روز بزرگداشت ملاصدرا 1 خرداد ماه (دلیل نامگذاری این روز و زندگی این فیلسوف)
1 خرداد به نام ملا صدرا بزرگ نامگذاری شده است. فیلسوف و شاعر بزرگ ایرانی که همواره نگاهی نقادانه به زندگی بشر و اوضاع اجتماع داشت. پس اگر میخواهید درباره این روز بزرگ و مهم بیشتر بدانید؛ در ادامه با سایت ادبی روزانه همراه شوید.
فهرست موضوعات این مطلب
روز بزرگداشت ملاصدرا کی است؟
هر ساله در ایران، روز اول خرداد، تحت عنوان «سالروز بزرگداشت ملاصدرا» شناخته و مراسمی برپا میشود. همچنین در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران، در بخش مناسبتها، یکم خرداد به نام وی «روز بزرگداشت ملاصدرا [صدرالمتألهین]» نامگذاری شدهاست.
ملا صدرا که بود؟
صدرالدین محمد بن ابراهیم قوام شیرازی یا مُلاصَدرا و صدرالمتألهین حکیم متأله و فیلسوف ایرانی سده یازدهم هجری قمری و بنیانگذار حکمت متعالیه است.
کارهای او را میتوان نمایش دهنده نوعی تلفیق از هزار سال تفکر و اندیشه اسلامی پیش از زمان او به حساب آورد. بسیاری از مراکز علمی در شهرهای ایران و جهان و نام برخی از خیابانهای شهرها همچون شیراز، تهران، مشهد، اصفهان، قزوین و یزد به نام این فیلسوف است.
دوران تحصیل
ملاصدرا در سن 6 سالگی به همراه پدرش در پی شاه محمد خدابنده به قزوین پایتخت آن دوران صفویان رفت و دوران نوجوانی و جوانی اش را در آن سامان سپری کرد، او درمدرسه «التفاتیه» قزوین حجرهای داشت که هماکنون نیز برای بازدید «طلبهها» و «گردشگران» پابرجااست، سنگ بنای پیشرفت علمی او در حوزههای علمیه قزوین بود.
در همانجا با شیخ بهایی و میرداماد آشنا شد و پس از انتقال پایتخت به اصفهان، با استادانش به اصفهان مهاجرت نمود.
او در مدرسه خواجو اصفهان نیز از محضر درس استادانش شیخ بهایی، میرداماد (معلم ثالث) و میرفندرسکی بهره جست. ملاصدرا دروس فقه، علوم حدیث و تفسیر را از شیخ بهایی، حکمت الهی و حکمت شرق و غرب را از میرداماد و علم ملل و نحل را از میرفندرسکی آموخت.
به هر حال شاه عباس یکم در پایان سال 999 هجری قمری از قزوین به اصفهان نقل مکان کرد و این شهر را به پایتختی خویش برگزید.
در بخشکردن میراث یکی از توانگران اصفهان، هوش، آگاهی و دانش ملاصدرا در مسایل فقهی بر شاه عباس آشکار شد و شاه تصمیم گرفت تا از مدرسه خواجه بازدید کند و با شیخ بهایی و ملاصدرا بیشتر آشنا شود.
دوران تلخ ملا صدرا در تبعید
ملاصدرا پس از کسب درجه استادی، به تدریس در مدرسه خواجه پرداخت، اما از آنجایی که نظریاتش در برخی مسائل فقهی با بیشتر دانشمندان قشری اصفهان متفاوت بود، او را به بدعتگذاری در دین متهم ساختند و خواهان اخراج او از مدرسه و در نهایت تبعید او از اصفهان شدند. بدین سان ملاصدرا از اصفهان تبعید شد.
ملاصدرا در دوران تبعید به حوزههایی رفت اما به او اجازه نمیدادند. جلوی او را میگرفتند و او را مرتد میخواندند.
ملاصدرا به مدت 5 یا 7 سال در کهک قم و در تبعید زیست، اما هرگز کار تدریس و پژوهش را رها نکرد و در همان روستای کوچک و دورافتاده به برگزاری نشست آموزشی پیشی گرفت. آموزشهای وی بیشتر درباره اندیشهها و باورهای حکیمان و دانشمندان ایرانی مانند شهابالدین سهروردی، ابن سینا و ابویعقوب الکندی و برخی از دانشمندان اندلسی همچون ابن عربی و ابن رشد بودند.
به سخنی دیگر، او در این زمان به ریاضت و عبادت پرداخت و مدتی را نیز در شهر قم سپری نمود.
درگذشت
بنا بر مشهور ملاصدرا در سال 1050 قمری (1640 میلادی) درگذشتهاست، اما مطابق یادداشتهای نوه او به نام محمد علمالهدی (فرزند فیض کاشانی)، سال صحیح درگذشت وی 1045 قمری (1635 میلادی) بودهاست، و گسست ناگهانی و ناقص ماندن برخی نوشتههای وی مانند تفسیر قرآن و شرح اصول کافی از (شیخ کلینی) در حدود سال 1044 قمری (1634 میلادی)، تاییدکننده این ادعاست.
وفات ملاصدرا در شهر بصره واقع شد ولی بنابر سنت شیعیان او را به شهر نجف بردند و بنابر گفته نوه وی، علمالهدی، او را در سمت چپ صحن حرم علی بن ابیطالب دفن نمودند.
از صدرالمتألهین آثار متعددی به چاپ رسیده که به برخی از آن ها اشاره میشود:
- الحکمه العرشیه
- الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه.
- المعه المشرقیه فی الفنون المنطقیه
- المبدا و المعاد
- المشاعر
- المظاهر الالهیه فی اسرار العلوم الکمالیه
- الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه
- التصور و التصدیق
- الواردات القلبیه فی معرفه الربوبیه
- اسرار الآیات و انوار البینات
- دیوان اشعار
- حدوث العالم
- اکسیر العارفین فی معرفه طریق الحقّ و الیقین.
- اعجاز النعمین
- کسر اصنام الجاهلیّه فی الردّ علی الصوفیّه
- مفاتیح الغیب
- متشابهات القرآن
- تفسیر قرآن
- شرح اصول کافی
- رساله سه اصل
پیام بزرگداشت روز ملا صدرا
قلبهاي خود را از صغارت كينهها خالی کنید و با بزرگی عشق پر كنيد. زيرا كه عشق مانند عقاب است که در بالا و دوردست پرواز میکند، بدون اینکه به روحهای حقیر اعتنا کند.
یکم خرداد سالروز بزرگداشت ملاصدرا گرامی باد.
زاهد ز بهشت، خان و مان مىسازد/ عابد به عمل بدان جهان مىنازد/ عارف به معارف درون مىنازد/ عاشق ز براى دوست جان مىبازد.
یک خرداد سالروز گرامیداشت جناب صدرالمتالهین گرامی باد.
آنان که روشنی را به زندگی دیگران میبخشند خود از آن بیبهره نخواهند بود.
یک خرداد روز ملاصدرا بر شما مبارک باد.
فلسفه به ما میگوید که تو نامحدود هستی، پس نگاهت را نامحدود کن و نامحدود بیندیش.
روز گرامیداشت صدرالمتالهین شیرازی گرامی باد.
مانند رودی که در سرازیری دره سر خود را به سنگ میکوبد جاری باش، زیرا امید هیچ معجزهای از مردگان بیتحرک نیست؛ این چیزی است که فلسفه میآموزیم.
یکم خرداد را به یاد ملاصدرای شیرازی گرامی می داریم.
از غضب پرهیز کن که آغاز آن سفاهت است و پایانش پشیمانی (ملاصدرای شیرازی).
روز گرامیداشت جناب ملاصدرا گرامی باد.
آدمی را باید به کردارش آزمود نه به گفتارش؛ زیرا که بیشتر مردم، زشت کردار و نیکو صحبتند.
یکم خرداد، روز بزرگداشت صدرالمتالهین، بزرگ فیلسوف مسلمان گرامی باد.
فلسفه به ما میآموزد که بیش از ظاهر زیبا باید به فکر ذهن زیبا باشیم.
یک خرداد روز ملاصدرا بر شما که ذهن زیبایی دارید مبارک باد.
اینکه دیگران در مورد شما چطور فکر میکنند مهم نیست؛ اما اینکه واقعا چگونه هستید مهم است.
یکم خرداد را به یاد جناب ملاصدرا حکیم بزرگ ایرانی گرامی میداریم
نتایج خوب از آن کسانی است که میاندیشند، صبر میکنند و به موقع اقدام میکنند.
روز ملاصدرا بر شما اندیشمندان گرامی مبارک باد.
قلبهایتان را از هرگونه احساس ناروا پاک کنید و مغزهایتان را از پندارهای خلاف و زبانتان را از سخنان ناپاک بشویید. چنین نمایید تا ببینید که خدای بزرگ، چطور بر سفرههای شما حاضر میشود.
سالروز بزرگداشت حکیم ملاصدرا گرامی باد.
خدا بی نهایت و لا مکان و لا زمان است؛ اما به اندازه فهم تو کوچک میشود و به اندازه نیاز تو پایین میآید و به اندازه آرزوهای تو بزرگ میشود.
یکم خرداد، روز بزرگداشت حکیم ملاصدرا، فیلسوف بزرگ ایرانی گرامی باد.
ملاصدرا میفرماید: مگر از زندگی خود چه چیزی میخواهید که در خداوندگاری خدا یافت نمیگردد و به ابلیس پناه میبرید؟ چه میخواهید که در عشق یافت نخواهد شد که به نفرت پناه میبرید؟.
یک خرداد، روز گرامیداشت ملاصدرا را گرامی میداریم.
اعمال ما وقتی خدا پسندانه خواهد بود که از تفکر سرچشمه بگیرد. (حکیم ملاصدرای شیرازی).
سالروز بزرگداشت افتخار فلسفه اسلامی جناب صدرالمتالهین را به شما تبریک عرض میکنیم.
عقل اول سایه نور خداست/ ذات او معنی روح مصطفی است/ مرجع جانهای هر یک ز انبیا/ هست تا این حد یکی زین عقلها.
یکم خرداد، گرامیداشت جناب ملاصدرای شیرازی
عقل باشد سایه نور احد/ پاک و بیغش باشد از نفس و جسد.
سالروز بزرگداشت حکیم ملاصدرا، فیلسوف بزرگ شیعی را گرامی میداریم.
هست دنیا همچو گور و تن کفن/ شغل تو دائم کفن وصله زدن/ تا به کی جان میکنی ای تن پرست؟/ این کفن هرگز نمیگردد درست.
یکم خرداد را که به یاد بزرگ فیلسوف ایرانی جناب صدرالمتالهین گرامی میداریم.
سالروز بزرگداشت فخر اسلام و ایران، جناب صدرالمتالهین بر شما جویندگان علم و حقیقت مبارک و گرامی باد.
بزرگداشت بنیانگذار حکمت متعالیه، یادآور ضرورت اندیشه و تعمق در باورهای دینی و اخلاقی ماست.
یکم خرداد سالروز بزرگداشت ملاصدرای شیرازی گرامی باد.
خیالها را به کناری بگذار و نیت خود را خالص کن؛ آن زمان حقیقت به قلب تو خواهد تابید (ملاصدرا).
سالروز بزرگداشت ملاصدرا، فیلسوف بزرگ شیعی گرامی باد.
خداوند برای همه کس همه چیز خواهد شد، به این شرط که اعتقاد داشته باشید، و دل را پاک کنید، روح را طهارت بخشید و از معامله با ابلیس پرهیز کنید.
یک خرداد، سالروز بزرگداشت ملاصدرا گرامی باد.
پیام رهبر انقلاب اسلامی آیت الله خامنه ای درباره ملا صدرا
از تشکیل این مجمع بزرگ علمی و فکری که برگرد اندیشه و شخصیت فیلسوف نامدار ایرانی، حکیم صدرالمتالهین شیرازی فراهم آمده، احساس افتخار و مسرت میکنم و خدای سبحان را سپاس میگویم.
اگر چه دانستههای دنیای غرب و حتی بخشهایی از دنیای اسلام از این شخصیت کمنظیر چندان وسیع نیست، ولی حوزههای فلسفی ایران لااقل در سه قرن اخیر -یعنی تقریبا از صد سال پس از تألیف کتاب اسفار تا کنون- یکسره از آراء فلسفی صدرالمتالهین تغذیه شده و کتابها و آراء مهم او -که بسیاری از آنها حداقل در قالب استدلالی و عقلانیاش از ابتکارات اوست- محور درس و تحقیق و شرح و تنقیح بوده است.
مکتب فلسفی صدرالمتالهین همچون شخصیت و زندگی خود او، مجموعهی در هم تنیده و به وحدت رسیدهی چند عنصر گرانبها است. در فلسفهی او از فاخرترین عناصر معرفت یعنی عقل منطقی، و شهود عرفانی، و وحی قرآنی، در کنار هم بهره گرفته شده، و در ترکیب شخصیت او تحقیق و تأمل برهانی، و ذوق و مکاشفهی عرفانی، و تعبد و تدین و زهد و انس با کتاب و سنت، همه با هم دخیل گشته، و در عمر علمی پنجاهسالهی او رحلههای تحصیلی به مراکز علمی روزگار، با مهاجرت به کهک قم برای عزلت و انزوا، و با هفت نوبت پیاده احرامی حج شدن، همراه گردیده است.
هیچ فرهنگ و تمدنی بدون چنین پایهی مستحکم و قابل قبولی نمیتواند بشریت را به فلاح و استقامت و طمأنینهی روحی برساند و زندگی او را از هدفی متعالی برخوردار سازد . و چنین است که به گمان ما فلسفهی اسلامی بویژه در اسلوب و محتوای حکمت صدرایی ، جای خالی خویش را در اندیشهی انسان این روزگار میجوید و سر انجام آن را خواهد یافت و در آن پابرجا خواهد گشت.