روش های صحیح نصیحت کردن؛ مهارت های اصولی برای صحبت و نصیحت

نصیحت کردن دیگران، نیازمند تجربیات و مهارت زیادی در زندگی می باشد. تقریبا می توان گفت که هیچ فردی از نصیحت شدن لذت نمی برد؛ زیرا بیشتر افراد تصور می کنند که به کمک دیگران نیازی ندارند و هر گونه اظهار نظری را در زندگی، دخالت تلقی می کنند؛ در حالی که همین صحبت ها می توانند به آن ها در مسائل مهم، کمک بسیار زیادی نمایند. در رابطه با نصیحت کردن مهم است که بدانید این کار به تکنیک های خاص و روش های اصولی نیاز دارد.

از آن جایی که انسان ها ذاتا اجتماعی هستند، ممکن است نصیحت های زیادی از دیگران شنیده باشند یا اینکه همواره خودشان، دیگران را نصیحت کرده باشند. یک نصیحت اصولی و تاثیرگذار بستگی به این دارد که توسط چه کسی و در چه موقعیتی بیان می شود. در این مقاله قصد داریم تا شما را با روش ها و تکنیک های نصیحت کردن اصولی بیشتر آشنا کنیم. با ما همراه شوید. 

اصول نصیحت کردن به شیوه درست

در لغت نامه فارسی در باب کلمه نصیحت کردن، کلماتی چون پند و اندرز آماده است اما نصیحت کردن در روابط اجتماعی ماهیت متفاوتی دارد و ابعاد بسیار گوناگونی را بر می گیرد. نکته مهمی که در هنگام نصیحت کردن باید به آن توجه داشت، این است که زمانی که مخاطب، نصیحت های شما را می شنود، نباید ناراحت و دل آزرده شود. به طور کلی نصیحت کردن، آزار دهنده نیست و در موارد بسیار زیادی می تواند مفید و سودمند نیز باشد اما بیشتر افراد نصیحت کردن اصولی را نمی دانند و با روش ها و تکنیک های آن آشنا نیستند و زمانی که می خواهند فردی را نصیحت کنند، نمی دانند باید چه پیش نیازهایی را رعایت کنند؛ به همین دلیل ممکن است نصیحت آن ها نتیجه عکس داشته باشد. در ادامه شما را با برخی از اصول نصیحت کردن به شیوه درست و اصولی آشنا خواهیم کرد. 

باید برای نصیحت کردن مهارت داشته باشید

اگر قصد نصیحت کردن را دارید، باید بدانید که نصیحت کردن کاری است که باید در مرحله آخر آن را انجام دهید. قبل از نصیحت، باید با پیش نیاز های آن آشنا شوید و در مورد آن ها اطلاعات کافی داشته باشید. در واقع باید برای نصیحت کردن، مهارت داشته باشید. به عنوان مثال به گونه ای مطالب را بیان کنید که مخاطب ناراحت نشود و در عین حال بیشترین تاثیر ممکن را روی او داشته باشد؛ بنابراین برای نصیحت کردن، باید با مهارت های ارتباطی آشنا باشید تا بتوانید به شکلی صحیح و اصولی دیگران را نصیحت کنید. 

گفت و گویی تاثیرگذار

به یاد داشته باشید که برای نصیحت کردن، این که از چه جملاتی استفاده می کنید و با چه لحنی با مخاطب خود صحبت می نمایید، اهمیت بسیار زیادی دارد. اگر شما این عمل را به درستی انجام دهید، هرگز مخاطب فکر نمی کند که شما قصد این را دارید که خودتان را به عنوان دانای کل به او معرفی کنید؛ به همین دلیل نباید به گونه ای با مخاطب خود صحبت کنید که نشان دهد در حال انتقاد از او هستید یا این که قصد دارید توانایی های او را زیر سوال ببرید.

بنابراین در هنگام نصیحت کردن به این نکته توجه داشته باشید که صحبت های شما باید خیلی صمیمی و دوستانه باشند تا این احساس به مخاطب دست ندهد که قصد تخریب شخصیت او را دارید. نکته دیگری که باید به آن دقت کنید این است که هیچ فردی دوست ندارد با شخصی که خودش را عقل کل می داند، روبرو شود و به صحبت ها و نصیحت های او گوش دهد. 

انتخاب یک مکان مناسب برای نصیحت کردن

یکی دیگر از مهم ترین نکاتی که باید برای نصیحت کردن به آن توجه داشت، انتخاب مکان مناسب می باشد. در واقع نصیحت کردن شرایط مخصوص به خودش را دارد و نباید در هر موقعیت و مکانی شروع به نصیحت دیگران نمود. به عنوان مثال اگر یک فرد در مهمانی، شما را درباره موضوعی که برایتان اصلا اهمیت ندارد، نصیحت کند، قطعا ناراحت خواهید شد. بنابراین به این نکته توجه داشته باشید که نصیحت کردن، اصول و شرایط خاص خودش را دارد و نباید در هر موقعیتی دیگران را نصیحت کرد؛ بلکه باید موقعیت شناس باشید تا بتوانید بیشترین تاثیر ممکن را روی مخاطب خود داشته باشید. 

دیگران را هرگز قضاوت نکنید

یکی از دلایل بسیار مهمی که سبب می شود تا افراد از مشورت با دیگران امتناع ورزند، این است که آن ها عادت زشت قضاوت کردن را نمی توانند کنار بگذارند، از این رو بیشتر افراد تمایل گفت و گو با آن ها را ندارند؛ به همین دلیل هرگز نباید در هنگام نصحیت کردن، مخاطب را بابت کاری که کرده است، قضاوت کنید؛ زیرا از محتوای کلام شما کاملا مشخص می باشد که هدفتان از نصیحت چیست و اگر کوچک ترین قضاوتی در کلامتان باشد، سبب دلخوری طرف مقابل و خراب شدن رابطه شما خواهد شد. 

چه کسی را می خواهید نصیحت کنید؟ 

همواره قبل از نصیحت کردن دیگران، باید به این نکته توجه داشته باشید که فرد مورد نظر شما در چه جایگاهی قرار دارد یا این که ارتباطش با شما به چه صورت است؟ زیرا توجه به این موارد اهمیت بسیار زیادی دارد و شما هرگز نباید فردی را که نه او را می شناسید نه او شما را می شناسد، مورد نصیحت قرار دهید. به عنوان مثال وارد یک فروشگاه می‌شوید و دو نفر در حال گفت و گو با یکدیگر هستند، در این میان شما خود را وارد بحث کرده و یکی از آن ها را نصیحت می کنید!

در صورتی که این موضوع به شما هیچ ربطی ندارد و انجام این کار، فقط باعث بحث و درگیری بیشتر خواهد شد؛ به همین دلیل باید توجه داشته باشید که فرد مورد نظر که قصد نصیحت او را دارید تا چه میزان به شما نزدیک می باشد و با نصیحت کردن شما دچار سوء تفاهم نمی شود. 

به زمان نصیحت توجه نمایید

انجام هر کاری از جمله نصیحت کردن زمان مخصوص به خودش را دارد و باید این نکته را مدنظر قرار داد؛ زیرا اگر نصیحت کردن در زمان نامناسب صورت گیرد، فقط باعث دلخوری مخاطب خواهد شد و هیچ تاثیری روی او نخواهد گذاشت. در واقع اگر فرد بتواند به درستی، زمان مناسب برای نصیحت کردن را تشخیص دهد، می تواند بیشترین تاثیر ممکن را روی مخاطب خود داشته باشد. 

حمایت گر باشید

علاوه بر نصیحت کردن دیگران، سعی کنید همواره حمایت گر باشید و به آن ها کمک کنید. به عنوان مثال می توانید به مخاطب خود روش های درست تصمیم گیری را بیاموزید یا او را در زمینه های مختلف، راهنمایی کنید. گاهی نیز ممکن است افراد راه حل مشکل خود را بدانند و فقط به فردی نیاز داشته باشند که به حرف های آن ها گوش دهد و از آن ها حمایت کند؛ بنابراین بهتر است در این مورد با آن ها بحث و مخالفت نکنید و فقط نظر خود را بیان نموده و روش های غلط یا درست را به او یادآور شوید. 

دیگران را هرگز به صورت مداوم نصیحت نکنید

برخی افراد عادت دارند که تمام کارهای ریز و درشت افراد دیگر را تحلیل کرده و در هر کاری دخالت می کنند؛ به همین دلیل این افراد همواره هوشیار هستند تا اگر کسی کار اشتباهی انجام داد، او را فورا نصیحت کنند که مثلا انجام این کار، کار درستی نبوده و باعث پایین آمدن ارزش شما شده است، در صورتی که مخاطب اصلا به حرف های شما گوش نمی دهد و چه بسا حرف های درست شما را نیز قبول نخواهد کرد و آن ها را اشتباه می خواند؛ بنابراین توجه داشته باشید که نصیحت سالم و اصولی زمانی تاثیرگذار است که به صورت مداوم تکرار نگردد تا ارزش آن کم شود.

اگر شما فردی را نصیحت کردید و متوجه شدید که به حرفای شما اهمیت نمی دهد، قطعا راه را اشتباه رفته اید و باید آن را اصلاح نمایید تا بتوانید مخاطب خود را به شکلی موثرتر نصیحت کنید تا حرف های شما برایش مفید باشند و تحت تاثیر آن ها قرار بگیرد.

فردی که پند و اندرز قبول می کند را نصیحت کنید

باید فردی که پند و اندرز قبول می کند را نصیحت کنید و هرگز نباید سرخود، اقدام به نصیحت دیگران نمایید؛ زیرا ممکن است از شما بپرسند که این موضوع به شما مربوط است که خود را دخالت می دهید؟ بنابراین شما باید بدانید که چه افرادی به نصیحت نیاز دارند یا می توانید زمانی که فرد از شما مشورت خواست، اقدام به نصیحت کردن او کنید. همیشه به یاد داشته باشید که همه افراد نصیحت کردن را دوست ندارند؛ زیرا از نظر آن ها، نصیحت کردن عملی زشت است و به معنای دخالت در امور زندگی می باشد. بنابراین هرگز نباید فردی که چنین افکار و باور هایی را در ذهن دارد، نصیحت نمایید؛ زیرا باعث بحث و جدل بیشتر شده و شخصیت شما دچار آسیب می شود. 

همچنین به این نکته نیز توجه داشته باشید که هیچ فردی دوست ندارد که نقطه ضعف های خود را از دیگران شنیده و زیر ذره بین قرار بگیرد. نکته دیگری که وجود دارد، این است وقتی فردی که علاقه ای به نصیحت کردن ندارد را نصیحت می کنید، ممکن است مدام این افکار در ذهنش شکل گیرند که طرف هنوز نمی تواند مشکل خود را حل کند و قصد نصیحت ما را دارد!

که این جمله نشان دهنده این است که فقط دارید خود را برای نصیحت کردن خسته می کنید و وقت و انرژی خود را بیهوده هدر می دهید. با توجه به مطالبی که گفته شد، نصیحت کردن زمانی می تواند تاثیرگذار باشد که مخاطب آن را بپذیرد و از شما بخواهد تا او را نصیحت کنید. همچنین نکته مهم دیگری که باید به آن توجه کرد، این است که افراد برای نصیحت معمولا به سراغ اشخاصی می روند که به آن ها احساس امنیت می دهند و هرگز آن ها را مورد قضاوت قرار نمی دهند.

زمانی که نصیحت کردن لازم و ضروری است

اگر در موقعیتی قرار گرفته اید و متوجه شده اید که اگر حرفتان را نزنید، ممکن است برای دوستتان، مشکلی ایجاد شود، می توانید نصیحت خود را به صورت یک پیشنهاد دوستانه، عنوان کنید. به هیچ عنوان کاری نکنید که مخاطبتان تحت فشار قرار گیرد. در واقع به این شکل شما حرف خود را به صورت یک پیشنهاد دوستانه بیان می کنید و مخاطب هیچ گونه فشاری را احساس نمی کند و به خوبی می داند که سخن شما یک پیشنهاد دوستانه بوده و تصمیم گیرنده اصلی خود او می باشد.

سعی کنید لحنی دوستانه داشته باشید

در هنگام نصیحت کردن دیگران، بهتر است از لحنی دوستانه و آرام برای صحبت با آن ها استفاده کنید. گاهی اوقات ممکن است نصیحت، شکل شماتت به خود گیرد؛ به طوری که فرد از در میان گذاشتن مشکلش با شما پشیمان شود. با این کار، نصیحت نه تنها ارزش خود را از دست خواهد داد، بلکه طرف مقابل، در مقابل عمل کردن و قبول کردن آن، از خود مقاومت نشان می دهد؛ بنابراین سعی کنید با لحنی دوستانه دیگران را نصیحت کنید؛ زیرا با آرام صحبت کردن، مخاطب تصور نخواهد کرد که در حال شنیدن نصیحت است بلکه تصور می کند که در حال همفکری، با دوست خود می باشد. 

استفاده از کارهای جایگزین به جای نصیحت کردن

به جای نصیحت کردن می توانید از کار های جایگزین نیز استفاده کنید. در واقع مواردی وجود دارند که می توانند بسیار تاثیرگذارتر از نصیحت کردن باشند و روی مخاطب اثر بیشتری بگذارند. این موارد شامل مواردی چون ارائه کمک فکری به مخاطب، بیان کردن تجربیات خود، همدلی کردن، نصیحت کردن تاثیرگذار و… می باشد که در ادامه بیشتر در مورد آن ها توضیح خواهیم داد. 

ارائه کمک فکری به مخاطب

زمانی که برای دوستان شما مشکلی ایجاد می شود، قطعا دوست دارید که به آن ها کمک فکری کرده و کاری انجام دهید تا مشکلشان فورا حل شود. در این مورد باید بگوییم اگر درباره کاری اطلاعات کافی ندارید، بهتر است در آن کار دخالت نکنید. در این خصوص می توانید به دوستان خود یک راهکار مناسب ارائه دهید و به یاد داشته باشید که هرگز به او پیشنهادی ندهید که مشکلاتش را بیشتر نماید. در ضمن توجه باشید که باید همواره به حریم خصوصی یکدیگر احترام بگذارید تا بین شما هیچ گونه دلخوری یا ناراحتی ایجاد نشود. 

بیان کردن تجربیات خود

بیان کردن تجربیات خود، یکی دیگر از روش هایی است که به فرد کمک می کند تا بتواند به راحتی به دیگران، راه حل های مناسب ارائه دهد. به عنوان مثال اگر دوستتان در رابطه با موضوعی دچار مشکل شده است، می توانید از موارد مشابهی که برای خودتان اتفاق افتاده است، با او صحبت کنید تا بتوانید به او راه حل های مفید ارائه دهید و حرف های شما به این طریق مورد استقبال قرار می گیرد. 

همدلی کردن با دیگران

زمانی که دوستتان دچار مشکلی می شود، باید بدانید که به همدلی نیاز دارد و هنگامی که شروع به صحبت با شما می کند، فقط می خواهد که به او گوش دهید. در این مواقع، شما نباید شروع به نصیحت طرف مقابل خود کنید و باید مهارت خوب شنیدن را بلد باشید تا بتوانید با دوست خود، همدلی کنید و او را به آرامش درونی برسانید. در واقع زمانی که شما با دوست خود همدلی می کنید، او به شما اعتماد کرده و بین شما یک رابطه احساسی عمیق ایجاد می شود و اگر به او پیشنهادی بدهید، به راحتی به حرف های شما گوش خواهد داد. 

دنبال نکردن پیشنهاد ارائه شده

زمانی که پیشنهادی به دوست خود می دهید، دیگر نباید مداوم آن را تکرار کنید و از او بپرسید که فلان کاری که گفتم را انجام دادی یا خیر؟ زیرا اگر پیشنهاد شما مفید باشد و او نیز بتواند که آن کار را انجام دهد، حتما در اسرع وقت آن را انجام خواهد داد و اگر شما مجدد پیگیری کنید که آیا آن کار را انجام داده است یا نه؟ فقط باعث خراب شدن رابطه خود می شوید. 

یادگیری نصیحت تاثیرگذار 

هر انسانی زمانی که دچار مشکل می شود به روش خودش با وضعیت ایجاد شده رفتار می کند. به عنوان مثال فردی برای رفع مشکلش ممکن است سراغ کتاب خواندن برود و از این طریق راهی برای حل مشکل خود پیدا کند. درصورتی که ممکن است فردی دیگر با دوستانش درد و دل کند یا سراغ یک مشاور بی طرف برود.

اگر احساس کردید که دوستتان در زندگی خود دچار مشکل شده است، نباید سریع دست به کار شوید و بخواهید که او را نصیحت کنید؛ زیرا این کار می تواند سبب ناراحتی او شود و ممکن است رابطه اش را با شما قطع کند؛ به همین دلیل شما باید به دنبال راهکار هایی تاثیرگذار و مفید باشید تا سبب رنجش دوستانتان نشوید.

چرا افراد دوست دارند دیگران را نصیحت کنند؟ 

این که چرا برخی افراد دوست دارند که افراد دیگر را نصیحت کنند، می تواند دلایل بسیار زیادی داشته باشد. گاهی ممکن است این عمل از سر دلسوزی باشد و گاهی نیز ممکن است فرد تصور کند که تجربیات او می توانند برای دیگران سودمند واقع شوند. همچنین سن، عامل دیگری است که می تواند افراد را مستعد نصیحت کردن کند. در ادامه برخی از عواملی را که سبب نصیحت کردن دیگران می شوند را توضیح می دهیم. 

در میان گذاشتن تجربه های گذشته

همه افراد به صورت ذاتی تمایل دارند که به دیگران کمک کنند. تجربیات گذشته هر فرد، اندوخته بسیار ارزشمندی است که علاوه بر خود او، می توانند برای دیگران نیز مفید و سودمند باشند. از طرفی دیگر، به اشتراک گذاشتن تجربیات و احساسات، برای خود فرد و دیگران کاری بسیار با ارزش است. حتی گاهی به همین دلیل ممکن است صحبت های فرد، شکل نصیحت به خود گیرند؛ زیرا آن فرد در حال صحبت در مورد تجربیات و شرایط گذشته خود است اما باید به این نکته توجه داشت که شرایط همه افراد یا یکدیگر یکسان نیست و نمی توان برای همه یک نسخه واحد پیچید.

همکاری کردن برای حل مسئله

یکی دیگر از دلایل نصیحت کردن دیگران، کمک کردن به آن ها برای حل مسائل مختلف می باشد. زمانی که دوستان و اطرافیان ما در شرایط سختی قرار دارند یا این که به صورت مستقیم از ما درخواست کمک کرده اند، می توان با روش های مختلف به آن ها کمک کرد. البته به این نکته توجه داشته باشید که کمک کردن امری فراتر از نصیحت کردن می باشد.

واکنش مناسب در برابر نصیحت شدن

همان طور که گفته شد، بیشتر افراد از نصیحت شنیدن بیزارند که این امر به تجربیات آن ها در این زمینه مرتبط است؛ به همین دلیل افراد باید درباره واکنش صحیح در برابر نصیحت شنیدن نیز اطلاعات کافی داشته باشند. به عنوان مثال اگر علاقه ای به شنیدن نصیحت های اطرافیان خود ندارید، در ابتدا بهتر است از روش های غیر مستقیم مانند نادیده گرفتن یا بحث را عوض کردن استفاده کنید. اما اگر که این روش ها کارساز نبود، می توانید از فرد نصیحت کننده به دلیل حس مهربانی و دلسوزی که دارد، تشکر کرده و بعد از او بخواهید که دیگر با شما در این مورد صحبت نکند.

چرا برای شنیدن نصیحت باید هزینه کنیم؟ 

همان طور که پیشتر به آن اشاره کردیم، بیشتر انسان ‌ها از نصیحت کردن ناراحت می ‌شوند و کمتر کسی وجود دارد که دوست داشته باشد کسی او را نصیحت کند، ولی زمانی که شخص دوست داشته باشد تا فرد خاصی او را نصیحت کند، حتی حاضر است برای شنیدن صحبت ها و نصیحت های طرف مورد اعتماد، پول نیز پرداخت کند؛ به همین دلیل است که انسان ها فقط به نصیحت کسانی گوش فرا می دهند که از اعماق وجود آن ها را قبول داشته باشند و با صحبت های آن ها به آرامش برسند و گمان کنند که پاسخ های درست، همیشه پیش ایشان قرار دارد.

به عنوان مثال یک سخنرانی را در نظر بگیرید، زمانی که سخنران شروع به صحبت می کند جمع را به صورت کلی نصیحت می کند و روی صحبتش با هیچ فرد خاصی نیست؛ به همین دلیل این احساس در افراد حاضر در جمع، شکل نمی گیرد که او دارد آن ها را سرزنش می کند. در واقع این چنین نصیحت کردن، تاثیری بیشتری دارد و اکثر افراد دوست دارند که به این صورت، به نصیحت های گفته شده گوش دهند. 

سخن پایانی

در اکثر مواقع، افرادی که قصد نصیحت کردن دارند، هدفشان فقط دلسوزی و رفع مشکل طرف مقابل می باشد ولی چون با مهارت همدلی و راهکار های درست آن آشنا نیستند، ممکن است مخاطب احساس کند که کسی نمی تواند او را درک کند یا قصد تخریب شخصیت او را دارد؛ به همین دلیل فرد از مورد نصیحت واقع شدن، ناراحت می شود. از این رو، نیاز نیست که در هنگام نصیحت شدن فورا آشفته شوید یا کنترل خود را از دست بدهید.

به یاد داشته باشید اگر فردی شروع به نصیحت شما کرد، ابتدا از او تشکر نمایید و بعد به او بگویید که پیشنهادش را حتما انجام خواهید داد و اگر باز به نصیحت های خود ادامه داد، به او بگویید که علاقه ای به شنیدن نصیحت های تکراری ندارید، با این کار مطمئن باشید که او دیگر شما را نصیحت نخواهد کرد. در آخر نیز به این نکته توجه داشته باشید که نصیحت کردن های شما هرگز نباید باعث آسیب و آزار دیگران شود. می توانید از روش های گفته شده در این مقاله برای نصیحت به شیوه اصولی و سالم استفاده کنید.