد….
•آقا امیرالمومنین(ع)
#بیتاب‌که‌شدی
و دیدی چاره ای نداری، زورت نمیرسد
به اسمان نگاه کن،و درآغوش خالقت آرام بگیر،اوتورا میفهمد!

مطلب مشابه: متن و اشعار تبریک ولادت حضرت علی (ع) + جملات کوتاه و بلند تبریک ولادت امام اول