تراپی چیست؟ درباره تراپی و مراحل انجام آن و تاثیر مشاوره

تراپی چیست؟ چه کسانی به تراپی نیاز دارند؟ مراحل انجام تراپی به چه صورت است؟ تاثیر مشاوره و تراپی بر فرد چیست؟

تعداد بسیار زیادی از افرادی که در دنیای مدرن امروزی به سر می برند با مسائل روانی مختلف روبرو شده و بعد از کسب تجربیات مختلف به این نتیجه رسیده اند که اثرات تراپی و جلسات مشاوره ای تخصصی توانایی کنترل کردن استرس و اضطراب، درمان مسئله ها و بیماری های روانی و تشخیص موارد مهم روانی را دارند. تراپی یک درمان تخصصی و حرفه ای است و نباید آن را با مواردی مثل تخلیه احساسات یا و صحبت کردن با اعضای خانواده و جمع دوستان اشتباه بگیرید. این کارها در واقع نوعی درد و دل کردن هستند که همه ما دوست داریم در مواقع حساس و بحرانی آنها را انجام بدهیم؛ در حالی که تراپی بیشتر به عنوان درمان برای مشکلات جدی روحی روانی به کار گرفته می شود.

اثرات تراپی و جلسات مخصوص مشاوره ای علاوه بر درمان کردن بیماری ها کاربردهای دیگری نیز دارند. یکی از مهم ترین کاربردهای این جلسات معاینه کردن افرادی است که احتمال بیمار بودن آنها وجود دارد. تراپیست با توجه به مهارت های خود با این افراد جلساتی را برگزار کرده و در نهایت اگر آنها به اختلال خاصی مبتلا شده باشند آن را تشخیص می دهد. این کار هم جزو مهم ترین اهداف تراپی در نظر گرفته می شود.

وقتی صحبت از تراپی به میان می آید و نام آن را می شنوید به احتمال خیلی زیاد یک تصویر کلی و جامع نسبت به جلسات و فرآیند تراپی در ذهن شما نقش می بنند. با این وجود بسیاری از افراد مستعد و نیازمند همچنان نسبت به تراپی تردید داشته و با آنکه به جلسات احتیاج دارند برای شروع کار هیچ اقدامی نمی کنند. دلیل اصلی این اتفاق هم این است که بیشتر افراد نمی دانند دقیقا قرار است چه اتفاق هایی را تجربه کنند و به همین دلیل شک و تردید آنها افزایش پیدا می کند.

در این مقاله قصد داریم تا فرآیند اثرات تراپی و تاثیراتی که روی شما خواهد گذشت را از چند جنبه بررسی کنیم تا اطلاعات شما درباره این موضوع به حد کافی برسد. اگر شما هم به این موضوع علاقمند هستید لطفا تا انتهای مطلب با ما همراه باشید…

تراپی چیست؟

تراپی در دنیای پزشکی و روانشناسی به عنوان کلمه معرفی کننده “درمان اختلالات جسمی یا روانی” شناخته می شود. دقت داشته باشید که کلمه درمان بسیار گسترده بوده و مفاهیم و عملکردهای زیادی را در خود جای داده است. اختلالات روانی در واقع به یک نوع شرایط روانی خاص اظلاق می شود که بر جنبه های مختلف زندگی فردی مانند اخلاق و رفتار، نوع تفکرات و عقاید، احساسات مختلف و حتی نحوه رفتار انسان تاثیر عمیقی می گذارند. تعداد بسیار زیادی از اختلالات روانی شناخته شده وجود دارند که برخی از معروف ترین آنها شامل افسردگی، اختلال اضطراب، اختلالات شخصیتی گوناگون، اختلال دو قطبی، اختلال پارانویا و… می شود. هنگامی که روان پزشک یا فرد روانشناس مراجعانی با این بیماری ها داشته باشند برای درمان آنها یک فرآیند درمانی مشخص می کنند. در بسیاری از این فرآیندهای درمانی جلسات مشاوره ای و تراپی جایگاه ویژه ای دارند.

مراحل تراپی و اثرات آن

اگر بخواهیم طور دیگری اثرات تراپی را تعریف کنیم باید بگوییم که تراپی فرآیند ملاقات با یک مشاور، روان شناس یا درمانگر است که  با هدف حل کردن و بهبود یافتن رفتارها، عقاید، احساسات مختلف و حتی علامت های فیزیکی ناخوشایند فرد متقاضی صورت می گیرد. در این فرآیند و جلسات درمانی سعی می شود تا یک ارتباط مفید بین فرد و درمانگر به وجود بیاید تا در نهایت با استفاده از این رابطه فرد متقاضی بتواند برای کمک به خودش و حل و فصل کردن مسائلش استفاده کند. در نهایت اینطور انتظار می رود که فرد بیمار یا واجد مشکل بتواند تغییرات اساسی در زندگی خود به وجود بیاورد.

دو فرآیند و مفهوم مشاوره و روان درمانی از نظر کاربری بسیار به هم نزدیک بوده و حتی می توان گفت که در محدوده بزرگی این دو مفهوم با یکدیگر هم پوشانی دارند. با این حال معنای این دو مورد باز هم کاملا یکسان نبوده و در عمل باهم مقداری تفاوت خواهند داشت. به این صورت که در تراپی یا همان روان درمانی تمرکز بیشتر روی بازسازی و ترمیم شخصیت فرد قرار می گیرد و هدف این است که او بتواند دوباره خودش را بازیابی کرده و توسعه دهد. اما در مشاوره های عادی مشاور باید روی مشکلات خاص و ایجاد تغییر در نحوه سبک زندگی یا تفکر فرد درباره یک موضوع مشخص تلاش کند.

پیدا کردن درمانگر مناسب برای تراپی

اولین قدمی که برای داشتن یک تراپی موفق و مفید لازم است بردارید پیدا کردن یک درمانگر مناسب است. این فرد باید متناسب با معیارها و شرایط شما باشد تا نتیجه خوبی از کار او برای شما به وجود بیاید. برای مثال درمانگر شما باید توانایی و تجربه لازم را برای درمان مسائلتان داشته باشد، از نظر نحوه پرداخت با شما موافق باشد و همچنین وقتی از مشکلات خود با او صحبت می کنید احساس راحتی و اعتماد در وجود شما ایجاد شود. طبیعتا پیدا کردن فردی با این ویژگی ها بسیار راحت نخواهد بود و چالش هایی را برای شما خواهد داشت.

درمانگر شما باید کسی باشد که گرایش نظری او و تحصیلاتی که داشته است با نیازها و مسائل شما منطبق باشد. چنین فردی دانش و اطلاعات کافی برای حل کردن مسائل شما را خواهد داشت و می توان به او در پروسه درمان اعتماد کافی داشت. این نکته را در نظر داشته باشید که شاید برای پیدا کردن درمانگر مناسب لازم باشد چند مورد مختلف را دیده و رد کنید. این جست و جو و داشتن معارفه با چند درمانگر ایرادی نخواهد داشت.

مطلب پیشنهادی: ویژگیهای افراد خوش قلب و مشخصه های رفتار افراد روحیه مثبت

همکاری با درمانگر

مهم ترین اصلی که در طول مسیر تراپی و جلساتش به آن نیاز خواهید داشت وجود نوعی “اتحاد درمانی” است. این عبارت به معنای این است که شما باید با درمانگر خود همکاری نزدیکی داشته باشید تا او بتواند به درستی به شما کمک کند. در واقع بین فرد متقاضی درمان و درمانگر می بایست یک نوع حس ارتباطی قوی وجود داشته باشد تا آنها را به هم پیوند داده و در نهایت منجر به ایجاد اعتماد بین دو طرف شود. اگر فرد به درمانگر خود اعتماد نداشته باشد نمی تواند مسائل و مشکلات خود را به طور کامل بیان کرده و در نتیجه درمان به اندازه کافی همه جانبه و موثر نخواهد بود.

گاهی اوقات برای ایجاد این حس اعتماد و همکاری لازم است که درمانگر شما گذشته شما و تجربیات و اتفاقاتی که با آنها روبرو شده اید را به درستی درک کرده باشد. از طرف دیگر شایستگی و صلاحیت علمی و تجربیات درمانگر هم در ایجاد این همکاری دو طرفه تا حدودی موثر خواهد بود. اما در نهایت غریزه و احساس درونی فرد است که تاثیر اصلی را روی او ایجاد می کند و تعیین می کند که شما می تواند به درمانگر خود با ویژگی ها و خصوصیاتش اعتماد کافی را داشته باشید یا خیر!

از زمانی که تراپی خود را شروع کرده و جلسه مشاوره اول را برگزار می کنید ممکن است به چند جلسه زمان احتیاج داشته باشید تا درباره این اعتماد و همکاری به نتیجه نهایی برسید. با این وجود اگر درمانگر شما متوجه شد که برای حل مسائل شما شخص مناسبی نیست می بایست درباره افراد متخصص دیگری که در این حوزه فعال هستند و توانایی های لازم را دارند اطلاعاتی در اختیار داشته باشد و آنها را برای ادامه روند تراپی به شما معرفی نماید.

جلسه اول تراپی

هنگامی که تراپی را شروع می کنید ممکن است در جلسه اول احساس کنید که به یک پزشک برای معاینه مراجعه کرده اید. اولین جلسه شما می تواند به صورت حضوری برگزار شود یا حتی آنلاین باشد. در هر صورت کار تراپی با پر کردن چند فرم و ارائه برخی مدارک آغاز می شود که ممکن است کمی حوصله سر بر باشد. بعد از این مرحله احتمالا شما برای مدتی در یک اتاق انتظار می نشینید تا بتوانید به ملاقات درمانگر خود بروید. معمولا این زمان انتظار به خاطر گرفتن نوبت قبلی و هماهنگ بودن برنامه ها مدت زیادی طول نخواهد کشید.

به احتمال بسیار زیاد نخستین جلسه تراپی شما از جهات مختلفی با جلسات بعد تفاوت های زیادی خواهد داشت. موضوع اصلی این جلسه به ایجاد شناخت دو طرف از یکدیگر اختصاص داده می شود و شما و درمانگرتان زمانی را صرف می کنید تا طرف مقابل و خصوصیات و ویژگی هایش را به خوبی بشناسید. در این جلسه درمانگر از شما تقاضا می کند که هدف خود از شروع جلسات را بیان کنید. او یک سری سوالات کلی و جامع درباره نگرانی های شما خواهد پرسید و سعی می کنید اطلاعات مفیدی را درباره گذشته شما به دست بیاورد. همچنین ممکن است فرد درمانگر روش ها، سیاست های کلی و اطلاعات دیگری از دفتر مشاوره یا کلینیکی که به آن مراجعه کرده اید را به شما توضیح دهد تا بیشتر با محیط درمانی خود آشنا شوید. این موارد در واقع برای این هستند که شما احساس راحتی کرده و ترغیب شوید تا سوالات خود را از درمانگرتان بپرسید.

همه اتفاقاتی که در جلسه اول تراپی از سر می گذرانید در نهایت به درمانگر شما کمک می کند تا بتواند علاوه بر شناخت شما و درک کردن مسائلتان به سوالات شما هم پاسخ داده و یک فرآیند درمانی مناسب را برای برطرف کردن مسائل و مشکلاتتان برنامه ریزی کند. در جلسات بعدی اما درمانگرتان علائم خاص و تجربیات شما را کشف کرده و سعی می کند که گام های مختلفی را برای بازسازی روحی و روانی شما بردارد. در نتیجه نباید انتظار داشته باشید که روند همه جلسات مثل جلسه ابتدایی باشد.

کمک به مسائل بالینی و غیر بالینی

گستره عملکرد تراپی و جلسات آن بسیار وسیع بوده و توانایی این را دارد که در روند درمانی بسیاری از مسائل مختلف موثر باشد. در واقع این روش درمانی برای مشکلات بالینی و غیر بالینی کمک کننده خواهد بود که به بررسی آنها خواهیم پرداخت.

مسائل و بیماری هایی که از نوع بالینی بوده و فرد را به صورت جدی درگیر می کنند موارد زیادی را شامل می شوند که از جمله آنها می توان به اعتیاد، اختلالات مربوط به اضطراب حاد، اختلالات خلقی و شخصیتی شدید و حتی اسکیزوفرنی اشاره کرد. در این موارد می توان از تراپی به عنوان یک روش درمانی بسیار موثر در کنار درمان های دیگر استفاده کرد.

مورادی که علائم بالینی نداشته و در آنها فرد در زندگی روزمره خود دچار مشکلاتی است هم با تراپی قابل بهبود هستند. تراپی می تواند برای کنترل استرس، از سر گذراندن تجربیات سخت و دردناک، مقابله با افسردگی و تاثیرات آن، تعارضات خانوادگی و… موثر واقع شود. نباید تصور کنید که جلسات تراپی فقط به مسائل حاد بالینی محدود می شوند.

داشتن احساس بد در ابتدای کار

شاید روبرو شدن با این حقیقت شما را نیز مانند بسیاری دیگر از افراد غافلگیر کند. جالب است بدانید که در برخی موارد جلسات تراپی در مراحل اول برای فرد متقاضی درد آور خواهد بود! این بدین معناست که احتمالا قبل از اینکه بتوانید از برگزاری جلسات تراپی خود حس خوبی بگیرید، با نوعی حس بد و ناخوشایند مانند کلافگی روبرو خواهید شد. اما دلیل و ریشه این اتفاق غیر منتظره چه چیزی می تواند باشد؟

بیشتر کسانی که برای حل کردن مشکلات خود سراغ جلسات تراپی می روند به خاطر مسائل خود احساس هایی دارند که یا به درستی آنها را حل و درک نکرده اند یا اینکه از گذشته برای مدت طولانی آنها را نادیده گرفته بودند. شاید در آن زمان نادیده گرفتن مشکلات راه حل مناسبی به نظر می رسیده و برای مدتی هم با ایجاد یک حس خوشایند به نظر موثر واقع شده باشد، اما با این حال این کار پیامدها و آثار طولانی مدتی به دنبال دارد که اصلا برای فرد خوشایند نخواهند بود.

مثال خوبی که در ارتباط با این موضوع می تواند زد شبیه سازی این اتفاق به پانسمان کردن یک زخم است. اگر جایی از سطح بدن شما دچار خراش و بریدگی شده باشد نیاز دارید که زخم خود را پانسمان کنید تا درمان شود. وقتی برای اولین بار پد الکلی مخصوص را روی زخم باز خود می گذارید تا آن را تمیز کنید درد و سوزش زیادی را تجربه خواهید کرد که خوشایند نیست. اما با این وجود این درد اولیه را تحمل می کنید تا به درمان نهایی برسید. چند جلسه اول تراپی هم مثل قرار دادن پد الکلی است و با باز کردن مسائل و زخم های روحی روانی قدیمی می تواند ناخوشایند باشد. با این وجود تحمل این درد ابتدایی برای رسیدن به درمان نهایی الزامی است.

مطلب مشابه: دلایل افسردگی در نوجوانان، علائم و روش های درمان آن

خسته شدن از فرآیند تراپی

همانطور که در قسمت قبلی گفتیم شما در طول تراپی با احساسات و افکاری روبرو می شوید که قبل از شروع درمان خود آنها را سرکوب کرده و به دست فراموشی سپرده بودید. بیان کردن خاطرات قدیمی و فراموش شده و صحبت کردن درباره آنها اصلا ساده نیست. این کار می تواند آنقدر طولانی و سخت باشد که بعد از چند جلسه شما را دچار خستگی بکند. برای مقابله با این حس چندین راهکار وجود دارد که به شما کمک می کنند تا برای این مشکل آمادگی داشته باشید.

سعی کنید برای جلسات خود یک برنامه ریزی مناسب و منطقی داشته باشید. این برنامه را به گونه ای تنظیم کنید که روزهای خلوت تر خود را به برگزاری جلسات مشاوره ای اختصاص دهید تا کارهای دیگری که مجبور به انجام دادن آنها هستید خستگی شما را چند برابر نکنند. بعد از اینکه جلسه به اتمام رسید بهتر است یک برناه خود مراقبتی منظم داشته باشید و آن را به صورت مداوم انجام دهید. انجام خود مراقبتی روزانه بسیار کمک کننده خواهد بود. درمانگر شما در این زمینه می بایست کمکتان کند و با توجه به شناختی که از شما و مشکلاتتان دارد یک برنامه خود مراقبتی در اختیارتان بگذارد.

علاوه بر موارد ذکر شده برای اینکه جلوی خستگی بیش از حد ناشی از جلسات تراپی را بگیرید بهتر است سطوح استرس خود را نیز ارزیابی کرده و حس خود از هر جلسه را با درمانگرتان در میان بگذارید. در نتیجه این کار درمانگرتان هم می تواند سرعت درمان را متناسب با وضعیت شما تنظیم کند تا مشکلی برایتان پیش نیاید. یک درمان اصولی سرعتی سالم و منطقی داشته و ساختار و ویژگی های جلسات آن بر اساس بازخوردهای روحی و روانی فرد بیمار تنظیم می شود.

تاثیر تراپی روی روابط مددجو

تراپی با تاثیری که روی روان شما می گذارد به مرور برخی جنبه های رفتاری و اخلاقی شما را دستخوش تغییر می کند. در واقع تراپی مانند یک سفر است که در طول آن شما رشد کرده و تغییرات ایجاد شده حتی می توانند روابط و رفتارهای شما با دیگرا را نیز تحت تاثیر قرار دهند. دلیل این تغییرات هم به رشد کردن توانایی شما در کنترل احساسات و افکارتان مربوط است که در طول جلسات تراپی آن را بدست می آورید.

بسیاری از افراد در حالت عادی زندگی در روابط خود با دیگران مشکلات جدی داشته و از مهارت های کنترل مثل “نه گفتن” برخوردار نیستند. وجود این مهارت ها در شما باعث می شوند بتوانید مرزهای رابطه های سالم را بشناسید و از ارتباطات سمی و مخرب دوری کنید که نوعی خود مراقبتی به شمار می رود. پیش از این هم توضیح دادیم که خود مراقبتی یکی از کارهایی است که در طول جلسات تراپی آن را یاد گرفته و به کار می بندید. در نتیجه وقتی فردی برای حل کردن مشکلات و مسائل روحی روانی خود مشاوره درمانی را آغاز می کند بعد از مدتی در شناخت رفتارهای سمی و روابطی که در آنها از فرد سوءاستفاده می شود هم مهارت زیادی پیدا می کند.

در چنین شرایطی ممکن است فرد تصمیم بگیرد که برخی از روابط خود را برای مراقبت کردن از خودش تغییر دهد. ممکن است فرد مذکور تعدادی از دوستان یا آشنایش که قبلا فکر می کرد رابطه خوبی با آنها دارد را برای خود مضر تشخیص داده و سعی کند چارچوب های روابط با این افراد را تغییر دهد. حتی در برخی موارد فرد ترجیح می دهد که بعضی از رابطه ها را برای سلامت روان خودش به صورت کلی قطع کرده و کسانی را از زندگی خود حذف نماید. این به خاطر تاثیر مثبت جلسات تراپی روی شخصیت افراد است که باعث می شود بیشتر از قبل برای خودشان اهمیت قائل شده و روابط خود را کنترل کنند.

نگاه جدید به مسائل قدیمی در تراپی

خاطرات همواره چیزهای فریبنده ای هستند؛ چرا که وقتی زمان زیادی از رخ دادن یک اتفاق بگذرد این امکان وجود دارد که شما آن اتفاق را به شکلی متفاوت به یاد بیاورید. حتی ممکن است در یک زمان به صورت ناگهانی خاطره ای را به یاد بیاورید که قبلا آن را به دست فراموشی سپرده بودید. ذهن انسان خاصیتی دارد که می تواند بر حسب طرز فکری که فرد دارد در زمان های مختلف یک خاطره را به شکل های مختلفی به یاد بیاورد. این ویژگی ها باعث شده اند که بتوانید با گذراندن جلسات تراپی طرز فکر و نگاهی متفاوت درباره خاطرات و تجربیات گذشته خود به دست بیاورید.

ممکن است بعد از این اتفاق متوجه اتفاقی شوید که در گذشته برای شما رخ داده است و آسیب زا بوده و به ضرر شما تمام شده است. با این اتفاق احتمالا خواهید توانست ریشه بسیاری از مشکلات و اختلالات روحی و روانی خود را در گذشته پیدا کرده و بهتر با آنها مقابله کنید. شما باید آمادگی این را داشته باشید که درباره اتفاقات نسبتا معمولی گذشته خود احساسات قدرتمند و جدیدی را تجربه کنید. این یکی از آثار رایج و بسیار مفید فرآیند درمانی تراپی محسوب می شود.

با از سر گذراندن جلسات تراپی شما شخصیت و توانایی های خود را رشد می دهید و با تجربیات جدید خود می توانید مسائل قدیمی را دوباره پردازش کنید. این کار به شما کمک خواهد کرد تا مسائل و احساسات حل نشده موجود در عمق شخصیت خود را درک کنید. این کار برای درمان بسیاری از مشکلات شخصیتی و روانی موثر و کمک کننده خواهد بود. به طوری که حتی ممکن است تکرار کردن دفعات تراپی هم دریچه های جدیدی را برای شما باز کرده و از این نظر برای شما مفید باشند.

در این مقاله سعی کردیم فرآیند اثرات تراپی را برای شما توضیح داده و برخی از مهم ترین آثار آن را ذکر کنیم تا به شناخت درستی از این روش درمانی برسید. امیدواریم مطالعه این مقاله برای شما عزیزان مفید بوده باشد…

مطالب پیشنهادی:

متن روانشناسی درباره شخصیت از بزرگان جهان با جملاتی زیبا

سخنان اریک فروم و جملات تاثیرگذار و آموزنده جامعه شناس و روان کاو آمریکایی

سخنان آلبرت بندورا روانشناس معروف با جملات زیبا و آموزنده ای از او