سوزش معده؛ علایم، دلایل و درمان سوزه معده
حتماً گاهی برای شما پیش آمده که دچار سوزش معده یا اصطلاح پزشکی آن رفلاکس معده شده باشید. سوزش معده درواقع همان احساس ناراحتی در قسمت فوقانی دستگاه گوارشتان است. وقتی که محتویات معده به مری بازگردانده می شود شما دچار این حالت می شوید. این یک علامت است نه بیماری اما اگر فرد در هفته بیشتر از دو بار به این حالت دچار شود یک بیماری است و باید به فکر درمان باشد. سوزش معده بیشتر در شب هنگام یا بعد از خوردن غذا به سراغ شخص آمده و جای نگرانی نیست زیرا راه درمان آن نیز وجود دارد. در ادامه بیشتر توضیح خواهیم داد.
سوزش معده چیست؟
سوزش معده یک درد همراه با سوزش در ناحیه سینه درست پشت قفسه سینه است. این درد اغلب در زمان دراز کشیدن یا خم شدن بیشتر است. سوزش معده ممکن است دقیقا یک حس سوزش ناراحت کننده نباشد بلکه شاید فقط باعث درد سینه و شبیه به حمله قلبی به نظر برسد. البته این نشانه‌ها چنانچه ناشی از بی احتیاطی‌های تغذیه ای نباشند نیاز به بررسی توسط پزشک متخصص دارند، چون ممکن اولین علایم برای وجود زخم در این ناحیه و یا مراحل اولیه ایجاد سرطان معده باشند.
اگر مکرر حس خوشایند سوزش معده دارید بیشتر از میوه ها، سبزیجات و غلات سبوس دار غنی از فیبر استفاده کنید و خوردن غذاهای چرب مثل گوشت قرمز را محدود کنید.
علایم مربوط به سوزش معده
– آروغ زدن يا برگشت مختصر محتويات معده به دهان، كه باعث ترش كردن مي‌شود.
– احساس سنگيني، سوزش يا ناراحتي در قفسه سينه
– مشكل در بلع
– درد خفيف يا احساس نفخ
– ندرتاً استفراغ
علل سوزش معده چیست؟
- پرخوری
- خوردن غذاهای پر ادویه بخصوص غذاهای تند
- مصرف آب میوه‌های اسیدی (گریپ فروت، پرتقال، آناناس)
- مصرف غذاهای چرب و پرکالری
- خوردن بیش از اندازه شیرینی‌ها و شکلات
- مصرف زیاد نوشیدنی‌های کافئین‌دار مانند چای و قهوه
- مصرف الکل
- سیگار کشیدن
- مصرف برخی داروها نظیر آسپیرین، ایبوبروفن و ناپروکسین
- فشارهای عصبی
سوزش معده یا همان سوزش سردل، ربطي به قلب ندارد. اين حالت به دليل برگشت اسيد از معده به مري رخ مي‌دهد. عضلاتي كه قسمت بالايي معده را مي‌بندند شل مي‌شوند و به اين ترتيب، مقداري از محتويات معده وارد مري شده و پوشش مخاطي آن را آزرده مي‌سازد.
چگونه سوزش معده را تسکین دهیم؟
برای درمان و تسکین سوزش معده و رفلاکس معده باید نکات تغذیه و عادات رفتاری خاصی را رعایت کنیم. برای جلوگیری از رفلاکس معده توصیه می شود فرد پس از صرف غذا دراز نکشد. پس از شام نیز بهتر است صبر کرد و کمی زمان خوابیدن را تعویق انداخت. همچنین نباید قبل از آن فعالیت شدید داشت.
از غذاها و نوشيدني‌هايي كه باعث ترشح زياد اسيد مي‌شوند پرهيز كنيد، از جمله غذاهاي پر ادويه، قهوه، آب ميوه ترش، يا الكل. خوردن شكلات بايد كنار گذاشته شود و مصرف غذاهاي چرب نيز محدود شود.
غذا را در وعده‌هاي بيشتر و حجم كمتر در هر وعده ميل كنيد.
از غذاها و نوشيدني‌هايي كه باعث ترشح زياد اسيد مي‌شوند پرهيز كنيد، از جمله غذاهاي پر ادويه، قهوه، آب ميوه ترش، يا الكل. خوردن شكلات بايد كنار گذاشته شود و مصرف غذاهاي چرب نيز محدود شود.
سوزش معده معمولاً يك ساعت پس از خوردن غذا آغاز مي‌شود و ممكن است تا چندين ساعت ادامه داشته باشد. معمولاً نيازي به مراقبت پزشكي نيست. خوردن ضد اسيد به هنگام بروز سوزش معده و رعايت نكات پيشگيري قاعدتاً باعث كنترل علايم مي‌شوند.
از چه داروهایی برای سوزش معده استفاده کنیم؟
براي ناراحتي خفيف مي‌توان از شربت معده (ضد اسيد) استفاده كرد. شربت معده روي مخاط مري را مي‌پوشاند و اسيد معده را خنثي مي‌سازد. دوز معمول عبارت است از يك قاشق غذاخوري يك ساعت پس از هر وعده غذايي و نيز قبل از خواب.
داروهای ضد اسید معده به طور آزاد به فروش می رسند که حالت اسیدی محیط معده را خنثی می کنند. البته این داروها بیماری را درمان نمی کنند اما علائم آن را تسکین می دهند. داروهایی دیگری نیز وجود دارند که توسط پزشک با تشخیص دقیق بیماری تجویز می گردد.
درمان های خانگی سوزش معده
- موز
یکی از ساده ترین راههای درمان خانگی سوزش معده مصرف موز است. خوردن یک موز رسیده و پوره شده همراه با یک فنجان شیر در هنگام صبح اثر آرامبخش بر سوزش معده و زخمهای آن دارد.
- زنجبیل
یک قاشق چایخوری زنجبیل تازه را با یک قاشق غذا خوری آب برگ گشنیز تازه مخلوط کرده و 2 تا 3 بار در روز مصرف کنید.
- زیره
مقداری زیره را بو داده و آسیاب کنید. به آن مقداری آب زنجبیل تازه افزوده و در یک لیوان شیر بریزید. این نوشیدنی یکی از بهترین روشهای درمان خانگی سوزش معده و بسیار آرامبخش برای سوزش معده است.
- تخم گشنیز + زیره
یک قاشق تخم گشنیز و یک قاشق زیره را با یکدیگر مخلوط کنید. سپس مواد مورد نظر را آسیاب نموده به آن نیم لیتر آب بیافزایید. اجازه دهید یک شب بماند. سپس ترکیب فوق را صاف کرده و به مدت 4 تا 5 روز روزانه دو مرتبه 2 تا 3 قاشق غذاخوری از آن بخورید. برای خوش طعم کردن آن میتوانید مقداری شکر یا شیره نیشکر را به آن اضافه نمایید.
- زنیان
استفاده از زنیان بو داده نیز یکی دیگر از روشهای درمان خانگی سوزش معده با استفاده گیاهان دارویی است. به این منظور دانه‌های زینیان را بو داده و به آن مقدار کمی نمک اضافه کنید. یک چهارم قاشق چایخوری از این مخلوط را داخل مقداری آب گرم ریخته و 2 تا 3 بار در روز مصرف کنید. این ترکیب، اسیدی بودن معده را کاهش داده و باعث تغییر طعم دهان نیز میشود و سوزش معده را تسکین میدهد و برای درمان رفلاکس معده نیز موثر است..
- شیرین بیان
یک دوم قاشق چایخوری از ریشه شیرین بیان را در آب بجوشانید و یک فنجان از آن را بین 15 تا 20 دقیقه قبل از غذا میل نماید. این روش درمانی را دو یا سه بار در روز و به مدت یک هفته ادامه دهید. همچنین به منظور درمان خانگی سوزش معده در مواردی که مشکلتان زیاد شدید نیست، مکیدن 5/1 سانتیمتر از ریشه این گیاه نیز اسیدی بودن معده را آرام کرده و سوزش معده شما را برطرف میکند. ریشه شیرین بیان به صورت چای و قرص نیز در بازار موجود است. البته این گیاه باید با مشورت پزشک استفاده شود زیرا حاوی ماده‌ای به نام گلیسیریزین است که ممکن است عوارض ناخواسته به همراه داشته باشد.
چه زمان سوزش معده خطرناک می شود؟
فتق معده (قسمتي از معده به درون قفسه سينه مي‌رود)، زخم مري، استرس، رژيم غذايي نامناسب؛ پرخوري، چاقي، سيگار كشيدن، مصرف الكل و داروهايي مثل آسپيرين، داروهاي مورد استفاده در آرتريت (التهاب مفصل)، يا كورتيزول.
براي پيشگيري بايد از پرخوري ، استعمال دخانيات و الكل خودداري شود. مقدار چربي‌ها، غذاهاي سرخ شده، ادويه‌جات، قهوه، چاي، و رب گوجه فرنگي را در رژيم غذايي خود كم كنيد. بلافاصله پس از غذاخوردن خم نشويد، دراز نكشيد، يا ورزش نكنيد. لباس تنگ نپوشيد. زير سرخود را به هنگام خوابيدن بالا ببريد يا پايه‌هاي سر تخت را حدود 15-10 سانتي‌متر بالا آوريد. اگر اضافه وزن داريد، وزن خود را كم كنيد. علايم را مي‌توان با درمان كنترل نمود اما عود اين حالت شايع است.